Γράφει η Φιλίππα Κατσαρού

Τα φωνητικά τικ περιλαμβάνουν τον ακούσιο ξερόβηχα για καθάρισμα του λαιμού, το ρούφηγμα για καθάρισμα του λαιμού, το ρούφηγμα της μύτης και την παραγωγή ζωικών ήχων (π.χ. γάβγισμα). Η κοπρολαλία (βωμολοχίες, εκστόμιση πρόστυχων λέξεων), η παλλιλαλία (επανάληψη λέξεων ή φράσεων με αυξανόμενη ταχύτητα) και η ηχολαλία (ασυνάρτητη, στερεότυπη επανάληψη λέξεων ή φράσεων) είναι πιο ασυνήθη φωνητικά τικ.

Η εμφάνιση των τικ μπορεί να υποχωρήσει για κάποια λεπτά ή λίγες ώρες. Μερικά παιδιά καταφέρνουν να καταστέλλουν τα τικ τους στο σχολείο. Όταν όμως επιστρέψουν σπίτι, παρουσιάζουν πολλαπλά επεισόδια. Ωστόσο, συνήθως τα τικ δεν καταστέλλονται κατά βούληση. Tα τικ είναι συνήθη στα παιδιά ηλικίας κάτω των 10 ετών και κυρίως στα αγόρια. Μέχρι και 20% των παιδιών έχουν τικ, τα οποία είναι κατά το πλείστο παροδικά. Τα κινητικά τικ είναι συνηθέστερα των φωνητικών. Σε μια μειονότητα των παιδιών, τα τικ παγιώνονται και γίνονται χρόνια. Ορισμένα τικ εξελίσσονται σε σύνδρομο Tourette.

Tι είναι το σύνδρομο Tourette;

To σύνδρομο Tourette είναι μια διαταραχή που αρχίζει στην παιδική ηλικία ή την εφηβεία. Διαρκεί πάνω από ένα έτος και χαρακτηρίζεται από κινητικά και φωνητικά τικ. Τα κινητικά τικ δεν εκδηλώνονται απαραιτήτως ταυτόχρονα με τα φωνητικά, ενώ η σφοδρότητά τους μπορεί να διαφέρει Σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. Τα τικ μπορεί να εμφανίζονται ημερησίως ή περιοδικά. Μπορεί να προκαλέσουν έντονο άγχος, εμποδίζοντας την κοινωνική και επαγγελματική ζωή, καθώς και άλλους σημαντικούς τομείς.

Η μέση ηλικίας έναρξης του συνδρόμου είναι το 6ο -7ο έτος. Όπως και τα τικ, απαντάται συχνότερα στα αγόρια. Πρόκειται για ένα σπάνιο σύνδρομο αφού απαντάται σε συχνότητα 1/1000. Τα τικ επιδεινώνονται από παράγοντες όπως η πείνα, η κόπωση και το άγχος, καθώς και από ορισμένα φάρμακα με διεγερτικές κυρίως ιδιότητες. Στην πλεονότητα των παιδιών, τα συμπτώματα βελτιώνονται σημαντικά ή υποχωρούν με τον καιρό, συνήθως μετά την εφηβεία. Σε ένα ποσοστό 5-10%, τα συμπτώματα δυστυχώς παγιώνονται ή επιδεινώνονται και συνεχίζουν μέχρι την εφηβεία και την ενηλικίωση.

Τι προκαλεί τα τικ και το σύνδρομο Tourette;

Μέχρι στιγμής δεν έχουν διευκρινιστεί τα ακριβή αίτια στα οποία οφείλεται η εμφάνισή τους. Πιστεύεται ότι τα τικ προκαλούνται από διαταραχές σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου και ότι συνδέονται με χημικές ανισορροπίες σε αυτές τις περιοχές. Γενικά, ενοχοποιείται η ντοπαμίνη. Επιπλέον, φαίνεται ότι παίζουν ρόλο και γενετικοί παράγοντες.

Τα παιδιά με τικ και σύνδρομο Tourette αντιμετωπίζουν κι άλλα προβλήματα;

Τα παιδιά με μεμονωμένα τικ συνήθως δεν πάσχουν από συνδεόμενες διαταραχές. Ωστόσο, πολλά παιδιά με σύνδρομο Tourette εμφανίζουν και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠΥ), μαθησιακές δυσκολίες και αυτοτραυματικές συμπεριφορές επειδή συχνά είναι θύματα πειραγμάτων και κοινωνικής απομόνωσης.

Υπάρχει θεραπεία για τα τικ και το σύνδρομο Tourette;

Στα περισσότερα παιδιά, τα τικ είναι κινητικά και παροδικά, κι έτσι χρήζουν ειδικής θεραπείας. Όταν τα συμπτώματα είναι έντονα, το παιδί πρέπει να ακολουθήσει συμπεριφοριστική θεραπεία, να εφαρμόζει τεχνικές χαλάρωσης και να λαμβάνει θεραπεία. Επίσης, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τους συλλόγους που προσφέρουν ενημέρωση και υποστήριξη στα παιδιά που αντιμετωπίζουν τα εν λόγω προβλήματα. Τα παιδιά με χρόνια τικ και σύνδρομο Tourette πρέπει να εξετάζονται ενδελεχώς από γιατρό για πολλούς λόγους. Κατ΄αρχάς, είναι σημαντικό να εξακριβωθεί ότι τα συμπτώματα δεν οφείλονται σε νευρολογική ή ψυχιατρική πάθηση ούτε σε φάρμακα. Έπειτα, πρέπει να ανιχνευθούν και να αντιμετωπιστούν συνυπάρχουσες διαταραχές.