Η μακροχρόνια καταγραφή του καρδιακού ρυθμού με ειδική συσκευή που προσαρτάται στον εξεταζόμενο είναι ευρύτερα γνωστή

Η Holter καταγραφή καρδιακού ρυθμού

ως Holterκαταγραφή ρυθμού (προφέρεται «χόλτερ»). Ο εφευρέτης της ήταν ο NormanJefferisHolter (1914-1983), ένας αμερικανός βιοφυσικός, νορβηγικής καταγωγής, με σημαντική προσφορά στο χώρο των ιατρικών τεχνολογικών ανακαλύψεων. Συμμετείχε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στις δοκιμές ατομικών βομβών και αργότερα μεταπήδησε στον τομέα της Πυρηνικής Ιατρικής. Είναι ενδιαφέρον το γεγονός ότι τα δικαιώματα της ευρεσιτεχνίας της καταγραφής τα μεταβίβασε στην ιατρική κοινότητα, αρνούμενος ουσιαστικά να καρπωθεί τα οικονομικά οφέλη που θα προέκυπταν από την ευρύτατη, εδώ και χρόνια, χρήση της εφεύρεσής του.

Η κατά Holterμέθοδος συνίσταται στην τοποθέτηση κάποιων ηλεκτροδίων στο πρόσθιο θωρακικό τοίχωμα του εξεταζόμενου, τα οποία συνδέονται με μια καταγραφική συσκευή που αυτός «φοράει». Σε αυτήν αποθηκεύεται η καταγραφή του καρδιακού ρυθμού, και στο τέλος των 24, 48 ή περισσοτέρων ωρών της καταγραφής, ο Καρδιολόγος αφαιρεί τη συσκευή από τον ασθενή, την συνδέει στον υπολογιστή του και μελετά ουσιαστικά ένα καρδιογράφημα μακράς διάρκειας. Τα σημερινά Holterκαταγραφικά είναι εξαιρετικά μικρά σε μέγεθος και ελαφριά (όπως περίπου ένας αναπτήρας) και μπορούν να «χωρέσουν» ακόμα και 7ήμερη καταγραφή.

Πότε όμως απαιτείται μια Holterμελέτη καρδιακού ρυθμού (εν συντομία Holterρυθμού); Πρώτον, για την διερεύνηση συμπτωμάτων που μπορεί να σχετίζονται με αρρυθμιολογικά αίτια.

Τέτοια συμπτώματα είναι:

1) το αίσθημα ταχέων παλμών, ρυθμικών ή όχι, που κάποιοι ασθενείς το περιγράφουν σαν φτερούγισμα της καρδιάς.

2) Το αίσθημα εκτάκτων  παλμών (στον ασθενή κάνει εντύπωση το κενό που αισθάνεται όταν ψηλαφεί το σφυγμό του στο χέρι ή στο λαιμό).

3) Λιποθυμικά και προλιποθυμικά επεισόδια (που στην Ιατρική απαντώνται και με τον όρο «συγκοπτικά»), δηλαδή με αιφνίδια απώλεια συνείδησης και μυϊκού τόνου.

4) Άλλα, λιγότερο ειδικά συμπτώματα, όπως επεισόδια αιφνίδιας ζάλης ή θόλωσης όρασης.

Εκτός από τις παραπάνω περιπτώσεις, όπου τα συμπτώματα είναι αυτά που οδηγούν στο Holterρυθμού, υπάρχουν και ασθενείς στους οποίους το Holterρυθμού αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της διερεύνησης ή διαχείρισής τους, όπως για παράδειγμα:

1) οι ασθενείς που έχουν υποστεί ισχαιμικό αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (για ανίχνευση λανθάνουσας, δηλαδή «κρυφής», κολπικής μαρμαρυγής),

2) οι ασθενείς που διερευνώνται για συγκοπή ή επεισόδια πτώσης (συχνά σε συνεργασία με άλλες ειδικότητες, κυρίως Νευρολόγους),

3) ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια ή έμφραγμα του μυοκαρδίου, όταν υπάρχουν ενδείξεις κοιλιακών αρρυθμιών,

4) ασθενείς με κάποιες ειδικές μυοκαρδιοπάθειες ή ακόμα περισσότερο με ηλεκτρικές νόσους της καρδιάς.

Η 24ωρη, 48ωρη ή σπανιώτερα πιο μακροχρόνια Holterκαταγραφή δεν είναι κοπιαστική για τον ασθενή, ειδικά αν η συσκευή και τα καλώδια αυτής έχουν τοποθετηθεί με σωστή τεχνική.

Ούτε του προκαλεί πρόβλημα στον ύπνο. Καλείται μάλιστα ο ασθενής να έχει την κανονική του δραστηριότητα (με την εξαίρεση ίσως της έντονης άθλησης), ώστε η περίοδος καταγραφής να είναι αντιπροσωπευτική. Ιδιαίτερα κοπιαστική είναι η Holterκαταγραφή για τον Καρδιολόγο που πρέπει μετά να την μελετήσει.

Απαιτείται πάνω από μίας ώρας μελέτη της καταγραφής στον υπολογιστή για ορθή και προσεκτική ανάλυση όλων των φυσιολογικών ή παθολογικών καρδιογραφικών φαινομένων(περισσότερο αν πρόκειται για 48ωρη ή και μεγαλύτερης διάρκειας).

Αξίζει όμως ο κόπος, καθώς οι πληροφορίες που προσφέρει στον θεράποντα Καρδιολόγο είναι συχνά εξαιρετικά σημαντικές και επηρεάζουν αποφασιστικά την διαχείριση του ασθενούς, όπως φαίνεται στα ακόλουθα δύο χαρακτηριστικά κλινικά παραδείγματα:

• Ασθενής με εγκεφαλικό και Holterμε κολπική μαρμαρυγή: ο ασθενής τίθεται σε αντιπηκτική αγωγή και περιορίζονται πολύ οι πιθανότητές του να υποστεί νέο εγκεφαλικό.
• Ασθενής με λιποθυμικά επεισόδια, πτώσεις στο έδαφος και κακώσεις κεφαλής, όπου το Holterδείχνει δυσλειτουργία των καλωδίων της καρδιάς (του «ερεθισματαγωγού» συστήματος δηλαδή) και σημαντική «αραίωση» του σφυγμού την ώρα της πτώσης.
• Ο ασθενής οδηγείται σε εμφύτευση βηματοδότη και τα επεισόδια σταματούν.

Η μετεξέλιξη των συσκευών Holterείναι οι εμφυτεύσιμοι καταγραφείς ρυθμού (implantablelooprecorders), οι οποίοι έχουν ακόμα μικρότερο μέγεθος και εμφυτεύονται υποδόρια με ελάχιστα παρεμβατική χειρουργική πράξη. Καταγράφουν τον καρδιακό ρυθμό για διάστημα μεγαλύτερο του έτους και προφανώς επιφυλάσσονται για έντονα συμπτώματα, πιθανώς αρρυθμιολογικής φύσεως, που όμως συμβαίνουν σπάνια, π.χ. άπαξ εξαμηνιαίως.

Η απόφαση για χρήση τέτοιων εξελιγμένων συσκευών και η διαχείρισή τους εναπόκεινται στους Αρρυθμιολόγους, εξειδικευμένους δηλαδή στις αρρυθμίες Καρδιολόγους.