Για να απαντηθεί μια τέτοια ερώτηση χρειάζεται πρώτα να ορίσουμε το τι σημαίνει ‘ευτυχία’ ενός κοινωνικού συνόλου, πράγμα που εννοιολογικά είναι κάτι το εξαιρετικά δύσκολο να επιτευχθεί.
• Σίγουρα έχει να κάνει πρωταρχικά με την οικονομική κατάσταση των κατοίκων. Εξίσου όμως έχει να κάνει και με το περιβάλλον και με τον τρόπο ζωής.
• Μια ευτυχής Καστοριά θα ήταν αυτή η οποία θα έβγαζε αρκετά χρήματα και θα τα κατένειμε σε ολόκληρο τον πληθυσμό της, έτσι ώστε να περιορίζει όσο το δυνατόν περισσότερο τις ταξικές ανισότητες. Μια ευτυχής Καστοριά θα ήταν και αυτή η οποία θα παρείχε όσο το δυνατόν περισσότερες -και ποιοτικότερες- ευκαιρίες αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου στους κατοίκους της. Θα ήταν επίσης αυτή που θα συντηρούσε ένα ελκυστικό, οικολογικά ευσταθές κι αρμονικά συζευγμένο φυσικό και δομημένο περιβάλλον.
• Από τις τρείς αυτές ζητούμενες προϋποθέσεις θα μπορούσαμε να πούμε πως έχουμε ανά χείρας –και σε κάποιο σημαντικό βαθμό- μόνο την τρίτη, ενώ βιώνουμε έλλειμμα σε επίπεδο συναγερμού για τις δύο πρώτες.
• Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς και να λέμε τα σύκα- σύκα, στην τρέχουσα συγκυρία και με τα διαθέσιμα μέχρι στιγμής δεδομένα, η πιθανότητα να σημειωθεί στην Καστοριά, σε βραχυπρόθεσμο -έως μεσοπρόθεσμο- ορίζοντα, ένα θεαματικό άλμα προς τα βελτίω, κρίνεται μάλλον απίθανη.
• Και θα παραμένει απίθανη μέχρι να βρεθεί μια πολιτική ομάδα η οποία πραγματικά θα διαθέτει ένα συγκεκριμένο μπουκέτο ηγετικών χαρακτηριστικών. Να έχει γνώσεις, φαντασία, τόλμη και κυρίως τη θέληση να αλλάξει θεαματικά την πραγματικότητα.
• Κι όταν μιλούμε για αλλαγή δεν εννοούμε τίποτε το σπουδαίο ή εξόχως δραματικό.
• Δεν απαιτούνται εδω καταστροφές και ανασυνθέσεις.
• Χρειάζεται να διατηρήσουμε τα ήδη κεκτημένα και συντελεσθέντα, προσθέτοντας πράγματα τα οποία θα δημιουργούσουν ένα νέο προϊόν (ή προϊόντα), πράγματα τα οποία θα βελτίωναν τις υποδομές εξυπηρέτησης και θα κατέστρωναν μια νέα magna carta οικονομικών σχέσεων τοπικού, εθνικού και διεθνούς χαρακτήρα.
• Λοιπόν κουτουρού δεν πάμε πουθενά.
• Θέλει σχέδιο η υπόθεση αλλά θέλει και ανθρώπους ικανούς να υλοποιούνε σχέδια σε μικρά χρονικά διαστήματα. Θέλει ανθρώπους διατεθειμένους να αφήσουνε επ’ ολίγον τα προσωπικά και οικογενειακά τους και να ασχοληθούν εφ’ όλης της ύλης με αυτό που αποκαλούμε συνήθως ‘κοινά’. Ανθρώπους που να θέλουν να κάνουν ‘τρελά’ πράγματα και μεγάλες υπερβάσεις, να κόψουν χρονίζοντες γόρδιους δεσμούς και να ξανοίξουν νέες διαδρομές, τσακίζοντας γραφειοκρατίες και εμπόδια.
• Εχουμε στ’ αλήθεια τέτοιους ανθρώπους?
• Αν υπάρχουν, είτε κρύβονται οι ίδιοι, είτε κρύβουν τα χαρίσματα τους πολύ επιτυχημένα.
• Ξέρουμε τι ακριβώς θέλουμε? Ξέρουμε με τι μπορούμε να αντικαταστήσουμε την γουνοποιία, την επί τόσους αιώνες ατμομηχανή του οικονομικού μας τραίνου που έμεινε εσχάτως από καύσιμα? • Όχι. Συνεχίζουμε να περιμένουμε σε έναν σταθμό δίχως σταθμάρχη κάποια υπεσχημένα δρομολόγια που δεν υπάρχει περίπτωση να εκτελεσθούνε πλέον.
• Δεν στώμεν καλώς. Στώμεν μετά αφελείας
• Δεν έχουμε καταστρώσει κανενός είδους σχέδιο μετάλλαξης και μετάβασης σε ένα νέο οικονομικό σχήμα. Περιμένουμε τον από μηχανής θεό και ζούμε με κάτι αστείες ελπίδες για κάτι ψίχουλα μετα-λιγνικής εποποίας που θα μας πετάξει η Κοζάνη.
• Εμείς οι ίδιοι δεν είμαστε καν σε θέση να χρηματοδοτήσουμε με ίδιους ή με κυβερνητικούς πόρους τίποτε το σοβαρό -πέρα από κάποιες τρέχουσες, συμβατικές ανάγκες της καθημερινότητας μας.
• Οπότε με αυτά και με εκείνα και με κάθε ειλικρίνεια, φαίνεται πως είμαστε αναπόδραστα καταδικασμένοι να χάσουμε όλα τα τραίνα ευκαιριών που περνάνε ή που θα περάσουν από την περιοχή μας.
• Ας ξανα-θέσουμε λοιπόν την ερώτηση:
• Μπορεί να ευτυχήσει με τα υπάρχοντα δεδομένα και συνθήκες η Καστοριά μας?
• Η απάντηση είναι μάλλον απαισιόδοξη.
Του Λεωνίδα Εκιντζόγλου