Είναι Σάββατο 17 Οκτωβρίου 1949, όταν ο ραδιοσταθμός Βουκουρεστίου μεταδίδει ανακοίνωση της «Προσωρινής Δημοκρατικής Κυβέρνησης»,
σύμφωνα με την οποία, ο εξόριστος ΔΣΕ (Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδος) αναφέρει ότι υποχωρώντας μπροστά στη «προδοσία» του Τίτο και την υλική υπεροχή Εθνικού Στρατού και Αμερικανών, τερματίζει την εμφύλια αιματοχυσία, αναλογιζόμενος το «…συμφέρον της πατρίδας, που δε θέλαμε να δούμε ολοκληρωτικά κατεστραμμένη», τονίζοντας όμως ότι δεν καταθέτει τα όπλα, αλλά τα θέτει «παρά πόδα»…
Όμως, εκτός του πεδίου της στρατιωτικής σύγκρουσης, πότε λήγει ουσιαστικά ο εμφύλιος ;Κάποιοι οριοθετούν αυτό τον τερματισμό όταν η ΕΔΑ, τότε ανεπίσημο κόμμα της αριστεράς, γίνεται αξιωματική αντιπολίτευση στις εκλογές του 1958.
Μάιο του 1984 γίνεται η ιστορική συνάντηση και χειραψία μεταξύ των τότε αντιπάλων Θρασύβουλου Τσακαλώτου (επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Στρατού) και Μάρκου Βαφειάδης (στρατιωτικός διοικητής του Δημοκρατικού Στρατού).
Ο απόλυτος συμβολισμός συμφιλίωσης, έρχεται το 1989 με την ιστορική συγκυβέρνηση Ν.Δ και ΚΚΕ, και το συμβολικό κάψιμο των φακέλων κοινωνικών φρονημάτων.
Ανεξαρτήτως όμως χρόνου στρατιωτικής έκβασης, πολιτικής νομιμοποίησης και ουσιαστικής κοινωνικής συμφιλίωσης, το μόνο σίγουρο είναι ότι ο εμφύλιος 1946- 1949 -με ότι προηγείται και επακολουθεί- αποτελεί ουσιαστική τροχοπέδη στην ομαλή μεταπολεμική ανάπτυξη της χώρας.
Όπως είναι φυσικό, η ανακοίνωση του ΔΣΕ μονοπωλεί τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της περιόδου.
Εκτός των εκατοντάδων χιλιάδων προσφύγων, εντός και εκτός συνόρων, την ολοκληρωτική καταστροφή της οικονομικής ζωής του τόπου, και τη διάρρηξη του πολιτικοκοινωνικού ιστού, συγκλονιστικοί είναι και οι αριθμοί των ανθρωπίνων απωλειών.
Η αμφιβολία για τις, εκατέρωθεν, προθέσεις, είναι διάχυτη και από τις δυο πλευρές.
Το σύνολο των – κατά προσέγγιση – θυμάτων Εθνικού και Δημοκρατικού Στρατού φτάνει τα 70.000 άτομα, νούμερο που δε πλησιάζουν όλες μαζί οι στρατιωτικές απώλειες των πολέμων του ελληνισμού στον 20ο αιώνα (Βαλκανικοί, Μικρασιατική Εκστρατεία, 1940- 1944)…