Τρία σχολεία κι ένα καμπαναριό έκτισε

σε τρεις πόλεις από το 1909 μέχρι το 1916
ο κάλφας1 Αθανάσιος Παπαστυλιάδης

Παρθεναγωγείον Φλώρινας (1909)

Το 1909, ο Παπαστυλιάδης κατασκεύασε το Παρθεναγωγείο Φλώρινας (αργότερα Δημοτικό Θηλέων),
που παρουσιάζει εμφανή κοινά χαρακτηριστικά με το ιστορικό κτίριο του Γυμνασίου Καστοριάς, όπως,
τριγωνικά ή καμπυλόσχημα αετώματα στα παράθυρα και κίονες στην είσοδο. Σήμερα στεγάζει το 2ο
Δημοτικό Φλώρινας.

Αρρεναγωγείον και Παρθεναγωγείον Άργους Ορεστικού (1911)

Ο ίδιος κάλφας πιθανολογείται2
-με βάση κοινά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά- ότι κατασκεύασε, δύο
χρόνια αργότερα (1911), το δίδυμο διδακτήριο του Αρρεναγωγείου και Παρθεναγωγείου Άργους
Ορεστικού, που λειτούργησε μέχρι το 1996 ως 1o Δημοτικό. Όπως και το προηγούμενο, χτίστηκε με
χορηγία του Νηπιαγωγικού Επιμελητηρίου Μελά3
. Σήμερα, ανακαινισμένο, στεγάζει τη Δημοτική
Βιβλιοθήκη και το Δημοτικό Ωδείο του Δήμου Ορεστίδος και αποτελεί το παλαιότερο σχολικό κτίριο του

νομού

..

Το Γυμνάσιο Καστοριάς (εδώ με τις νέες πτέρυγες, μετά το 1928, σε μακέτα Χρ. Τζημάκα)

Στην Καστοριά, Ο Παπαστυλιάδης κατασκεύασε, το 1915, σε οικόπεδο της μητρόπολης, το κτίριο του
Γυμνασίου. Αρχικά περιλάμβανε επτά αίθουσες, δύο γραφεία και αποθηκευτικούς χώρους. Οι νέες
πτέρυγες προστέθηκαν το 1928. Τα χρήματα για την κατασκευή και συντήρησή του, προήλθαν από
εισφορές, εκποίηση ακινήτων της Κοινότητας και από τόκους κληροδοτημάτων. Κατεδαφίστηκε σχεδόν
έξι δεκαετίες μετά την κατασκευή του.

Καμπαναριό Μητρόπολης Καστοριάς (1916)

Δικό του έργο, κατά το αμέσως επόμενο έτος(1916), είναι και το επιβλητικό καμπαναριό της
Μητρόπολης, η κατασκευή του οποίου (μαζί με την καμπάνα και το ρολόι), αποτέλεσε δωρεά του
Καστοριανού Τέρπου Δεμπενιώτη4
. Είναι ύψους 19 μέτρων, λιθόκτιστο, με νεοκλασικά στοιχεία, χτισμένο
σε έξι επίπεδα και πυργοειδή μορφή, με τοξωτά παράθυρα και εσωτερική σκάλα. Αναπαλαιώθηκε πριν
από είκοσι χρόνια.
Ο Αθανάσιος Παπαστυλιάδης ή Στυλιάδης (1875-1941), γεννήθηκε στη σημερινή Δροσοπηγή
Φλώρινας (τότε Μπελκαμένη) και προερχόταν από οικογένεια λαϊκών ζωγράφων και μαστόρων. Υπήρξε
συνεργάτης του Π. Μελά5
, ο οποίος στις 17 Σεπτεμβρίου 1904, λίγες μέρες πριν το θάνατό του, διέμεινε
στο σπίτι του Παπαστυλιάδη, όπως αναφέρει ο ίδιος στις επιστολές του προς τη σύζυγο του Ναταλία6
. Ο
Παπαστυλιάδης ήταν, κατά τον Καούδη7
, πράκτορας α΄τάξης του μακεδονικού αγώνα. Λόγω αυτής του
της δράσης, το 1905 μετοίκησε στην Καστοριά και από εκεί πήγε στη Ρουμανία, όπου απέκτησε τις
δεξιότητες της τέχνης του και επέστρεψε μετά το κίνημα των Νεότουρκων (1908). Στην Καστοριά και την
τότε επαρχία της επανήλθε μετά την απελευθέρωση και έκτισε κάποια από τα σημαντικότερα δημόσια
και ιδιωτικά κτίρια.
1 Εμπειρικοί σχεδιαστές και κατασκευαστές κτιρίων που χρησιμοποιούσαν περιφερόμενα εξειδικευμένα συνεργεία (ισνάφια) μαστόρων.
2 Π. Τσολάκη, Δύο αξιόλογα σχολικά κτήρια του Άργους Ορεστικού (ανακοίνωση σε συνέδριο στο Άργος Ορεστικό στις 8.12.2012)
3 Σήμερα ” Ίδρυμα Β. Μελά για την προσχολική αγωγή”. Ο ηπειρώτικης καταγωγής μεγαλέμπορος Β. Μελάς, διέθεσε μετά θάνατον, τα έσοδα
από την εκμετάλλευση του Μεγάρου Μελά, «προς ίδρυσιν και συντήρησιν νηπιαγωγείων όπου δήποτε.. εκτός μόνον της πόλεως των
Αθηνών, ήτις ευμοιρεί εκπαιδευτικών καταστημάτων». (Το μέγαρο Μελά, στην πλατεία Κοτζιά, έργο του Ε. Τσίλερ, ήταν τότε [1873] το
μεγαλύτερο ιδιωτικό κτίριο της Αθήνας)

4Ι. Μπακάλη, Τουριστικός οδηγός Καστοριάς 1951, σελ 78

5 “Κοζάνη, 25 Ιουλίου 1904.. ήλθεν από την Μπελκαμένην ο Αθανάσιος Παπαστυλιάδης ένα καλό παλληκάρι του τόπου. Τον εφέραμεν δια να
συνεννοηθώμεν δια παιδιά και κρησφύγετα, δια να είναι αμέσως έτοιμα.” Ναταλίας Π. Μελά, Βιογραφία Π. Μελά, εκδ. Δωδώνη, 1992, σελ
298 )

6 . “..εμέ και τον Πύρζαν, μας οδηγούν διά πολλών μυστηριωδών διαδρόμων και κρεμαστών κλιμάκων εις το σπίτι του Παπαστυλιάδου”.
Ν. Μελά, ό.π. σελ 391,392

7 Γούναρης, Β. 1992. «Φθινόπωρο του 1904 στη Μακεδονία. Το ανέκδοτο ημερολόγιο του Μακεδονομάχου Ευθύμιου Καούδη», Μουσείο
Μακεδονικού Αγώνα, Θεσσαλονίκη, σελ 29