Στο συνήθη οφθαλμολογικό έλεγχο ρουτίνας η μόνη παράμετρος της όρασης με την οποία ο εξεταστής ασχολείται διεξοδικά

είναι η οπτική οξύτητα, η ικανότητα, δηλαδή, του ματιού να ξεχωρίζει λεπτομέρειες σε συγκεκριμένη απόσταση. Είναι ένα σκορ “10 στα 10” στην εξέταση αυτή ικανό ώστε να ισχυριστεί κάποιος ότι έχει τέλεια όραση; Σαφώς όχι. Δύο άνθρωποι που πετυχαίνουν το ίδιο σκορ, βλέπουν το ίδιο καλά; Επίσης όχι.

Η όραση είναι η πιο πολύπλοκη εγκεφαλική διεργασία. Η επεξήγηση των μηχανισμών που εμπλέκονται σ’ αυτή ξεπερνά τα όρια του παρόντος κειμένου. Μπορούμε, όμως, να δούμε μερικές από τις βασικότερες μετρήσιμες παραμέτρους της.

• Οπτικό πεδίο, ήτοι το κομμάτι του χώρου που αντιλαμβάνεται το μάτι όταν προσηλώνει σε ένα σημείο. Με αυτό εκτιμάται όχι μόνο η κεντρική αλλά και η περιφερική όραση. Για να κατανοήσετε τη σημασία της δεύτερης, δοκιμάστε να επιτελέσετε τις καθημερινές σας δραστηριότητες κοιτώντας μέσα από ένα στενό σωλήνα. Πολλά νοσήματα του οφθαλμού και του εγκεφάλου μπορούν να το περιορίσουν, μερικά από αυτά με τόσο χαρακτηριστικό τρόπο ώστε να οδηγεί στη διάγνωση. Η έγκαιρη αντιμετώπισή τους μπορεί να σταματήσει την πρόοδο της βλάβης.
• Χρωματική αντίληψη, ήτοι η ικανότητα να ξεχωρίζουμε όχι μόνο τα διαφορετικά χρώματα αλλά και τις μικροδιαφορές ανάμεσα στις αποχρώσεις τους, Πέρα από το 8% των ανδρών που πάσχουν από κάποιου είδους δυσχρωματοψία, οι διακυμάνσεις ακόμα και μέσα στο γενικό πληθυσμό είναι μεγάλες. Αν ανήκετε στους πάσχοντες δεν θα σας επιτρέψουν να γίνετε διαιτητής ή πιλότος, μπορείτε όμως να εξασκήσετε σχεδόν οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα. Αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο στη διάγνωση παθήσεων του οπτικού νεύρου μιας και είναι από τις πρώτες παραμέτρους που επηρεάζονται.
• Ευαισθησία στην αντίθεση, με άλλα λόγια η ικανότητα να ξεχωρίζουμε διαφορετικούς τόνους του γκρι ή, αν προτιμάτε, η ικανότητα να βλέπουμε στο μισοσκόταδο. Ομοίως και εδώ υπάρχει μεγάλη διακύμανση μεταξύ φυσιολογικών ατόμων αλλά και παθήσεις, σχετικά σπάνιες, που την περιορίζουν.
• Προσαρμογή στο φως / στο σκοτάδι ή, αλλιώς, η ικανότητα του ματιού να δώσει γρήγορα ευκρινή εικόνα μετά από μια έντονη εναλλαγή στο φωτισμό. Αν κι έχει να κάνει με την κατασκευή του οπτικού συστήματος, υπάρχουν κάποια νοσήματα που την ελαττώνουν, όπως και κάποια φίλτρα που μπορούν να την ενισχύσουν. Η ηλικία παίζει εδώ σημαντικό ρόλο, μειώνοντας την προσαρμοστικότητα με την πάροδο του χρόνου.
• Στερεοσκοπική ικανότητα, ήτοι η αντίληψη του βάθους. Αν δεν την έχετε, δεν θα γίνετε ποτέ καλός αθλητής ή χειρουργός. Αναπτύσσεται σε μικρή ηλικία και διάφορες παθήσεις μπορούν να παρεμποδίσουν την ανάπτυξή της. Ωστόσο, ο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος των παιδιών, αν γίνει έγκαιρα και σωστά, τις ανιχνεύει και δίνει τη δυνατότητα  θεραπευτικών παρεμβάσεων.

Για να μην παραγνωρίζουμε την αξία της διαθλαστικής εξέτασης, στην οποία αναφερθήκαμε στην αρχή, θα πρέπει να τονίσουμε ότι η χορήγηση της σωστής διόρθωσης στον ασθενή με αμετρωπία (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) συνδυαζόμενη με ποιοτικούς φακούς μπορούν να βελτιώσουν πολλά από τα παραπάνω μεγέθη.

Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα αναρωτηθείτε “γιατί δεν βλέπω τόσο καλά όσο ο διπλανός μου;” σκεφτείτε πόσο διαφορετικό μπορεί να είναι το δικό σας οπτικό σύστημα και σε πόσες από τις απειράριθμες δοκιμασίες που περνά καθημερινά θα μπορούσε να κάνει κι αυτόν ν’ αναρωτιέται το ίδιο.

Από την στήλη υπέρ υγείας Εφημερίδα ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ