Πολλά έχουν γραφτεί και άλλα τόσα θα γραφτούν για το προχθεσινό επεισόδιο με τον προπηλακισμό
του Δημάρχου Θεσσαλονίκης. Λογικό καθώς δεν μπορεί και δεν πρέπει να μένουμε αμέτοχοι σε τέτοιες ενέργειες. Η παθητικοποίηση και η σιωπή μετατρέπει τα φαινόμενα αυτά σε κανονικότητα και ρουτίνα, αφήνοντας χώρο σε οποιονδήποτε επιθυμεί να επιβληθεί δια της βίας. Δυστυχώς στην Ελλάδα αν και δεν είναι μόνο ενδημικό το φαινόμενο, η βία υπάρχει μέσα στην κοινωνία μας , σε κάθε της μορφή και σε κάθε επίπεδο της κοινωνίας, πολύ περισσότερο από κάθε άλλη δημοκρατική χώρα στο Δυτικό κόσμο. Τα αίτια και τις ρίζες του φαινομένου της βίας στην πολιτική μας κουλτούρα, δεν μπορούμε να τα αναλύσουμε σ΄ αυτό το άρθρο.
Θα πρέπει όμως να προβληματιστούμε με το γεγονός πως τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση των φαινομένων βίας και κυρίως της πολιτικής βίας, η οποία είναι πάντοτε φασιστική ανεξάρτητα από πού προέρχεται* . Η βία δεν αποτελεί μόνο εργαλείο συμμόρφωσης, υποταγής και μέσο για την πολιτική επικράτηση έναντι των αντιπάλων. Λειτουργεί και ως προληπτική λογοκρισία και παραδειγματική τιμωρία, δημιουργεί τρόμο, με σκοπό να πλήξει ένα από τα βασικά δικαιώματα των πολιτών, την ελευθερία της γνώμης και του λόγου. Όσοι ασκούν βία δεν στοχοποιούν μόνο τις πράξεις των αντιπάλων τους αλλά και τις σκέψεις τους. Άλλωστε ο Μπουτάρης δεν χτυπήθηκε για τα όσα έχει κάνει ή δεν έχει κάνει ως Δήμαρχος ,αλλά για αυτά που λέει ή φέρεται ότι είπε. Δεν έχει καμία σημασία αν συμφωνεί κανείς ή διαφωνεί μαζί του για να τον υπερασπιστεί, καθώς ουδείς έχει το δικαίωμα να του επιτεθεί. Ούτε αυτόν, ούτε κανένα άλλον. Ο Μπουτάρης κρίνεται για αυτά που λέει καθημερινά και σίγουρα υπάρχουν αντιδράσεις, όπως και αντίλογος από τους πολίτες της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο. Αυτό όμως θα πρέπει να συμβαίνει μέσα από τους κανόνες και τα πλαίσια λειτουργίας μιας ελεύθερης και δημοκρατικής κοινωνίας και όχι μέσω των ‘’ταγμάτων εφόδων’’.
Είναι παράδοξο πως η χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία, που έδωσε τα φώτα της σε όλη την Ευρώπη, όπως θα έλεγαν και πολλοί από αυτούς που επιτέθηκαν και επικρότησαν τον ξυλοδαρμό του Μπουτάρη, σήμερα είναι μια κοινωνία από την οποία απουσιάζει η Δημοκρατία. Μια κοινωνία στην οποία δεν υπάρχει κουλτούρα συνεννόησης, διαπραγμάτευσης και συμβιβασμών. Μας ενοχλεί ο πλουραλισμός και η πολυφωνία ενώ στο δημόσιο λόγο προωθείται πάντα η μια και μοναδική αλήθεια, το ένα και μόνο δίκαιο. Έχουμε συνηθίσει άλλωστε σ’ αυτές τις θεωρίες, οι οποίες αποτελούν και το βασικό αφήγημα της εθνικής μας ιδεολογίας και κάθε τι που χαλάει την θεωρία της ομοιογένειας και της ομοιομορφίας αποτελεί απειλή.
Ακόμα όμως και στις καθημερινές μας συζητήσεις, σκοπός μας είναι να επιβάλλουμε τις ιδέες μας και τα πιστεύω μας στους άλλους πιστεύοντας πως μόνο εμείς έχουμε δίκαιο, μόνο εμείς κατέχουμε την αλήθεια. Αποφεύγουμε την αυτοκριτική και τον αναστοχασμό που μπορεί να οδηγήσουν σε αναθεώρηση των απόψεων μας και κυρίως αποφεύγουμε να ακούσουμε κάθε τι διαφορετικό. Αρκεί και μόνο να έχουμε πάντα τον τελευταίο λόγο, να πούμε πως νικήσαμε, πως ‘τάπωσαμε’’ τον συνομιλητή μας. Και σε ορισμένες περιπτώσεις αν αυτό δεν συμβεί με τα λόγια ή με τις φωνές, ίσως το καταφέρουμε με τη βία, διότι ως γνωστό όπου ‘’δεν πίπτει λόγος, πίπτει ράβδος’’.
Σε μια όμως φιλελεύθερη δημοκρατική χώρα η πολιτική βία δεν μπορεί και δεν πρέπει να νομιμοποιηθεί διότι η αποδοχή της οδηγεί στη διάλυση των κανόνων που απαιτούνται για την κοινή διαβίωση. ** Κάθε ένας που σέβεται τις αρχές του ανθρωπισμού, της δημοκρατίας και της ελευθερίας του ατόμου οφείλει να καταδικάζει τη βία χωρίς αλλά και χωρίς να την σχετικοποιεί και να την συμψηφίζει. Η προέλευση όμως και ο στόχος της, δεν θα πρέπει να μας αφήνουν αδιάφορους.
Χρήστος Μουρατίδης
Κοινωνιολόγος -ειδικός συνεργάτης στην Εφημερίδα ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ
* Θ. Τριαρίδης (2010). Στο Γ. Ευαγγέλου, Θ.Πολλάτος, & Θ. Τριαρίδης . Η Πολιτική Βία είναι Πάντοτε Φασιστική, Συλλογική έκδοση, Αθήνα: Διάπυρον
**Α. Χατζής(2017). Επιχειρήματα Ελευθερίας Για τα δικαιώματα, την κοινωνία, την οικονομία. Αθήνα: Παπαδόπουλος