Η Καστοριά από πολύ νωρίς αποτέλεσε σημαντικό πνευματικό κέντρο της αυτοκρατορίας, με μια πληθώρα αξιόλογων θρησκευτικών κτισμάτων. Όμως, εκτός τις εκκλησίες της πόλης, αξιόλογα δείγματα από τη Βυζαντινή και Μεταβυζαντινή Εποχή έχουμε στους οικισμούς της περιοχής και την ύπαιθρο, όπου σώζονται μέχρι τις μέρες μας πολλοί ναοί και μονές. Εδώ, ο μοναχισμός άκμασε ήδη από τους μεσοβυζαντινούς χρόνους, αρχικά με τη μορφή αναχωρητών σε ερημικά ασκηταριά, πολύ συχνά σε σπηλιές, και από τον 10ο αι. με τη μορφή κοινοβιακών μοναστηριών. Οι λόγοι που συνέβαλλαν στη θεμελίωση του μοναστικού κινήματος εδώ, έχουν να κάνουν με την απομόνωση της περιοχής και το απαράμιλλο φυσικό της κάλλος. Μάλιστα, ορισμένες αναφορές βυζαντινών χρονογράφων θέλουν την περιοχή ως τόπο εξορίας, μαζί με αυτή των Πρεσπών. Ακόμη, στην ήδη εύρωστη και ευμεγέθη πόλη της Καστοριάς, είχε αναπτυχθεί έντονα το θρησκευτικό συναίσθημα και η καλλιτεχνική παράδοση με την συγκρότηση τοπικών ομάδων αγιογράφων, ξυλογλυπτών και κτιστάδων, γεγονότα που προώθησαν στην δημιουργία μονών και την προσέλκυση μοναχών.
Περισσότερα στο http://istorikakastorias.blogspot.gr/2010/12/1.html?m=1