Κάρτα Υγείας Αθλητή: τι πρέπει να γνωρίζουμε
Στις αρχές Αυγούστου του 2018 δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως νόμος σχετικά με την Κάρτα Υγείας Αθλητή (χάριν συντομίας ΚΥΑ στο εξής), ΦΕΚ 3254/Β’/8-8-2018. Αυτός ο νόμος προβλέπει την υποχρεωτική πιστοποίηση της καταλληλόλητας προς άθληση όλων των Ελλήνων, παιδιών και ενηλίκων, που συμμετέχουν στα διάφορα αθλητικά σωματεία της χώρας. Καλό είναι, ένα χρόνο μετά την εφαρμογή του μέτρου, να θυμηθούμε τα βασικά σημεία του νόμου:
– Η ΚΥΑ εκδίδεται μόνο κατόπιν πραγματικής κλινικής εξέτασης του αθλουμένου, λήψης ατομικού και οικογενειακού ιστορικού, και ηλεκτροκαρδιογραφήματος. Αν από τα παραπάνω προκύπτει ανάγκη για περαιτέρω εξετάσεις, βασικά υπερηχοκαρδιογράφημα (ή άλλες, όπως δοκιμασία κοπώσεως ή Holterκαταγραφής ρυθμού), τότε θα πραγματοποιούνται και αυτές, όπως προβλέπεται από τις διαθέσιμες κατευθυντήριες οδηγίες. Μια παρένθεση εδώ: το θέμα της ασφαλούς ενασχόλησης του ατόμου με τον αθλητισμό, ανταγωνιστικό ή μη, έχει απασχολήσει σοβαρά τη σύγχρονη Καρδιολογία. Αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο αυτής, με πολλή έρευνα να επικεντρώνεται σε αυτήν και πολλές τρέχουσες εξελίξεις. Ολόκληρες συνεδρίες και συνέδρια οργανώνονται για τον προαθλητικό καρδιολογικό έλεγχο, ενώ τόσο η Ευρωπαϊκή όσο και η Αμερικανική εταιρεία Καρδιολογίας (ESCκαι AHA/ACCαντίστοιχα) εκδίδουν σε τακτά χρονικά διαστήματα εκτενείς κατευθυντήριες οδηγίες που προβλέπουν συγκεκριμένους αλγορίθμους για το πώς διαχειριζόμαστε τον αθλούμενο ή ασκούμενο βάσει των ευρημάτων της εξέτασης. Οι οδηγίες αυτές είναι εξαιρετικά δαιδαλώδεις, απαιτούν υψηλού επιπέδου γνώσεις Καρδιολογίας και πολύ εξειδικευμένες.
– Η ΚΥΑ υπογράφεταιαπό Καρδιολόγους. Αναγνωρίζοντας η Πολιτεία τη δυσκολία των υπολοίπων ιατρικών ειδικοτήτων να εφαρμόσουν κατευθυντήριες οδηγίες αμιγώς καρδιολογικές, αποφάσισε το αυτονόητο: να περιορίσει την ευθύνη της λήψης της κρίσιμης απόφασης αν κάποιος συμπολίτης μας ή παιδί είναι κατάλληλος ή όχι προς άθληση στους Καρδιολόγους. Είναι αδύνατον για έναν Γενικό Ιατρό, Παθολόγο, Παιδίατρο ή γα έναν ειδικευόμενο ή αγροτικό Ιατρό να γνωρίζουν τόσο βαθιά το ηλεκτροκαρδιογράφημα και τις παραξενιές του, τις “φυσιολογικές παραλλαγές” και τα παθολογικά ή τα “ύποπτα” (δυνητικά παθολογικά) καρδιογραφήματα. Θα ρωτήσει κάποιος καλόπιστα: μα τότε πώς εκτιμούν όλες οι ανωτέρω ειδικότητες ηλεκτροκαρδιογραφήματα στα Τμήματα Επειγόντων και στα Κέντρα Υγείας της επικράτειας; Άλλο είναι η ικανότητα να διαγνώσεις βασικές παθολογίες (όπως το έμφραγμα του μυοκαρδίου ή η κολπική μαρμαρυγή) και άλλο να “συλλάβεις” μέσα από ένα μεγάλο αριθμό φυσιολογικών ηλεκτροκαρδιογραφημάτων τα 2 ή 3 που δυνητικά κρύβουν μια επικίνδυνη για τον αθλητή καρδιακή πάθηση. Και επιπλέον, οι Καρδιολόγοι έχουν πλήρη γνώση των επικίνδυνων για την άθληση νοσημάτων: κατέχουν τη νόσο από την παθοφυσιολογία της μέχρι στο πώς πρέπει να ελεγχθούν οι συγγενείς παιδιού στο οποίο ανακαλύπτεται μια απαγορευτική για την άθληση πάθηση (γιατί συχνά είναι γενετικά καθοριζόμενες, άρα κληρονομούμενες).
– Η ΚΥΑ μπορεί να υπογράφεται από Καρδιολόγους τόσο του ιδιωτικού, όσο και του δημόσιου τομέα. Είναι προφανές ότι οι ασχολούμενοι με τον αθλητισμό στην Ελλάδα είναι πολλές εκατοντάδες χιλιάδες, κατά συνέπεια δεν θα ήταν δυνατό όλος ο φόρτος του προαθλητικού ή προαγωνιστικού ελέγχου να πέσει στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας. Ήδη από πέρσιτα δημόσια νοσοκομεία δεν μπορούν, ως τριτοβάθμιες δομές υγείας που είναι, να καλύψουν παρά ένα μικρό ποσοστό των ΚΥΑ.
Επομένως, το μέτρο της έκδοσης κάρτας υγείας αθλητού κρίνεται συνολικά ως επιτυχημένο και όλοι οι εμπλεκόμενοι (αθλητές και γονείς, σύλλογοι και θεράποντες Καρδιολόγοι) καλό είναι να το αγκαλιάσουν: οι μεν γονείς να επιδιώκουν συνειδητά την πραγματική εξέταση του παιδιού τους από τον εξειδικευμένο Ιατρό, οι σύλλογοι να απαιτούν υπογεγραμμένες κάρτες για όλους τους αθλητές τους, ειδάλλως να μην επιτρέπουν την αθλητική δραστηριότητα∙ τέλος, οι Καρδιολόγοι που εμπλέκονται στη διαδικασία του προαθλητικού ελέγχου να μην κάνουν «εκπτώσεις» στην ποιότητα της εξέτασης του αθλητή και να παραμένουν ενημερωμένοι για τις τελευταίες επιστημονικές εξελίξεις και κατευθυντήριες οδηγίες.