Χαιρετισμούς στην Ημερίδα έστειλαν η Α.Θ.Π. ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος και ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος, τους οποίους ανέγνωσε ο οικείος Ποιμενάρχης κ.Καλλίνικος.
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ. Καλλίνικος κηρύσσοντας την έναρξη των εργασιών της Ημερίδος τόνισε χαρακτηριστικά :
«Με μεγάλη τιμή και συγκίνηση εγκαινιάζουμε σήμερα τα Α´ Καραβαγγέλεια, δηλαδή τις εκδηλώσεις τιμής που διοργανώνει η Ιερά Μητρόπολη Καστορίας για τον θρυλικό Μητροπολίτη Γερμανό Καραβαγγέλη.
Για τον θρυλικό αυτό Ιεράρχη, τον πρωτεργάτη του Μακεδονικού Αγώνα, που άναψε την φλόγα της λευτεριάς ερχόμενος στην Καστοριά το 1900, που απομακρύνθηκε από την θέση του το 1907 μετά από πιέσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, και κοιμήθηκε σχεδόν ξένος στην Αυστρία την 11η Φεβρουαρίου 1935, για να επιστρέψει στην αγαπημένη του Καστοριά με την μετακομιδή των οστών του το 1959 και να αναπαυθεί για πάντα στην Μακεδονική γη.
Ήρθε και αναπαύεται στην Καστοριά, ώστε εμείς, τα πνευματικά του παιδιά, να του ανάβουμε το κανδήλι, να τον μνημονεύουμε και να τον τιμούμε.
Και αυτό θα γίνεται πλέον και με τον θεσμό των Καραβαγγελείων που εγκαινιάζουμε σήμερα.
Τα Α´ Καραβαγγέλεια περιλαμβάνουν εκδηλώσεις εκκλησιαστικές, ήτοι Αρχιερατικό Συλλείτουργο και Μνημόσυνο και κατάθεση στεφάνου, επιστημονικές, ήτοι την σημερινή Ημερίδα με θέμα τα 100 χρόνια από την Συνθήκη της Λωζάννης, κοινωνικές, ήτοι την εκδήλωση απολογισμού του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείο, και πολιτιστικές, ήτοι μουσικοχορευτική εκδήλωση με τραγούδια και χορούς από τα μέρη που αφορά η συνθήκη της Λωζάννης.
Είναι μεγάλη τιμή για μας η παρουσία Σεβασμιωτάτων Ιεραρχών της Εκκλησίας μας, τους οποίους ευγνωμονώ για την παρουσία τους εδώ.
Είναι ιδιαίτερη τιμή, να μας ομιλήσει ο πρ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Προκόπης Παυλόπουλος, για το φλέγον, όπως αποδεικνύεται θέμα, που τόσο καλά επίσταται, μαζί με άλλους εκλεκτούς Ομιλητές, τους οποίους ευχαριστώ εκ καρδίας.
Προκαλεί ευγνώμονα ικανοποίηση η συνεργασία μας με τους συνδιοργανωτές, την Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και τους Δήμους Καστορίας και Άργους Ορεστικού, τους οποίους και ευχαριστώ από την θέση αυτή.
Με ευχαριστίες πολλές μνημονεύω τους συνεργάτες μου: την Επιτροπή Διοργάνωσης των Καραβαγγελείων, τους Ιερείς και λαϊκούς των Γραφείων της Ιεράς Μητροπόλεως, τους συνεργάτες μου στο Γραφείο Τύπου και στον Ραδιοφωνικό Σταθμό μας, και όλους τους εθελοντές που πλαισιώνουν τις εκδηλώσεις αυτές.
Και με μεγάλη χαρά βλέπω το ενδιαφέρον και την ανταπόκριση όλων υμών των θεατών και ακροατών. Και χαιρόμαστε σήμερα, στην Ημερίδα μας, με την αρθρόα συμμετοχή σας. Τα Α´ Καραβαγγέλεια, ένα από τα πρώτα οράματά μου για την Ιερά Μητρόπολή μας, είναι ήδη πραγματικότητα. Είναι μια αρχή, γι᾽ αυτό και ζητώ συγγνώμη για όποιες παραλείψεις.
Φιλοδοξούμε να καταστεί θεσμός μνήμης, τιμής, γνώσης, έκφρασης. Φιλοδοξούμε να μας κλέψει την καρδιά, ημών των Καστοριανών, και να αποτελεί στο εξής τις Αλκυονίδες Ημέρες πολιτισμού στην καρδιά του Καστοριανού χειμώνα. Φιλοδοξούμε να τιμούμε την Καστοριά και την ένδοξη παράδοσή της, με τις βαθειές ιστορικές αιματοβαμμένες ρίζες της».
Παρόντες στην έναρξη των εργασιών της Ημερίδος ήταν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, Φλωρίνης, Πρεσπών και Εορδαίας κ. Θεόκλητος, Σερβίων και Κοζάνης κ. Παύλος και Γρεβενῶν κ. Δαβίδ.
Από τους τοπικούς εκπροσώπους των πολιτικών κομμάτων και της Αυτοδιοίκησης παρέστησαν ο Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας κ. Γεώργιος Κασαπίδης, ο Βουλευτής Ν.Δ. Καστοριάς κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας, η Βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Καστοριάς κ. Ολυμπία Τελιγιορίδου (διά εκπροσώπου της), η Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου κ. Καλλιόπη Κυριακίδου, η Αντιπεριφερειάρχης Καστορίας κ. Δέσποινα Κοζατσάνη, ο Δήμαρχος Καστοριάς κ. Ιωάννης Κορεντσίδης, ο Δήμαρχος Άργους Ορεστικού κ. Παναγιώτης Κεπαπτσόγλου, ο Δήμαρχος Νεστορίου κ. Χρήστος Γκοσλιόπουλος, η υπεύθυνη του πρωθυπουργικού Γραφείου στην Θεσσαλονίκη κ. Μαρία Αντωνίου και άλλοι τοπικοί φορείς.
Οι πολλοί ενδιαφέροντες και ουσιαστικοί χαιρετισμοί τους, θα δημοσιευθούν στα πρακτικά.
Επίσης, παρόντες ήταν η Διευθύντρια Μέσης Εκπαίδευσης κ. Ευγενία Μαρνέρη, ο Διευθυντής Πρωτοβἀθμιας Εκπαίδευσης κ. Αναστάσιος Ξανθόπουλος και οι Λυκειάρχες της περιοχής με μαθητές των δεκαπενταμελών των Λυκείων, οι οποίοι επίσης απηύθυναν χαιρετισμό.
Αμέσως μετά ακολούθησε παράθεση εορταστικού γεύματος, κατά το οποίο ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ. Καλλίνικος προσέφερε στον τ. ΠτΔ μια εικόνα του Χριστού (Βηθλεεμίτη), αντίγραφο παλαιάς εικόνας που φυλάσσεται στο Μητροπολιτικό Μέγαρο, έργο του Αγιογράφου Φράγκου Κατελάνου. Στην σύζυγο του Προέδρου χάρισε ένα πίνακα, που απεικονίζει την εκκλησία της Παναγίας Κουμπελίδικης, έργο Καστοριανής ζωγράφου.
*
Στην εσπερινή συνεδρία ομιλητές ήταν ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος, ο καθηγητής της Θεολογική Σχολής Α.Π.Θ κ. Νικόλαος Μαγγιώρος και ο Ομ. καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ κ. Αθανάσιος Καραθανάσης.
Ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος ανέπτυξε την εισήγησή του με θέμα: «Η χριστιανική Ρωμανία, ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και η Συνθήκη της Λωζάνης».
Διάρθρωσε το θέμα του σε τρεις ενότητες.
Στην πρώτη ενότητα μίλησε για την «Χριστιανική Ρωμανία» με έδρα την Νέα Ρώμη-Κωνσταντινούπολη. Πρόκειται για το Δυτικό και Ανατολικό τμήμα της Χριστιανικής Ρωμανίας. Αυτό ήταν το όνομα της τότε Αυτοκρατορίας, το οποίο αντικαταστάθηκε από τους Φράγκους, έκαναν λόγο για Γραικούς, δηλαδή ειδωλολάτρες και οικειοποιήθηκαν για τον εαυτό τους το όνομα «Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους».
Στην δεύτερη ενότητα με τίτλο, «ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς και οι εχθροί της Ρωμηοσύνης» αναφέρθηκε στο ότι ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς αναφέρθηκε στους Ρωμαίους. Όταν διαβάζουμε τα κείμενά του, αλλά και την βιογραφία του που συνέταξε ο φίλος και συμμοναστής του άγιος Φιλόθεος Κόκκινος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, βλέπουμε ότι πάντοτε χρησιμοποιεί το όνομα Ρωμαίοι για να χαρακτηρίση τους Ορθοδόξους Έλληνες.
Έτσι, αντιμετώπισε τρεις εχθρούς της Ρωμανίας-Ρωμηοσύνης. Πρώτον τον λατινικό-φραγκικό δυτικό θεολογικό στοχασμό στο πρόσωπο του Καλαβρού μοναχού Βαρλαάμ· δεύτερον, τους Σλάβους που επιβουλεύονταν την Ορθόδοξη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στο πρόσωπο του Στεφάνου Δουσάν, ο οποίος προσπάθησε να τον προσεταιρισθή σε βάρος των Ρωμαίων Αυτοκρατόρων και ο άγιος Γρηγόριος αρνήθηκε· και τρίτον τους Οθωμανούς, όταν ο άγιος Γρηγόριος ήταν περίπου ένα χρόνο αιχμάλωτός τους.
Δηλαδή, σαφώς τον 14ο αιώνα που έζησε ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επικρατούν τα ονόματα Ρωμηοί, Φράγκοι και Τούρκοι- Οθωμανοί μέχρι τον 18ο αιώνα με τον άγιο Κοσμά.
Στην τρίτη ενότητα ανέπτυξε το θέμα «η υποδούλωση των Ρωμαίων στους Οθωμανούς». Είπε ότι οι μεν Τούρκοι μας αποκαλούσαν Ρωμαίους οι δε δυτικοί μας μετονόμασαν σε Βυζαντινούς, αρχής γενομένης από τον Ιερώνυμο Βολφ. Μάλιστα τόνισε ότι, ενώ η Σύμβαση για την ανταλλαγή των πληθυσμών στην Λωζάνη, στην αγγλική και ελληνική γλώσσα κάνει λόγο για Τούρκους υπηκόους του Ελληνικού Ορθοδόξου Θρησκεύματος σε τουρκικά εδάφη και για Έλληνες υπηκόους Μουσουλμανικού Θρησκεύματος σε ελληνικά εδάφη, οι Τούρκοι άλλαξαν την ορολογία και έκαναν λόγο για Ρωμηούς στην Τουρκία και Γιουνάν Μουσουλμάνους στην Ελλάδα.
Κατέληξε, ο Σεβασμιώτατος κ. Ιερόθεος, ότι είναι ανάγκη να γνωρίζουμε την αυτοσυνειδησία μας και να αποκτήσουμε ταυτότητα μέσα στην χοάνη του σύγχρονου κόσμου.
Αμέσως μετά ακολούθησαν οι εισηγήσεις, του καθήγητή κ. Νικολάου Μαγγιώρου με θέμα «Η Συνθήκη της Λωζάννης και θρησκευτική εκπαίδευση στη Δυτική Θράκη» και του καθηγητή κ. Αθανασίου Καραθανάση με θέμα «Δύο θρησκευτικές μειονότητες, η ρωμέικη στην Πόλη και η μουσουλμανική στη Δυτική Θράκη μετά τη Συνθήκη της Λωζάννης».
(Οι εισηγήσεις θα δημοσιευθούν στα Πρακτικά)
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καστορίας κ. Καλλίνικος έκλεισε την Ημερίδα, διατυπώνοντας τα πρώτα συμπεράσματά της, τα οποία, όπως είπε, θα τύχουν περαιτέρω επεξεργασίας από τους Εισηγητές και την Επιτροπή Διοργάνωσης, και θα δημοσιευθούν μαζί με τις εισηγήσεις.
Ο Σεβασμιώτατος χαρακτήρισε την Ημερίδα ως μάθημα αυτοσυνειδησίας, από απόψεως ιστορικής, θεολογικής και νομικής διεθνούς δικαίου, κάτι πολύ σημαντικό αφού η θεολογία συνδέεται άρρηκτα με την ιστορία.
Τα πρώτα συμπεράσματα της Ημερίδος ήταν:
-Είναι σημαντικό να μαθαίνουμε την ταυτότητά μας, τις ρίζες μας και την γνώση της ακριβούς εννοίας των όρων και των εθνικών ονομάτων.
-Είναι μεγάλη η σημασία των αγώνων του Γερμανού Καραβαγγέλη, που προστάτεψε τους Ρωμηούς και συνέβαλε στην ελευθερία της Μακεδονίας.
-Η Συνθήκη της Λωζάννης είναι συνθήκη ειρήνης, κατά την οποία οι τότε έχοντες την ευθύνη προσπάθησαν να περισώσουν ο,τι μπορούσαν και έκαναν ο,τι ήταν δυνατόν καλύτερο για την Ελλάδα.
-Στην Ημερίδα παρουσιάσθηκε το περιεχόμενο της Συνθήκης της Λωζάννης, για την ανταλλαγή των πληθυσμών, τις Μειονότητες και την παιδεία.
-Η Συνθήκη ομιλεί για Έλληνες Μουσουλμάνους στην Δυτική Θράκη και για Έλληνες Ορθοδόξους στην Κωνσταντινούπολη.
-Η Ελλάδα εφάρμοσε την Συνθήκη της Λωζάννης για την παιδεία, πλην όμως τουλάχιστον τις πρώτες δεκαετίες χωρίς έλεγχο από την πλευρά της.
-Η τήρηση ή η μη τήρηση της Συνθήκης από τις δύο χώρες, Ελλάδα και Τουρκία, αποδεικνύεται από τα αποτελέσματα των ενεργειών τους, ήτοι από την διατήρηση της Μουσουλμανικής Μειονότητος στην Θράκη και την αύξησή της σε αντίθεση με την σχεδόν εκμηδένιση της Ελληνικής Μειονότητας στην Κωνσταντινούπολη.
-Η Ελλάδα παραμένει ειρηνική δύναμη στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, όταν είναι δύναμη, δηλαδή όταν οι Έλληνες είναι ενωμένοι.
Τέλος, ο Σεβασμιώτατος ευχήθηκε η Ημερίδα να αποτελέσει την ευλογημένη αρχή και το βαθύ θεμέλιο του νέου θεσμού των Καραβαγγελείων.
*
Τα Α΄ Καραβαγγέλεια που διοργανώνει η Μητρόπολη Καστορίας θα συνεχιστούν με το Αρχιερατικό συλλείτουργο και το Μνημόσυνο του μακαριστού Μητροπολίτη Γερμανού Καραβαγγέλη, καθώς και όλων των αειμνήστων Μητροπολιτών Καστορίας.
Το απόγευμα της Κυριακής 12 Φεβρουαρίου θα πραγματοποιηθεί η κοπή Βασιλόπιτας του Γενικού Φιλοπτώχου Ταμείου της Ι.Μητροπόλεως.
ΔΕΙΤΕ ΤΟΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ
ΔΕΙΤΕ ΤΟΝ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟ ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ