Το 25% των έφηβων κοριτσιών και σχεδόν το 10% των έφηβων αγοριών εμφανίζει σημάδια κατάθλιψης σε ηλικία 14 ετών, λένε ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Κατάθλιψη – Τα ευρήματα για την εφηβική κατάθλιψη προέρχονται μετά από μελέτη επάνω σε περισσότερους από 10.000 έφηβους, που ανοίχτηκαν για τα συναισθήματά τους σε συνεντεύξεις και σχετικά ερωτηματολόγια των ερευνητών. Οι έρευνες με τους γονείς τους, ωστόσο, έδειξαν, ότι πολλοί από αυτούς δεν ήταν σε θέση να αντιληφθούν και να κατανοήσουν τις πραγματικές ανησυχίες των παιδιών τους σε αυτή την ηλικία.
Διαπιστώθηκε, μεταξύ άλλων, ότι οι γονείς συχνά υποτιμούν το άγχος των κοριτσιών τους, σε σχέση με τις ανησυχίες τους για τα αγόρια στην ίδια οικογένεια. Ανησυχίες, πάντως, που δεν δικαιολογούνται από τις αντίστοιχες απαντήσεις των έφηβων αγοριών στην έρευνα.
Η επικεφαλής ερευνήτρια δρ. Praveetha Patalay, από το πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, δήλωσε ότι οι έφηβοι και ιδιαίτερα τα κορίτσια αντιμετωπίζουν περισσότερες δυσκολίες στην ψυχική υγεία τους, σε σύγκριση με τις προηγούμενες γενιές.
Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που μπορεί να παίζουν ρόλο σε αυτό, συμπεριλαμβανομένου του άγχους των εξετάσεων και των ανησυχιών για την εικόνα του σώματος, πιστεύουν οι ειδικοί.
Η έρευνα Millennium Cohort Study έδειξε συγκεκριμένα:
— Οι έφηβες κοπέλες αναφέρουν περισσότερο άγχος και καταθλιπτικά συμπτώματα από τα αγόρια
— Τα παιδιά ηλικίας 14 ετών από τα φτωχότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα της κοινωνίας είναι πιο πιθανό να αναφέρουν συμπτώματα κατάθλιψης σε σύγκριση με τους συμμαθητές τους
— Τα κορίτσια από μικτό και λευκό εθνολογικό υπόβαθρο είναι τα πιο πιθανά να αναφέρουν συμπτώματα έντονης κατάθλιψης
— Τα κορίτσια αφρικανικής καταγωγής είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν συμπτώματα υψηλής κατάθλιψης σε αυτή την ηλικία
— Για τα αγόρια, τα άτομα που προέρχονται από μεικτές και άλλες εθνοτικές ομάδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να παρουσιάσουν συμπτώματα κατάθλιψης
— Τα αγόρια από το Μπαγκλαντές και την Ινδία είναι λιγότερο πιθανό να αναφέρουν αυτά τα συμπτώματα
— Η συμφωνία μεταξύ των συναισθηματικών συμπτωμάτων των εφήβων σε ηλικία 14 ετών και των γονέων τους είναι πολύ μικρή
Οι μισές από τις περιπτώσεις ενήλικης ψυχικής ασθένειας ξεκινούν από την ηλικία των 14 ετών και είναι σημαντικό να διαγνωστούν και να αντιμετωπιστούν νωρίς.
Η Anna Feuchtwang, διευθύνουσα σύμβουλός του οργανισμού National Children’s Bureau, δήλωσε: “Με το ένα τέταρτο των 14χρονων κοριτσιών να εμφανίζει σημάδια κατάθλιψης, είναι πλέον αναμφισβήτητο ότι το πρόβλημα αυτό φτάνει σε κρίσιμο σημείο (…) Δυστυχώς, υπάρχουν ενδείξεις ότι οι γονείς μπορεί να υποτιμούν τις ανάγκες ψυχικής υγείας των κορών τους. Αντιστρόφως, οι γονείς μπορεί να παρερμηνεύουν σημάδια στην συμπεριφορά των υιών τους, τα οποία τα ίδια τα έφηβα αγόρια δεν αναφέρουν ως πρόβλημα (…) Είναι ζωτικής σημασίας τόσο τα παιδιά όσο και οι γονείς τους να γνωστοποιούν το όποιο πρόβλημα έχουν, για να μεγιστοποιήσουν τις πιθανότητες έγκαιρης αναγνώρισης και πρόσβασης σε εξειδικευμένη υποστήριξη”.
Ο δρ. Marc Bush, από το φιλανθρωπικό Young Minds, δήλωσε: “Γνωρίζουμε ότι οι έφηβες κοπέλες αντιμετωπίζουν ένα τεράστιο εύρος πιέσεων, συμπεριλαμβανομένου του στρες στο σχολείο, των προβλημάτων εικόνας του σώματος, του εκφοβισμού και της πίεσης που δημιουργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. (…) Οι δύσκολες εμπειρίες στην παιδική ηλικία, συμπεριλαμβανομένου του πένθους, της ενδοοικογενειακής βίας, ή της γονικής αμέλειας, μπορεί να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στην ψυχική υγεία των παιδιών μετά από αρκετά χρόνια”.
Ποια είναι τα συμπτώματα της κατάθλιψης στην εφηβεία;
Η έκφραση των συμπτωμάτων στους εφήβους διαφοροποιείται από αυτή των ενηλίκων. Στους εφήβους συνήθως εμφανίζεται ευερεθιστότητα, κοινωνική απόσυρση, αντικοινωνική συμπεριφορά και χαμηλή επίδοση στο σχολείο.
Πιο συγκεκριμένα:
- Προβλήματα ύπνου: αϋπνία ή υπερυπνία, που συνδέονται με τη δυσκολία να ξυπνάνε το πρωί για το σχολείο ή να κοιμούνται κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Προβλήματα διατροφής: ελάττωση ή αύξηση της όρεξης, γεγονός το οποίο έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική απώλεια ή αντίθετα αύξηση του βάρους, χωρίς μεταβολή της δίαιτας.
- Έλλειψη κινήτρων: φαίνεται να μην έχουν στόχο και παρουσιάζουν ελλιπή ενέργειας που έχει ως συνέπεια να χάνουν σχολικά μαθήματα και να έχουν χαμηλές επιδόσεις.
- Έλλειψη ενδιαφερόντων: έχουν έκδηλα μειωμένο ενδιαφέρον και μειωμένη ευχαρίστηση για όλες ή σχεδόν όλες τις δραστηριότητες, η οποία συχνά συνοδεύεται από κόπωση.
- Δυσκολία στη σκέψη: παρουσιάζουν μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης ή και έλλειψη πρωτοβουλίας.
- Ασυνήθιστη κούραση, ανία και παθητική στάση και φαίνονται όλα άσκοπα ή μάταια.
- Συχνά παρουσιάζουν αντιδράσεις τρομερού εκνευρισμού, θυμού, εχθρότητας.
- Θλίψη, υπερευαισθησία, συχνό κλάμα, σημάδια κατάπτωσης.
- Αισθήματα αναξιότητας ή υπερβολικής ή αναιτιολόγητης ενοχής.
- Κοινωνική απόσυρση και αντικοινωνική συμπεριφορά: κλείσιμο στον εαυτό του και απομάκρυνση από φίλους και παρέες που είχε στο παρελθόν, συχνή απομόνωση.
- Επίμονες σκέψεις θανάτου, ιδέες αυτοκτονίας ή απόπειρα αυτοκτονίας.
Κάποιος έφηβος/έφηβη δεν είναι απαραίτητο να παρουσιάζει όλα αυτά τα συμπτώματα, για να θεωρηθεί ότι έχει κατάθλιψη. Αρκούν μόνο μερικά από τα συμπτώματα να υπάρχουν και να έχουν μια σταθερότητα και συνέχεια στο χρόνο.
Πώς μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους που αντιμετωπίζουν κατάθλιψη;
Οι γονείς όταν αναγνωρίζουν αυτά τα συμπτώματα και υποψιάζονται την πιθανότητα κατάθλιψης είναι καλό να ανζητήσουν βοήθεια από κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας. Η έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης.
Συχνά οι έφηβοι μπαίνουν σε ατομική ψυχοθεραπεία η οποία είναι πολύ ενισχυτική για αυτούς και με πολύ καλά αποτελέσματα, συνδυαστικά πολλές φορές με οικογενειακή ψυχοθεραπεία, η οποία έχει σκοπό να εντοπίσει τις δυσλειτουργείες της οικογένειας και την δυναμική της και να βοηθήσει τα μέλη της να βελτιώσουν τις σχέσεις τους. Ο πιο σημαντικός στόχος των παρεμβάσεων για την κατάθλιψη στους εφήβους είναι η βελτίωση της διάθεσης αρχικά και έπειτα η έκφραση των συναισθημάτων τους.
Τέλος, για μια πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση κρίνεται απαραίτητη η επικοινωνία με το σχολικό περιβάλλον και η ενημέρωση των εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει η σωστή διαχείριση του εφήβου και από μέρους τους.