Η όσφρηση είναι μία από τις πέντε αισθήσεις μέσω των οποίων αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Χάρη σε αυτή μπορούμε να απολαύσουμε τη μυρωδιά του αγαπημένου μας φαγητού, ενός τριαντάφυλλου ή ενός αρώματος.
Σε αντίθεση με άλλες αισθήσεις, όπως η ακοή ή η όραση, η όσφρηση αποδυναμώνεται με πολύ αργό ρυθμό, γι’ αυτό και συχνά δεν αντιλαμβανόμαστε αμέσως την απώλειά της, κατάσταση γνωστή στον ιατρικό χώρο ως ανοσμία.
Η όσφρηση ελέγχεται από ένα δίκτυο αισθητήρων στη μύτη, το οποίο συνδέεται με τον εγκέφαλο. Γι’ αυτό, η ανοσμία μπορεί να προκληθεί από ορισμένες παθήσεις και είναι άλλοτε προσωρινή και άλλοτε μόνιμη.
1. Ρινική συμφόρηση
Είναι η πιο «αθώα» αιτία της απώλειας όσφρησης και μπορεί να προκληθεί από παθήσεις όπως η χρόνια ιγμορίτιδα, οι αλλεργίες ή ένα κρυολόγημα. Στην περίπτωση αυτή, η όσφρηση επανέρχεται πλήρως όταν υποχωρήσει η κρίση ιγμορίτιδας ή αλλεργίας ή όταν κλείσει ο «κύκλος» της λοίμωξης.
2. Χτύπημα στο κεφάλι
Επειδή, όπως αναφέρθηκε, η μύτη συνδέεται με τον εγκέφαλο, ένα χτύπημα ή μια χειρουργική επέμβαση στο κεφάλι μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργία των οσφρητικών νεύρων. Η αποδυνάμωση της όσφρησης μπορεί να είναι είτε προσωρινή είτε μόνιμη, ανάλογα με το αν τα νεύρα έχουν υποστεί μόνιμη βλάβη.
3. Αλτσχάιμερ
Η απώλεια όσφρησης θεωρείται μία από τις πιο πρώιμες ενδείξεις της νόσου Αλτσχάιμερ. Εκτιμάται μάλιστα ότι η ανοσμία μπορεί να εκδηλωθεί αρκετά χρόνια πριν τα τυπικά συμπτώματα της νόσου, όπως οι διαταραχές της μνήμης.
4. Πάρκινσον
Όπως το Αλτσχάιμερ, έτσι και το Πάρκινσον είναι νευροεκφυλιστική πάθηση του εγκεφάλου, επομένως μπορεί να επηρεάσει την όσφρηση. Επίσης κατά τρόπο παρόμοιο με το Αλτσχάιμερ, και στο Πάρκινσον η ανοσμία κάνει την εμφάνισή της αρκετά νωρίς και μπορεί να ξεφύγει τόσο από τους γιατρούς όσο και από τους ίδιους τους ασθενείς.
5. Γήρανση
Όσο μεγαλώνουμε, όλες οι αισθήσεις μας παρουσιάζουν μια αναπόφευκτη επιδείνωση και η όσφρηση δεν αποτελεί εξαίρεση. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στατιστικά, πάνω από το 75% των ανθρώπων 80 ετών και άνω αντιμετωπίζουν σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό απώλεια όσφρησης. Τόσο η γήρανση όσο και οι παθήσεις που τη χαρακτηρίζουν (π.χ. Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον) συγκαταλέγονται στις μη αναστρέψιμες αιτίες της απώλειας όσφρησης.