O αυτισμός είναι μια σύνθετη διαταραχή της ανάπτυξης του εγκεφάλου, που χαρακτηρίζεται, σε διάφορους βαθμούς, από δυσκολία
στην κοινωνική αλληλεπίδραση, από δυσκολία στην λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, και από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Όλες αυτές οι ενδείξεις ξεκινούν πριν το παιδί γίνει τριών ετών. Αποτελεί υπο-ομάδα των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού (ΔΦΑ), στο οποίο σύνολο έχουν αναγνωριστεί το Σύνδρομο Asperger και η Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή μη αλλιώς προσδιοριζόμενη. Ο αυτισμός μπορεί να συσχετιστεί με διανοητική αναπηρία, με δυσκολίες συντονισμού των κινήσεων και της προσοχής, με διαταραχή του ύπνου και με γαστρεντερικές διαταραχές. Μερικά άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν ιδιαίτερες ικανότητες στη μουσική, στα μαθηματικά και στην τέχνη.
Πως παρουσιάζεται ο αυτισμός;
Ο αυτισμός φαίνεται να έχει τις ρίζες του στην ανάπτυξη του εγκεφάλου από πολύ νωρίς. Ωστόσο, τα πιο εμφανή σημάδια του αυτισμού και τα συμπτώματά του εμφανίζονται συνήθως μεταξύ 2 και 3 ετών. Η έγκαιρη διάγνωση και η έγκαιρη παρέμβαση με συμπεριφορικές θεραπείες μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα.
Όταν κάποιο παιδί εμφανίσει τις ακόλουθες συμπεριφορές μπορεί να είναι σε κίνδυνο για μια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού, και θα πρέπει να ζητηθεί η γνώμη του παιδιάτρου:
- Δεν χαμογελά ή κάνει άλλες χαρούμενες γκριμάτσες από την ηλικία 6 μηνών και μετά
- Δεν ανταποδίδει χαμόγελα, ήχους και γκριμάτσες από την ηλικία 9 μηνών και μετά
- Δεν “μπαμπαλίζει” από την ηλικία 12 μηνών και μετά
- Δεν αντιγράφει κινήσεις όπως το να δείχνει, να προσπαθεί να πιάσει από την ηλικία 12 μηνών και μετά
- Δεν λέει λέξεις από την ηλικία 16 μηνών και μετά
- Δεν κάνει φράσεις δύο λέξεων (αυθόρμητες, όχι σε επανάληψη) από την ηλικία 24 μηνών και μετά
- Οποιαδήποτε απώλεια της ομιλίας, “μπαμπαλίσματος” ή κοινωνικών δεξιοτήτων που υπάρχουν, σε οποιαδήποτε ηλικία
Πόσο συχνός είναι ο αυτισμός;
Περίπου 1 στα 70 παιδιά στις ΗΠΑ έχουν διαγνωστεί με κάποια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού – μια δεκαπλάσια αύξηση σε 40 χρόνια. Μελέτες δείχνουν επίσης ότι ο αυτισμός είναι τέσσερις με πέντε φορές πιο συχνός στα αγόρια από τα κορίτσια. Συνολικά δεκάδες εκατομμύρια άτομα παρουσιάζουν κάποια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού σε όλο τον κόσμο. Τα ποσοστά επικράτησης έχουν αυξηθεί 10-17% ετησίως κατά τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει καθιερωμένη εξήγηση για αυτή την συνεχή αύξηση. Φαίνεται ότι η αύξηση αυτή εν μέρει εξηγείται από τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση της κοινωνίας και του ιατρικού κόσμου, καθώς και από την βελτίωση των μεθόδων διάγνωσης.
Τι προκαλεί τον αυτισμό;
Πριν από λίγο καιρό, η απάντηση σε αυτό το ερώτημα θα ήταν “δεν έχουμε ιδέα”. Σήμερα, γνωρίζουμε πλέον ότι δεν υπάρχει μια αιτία αυτισμού όπως ακριβώς δεν υπάρχει ένα είδος αυτισμού. Έχουν εντοπιστεί μια σειρά από σπάνιες γονιδιακές μεταλλάξεις, που σχετίζονται με τον αυτισμό. Οι περισσότερες περιπτώσεις αυτισμού, ωστόσο, προκαλούνται από ένα συνδυασμό των γονιδίων αυτισμού και από περιβαλλοντικούς παράγοντες που επηρεάζουν την πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου.
Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες περιλαμβάνουν γεγονότα πριν και κατά τη διάρκεια της γέννησης όπως προχωρημένη ηλικία γονέων (τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα), ασθένειες της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, δυσκολίες κατά τη γέννηση. Αυτοί οι παράγοντες, από μόνοι τους, δεν προκαλούν αυτισμό. Σε συνδυασμό με γενετικούς παράγοντες κινδύνου, φαίνεται να αυξάνουν τον κίνδυνο.
Τι σημαίνει για κάποιον να είναι “στο φάσμα”;
Κάθε άτομο με αυτισμό είναι μοναδικό. Πολλοί άτομα που θα διαγνωστούν με κάποια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού έχουν εξαιρετικές ικανότητες σε οπτικές δεξιότητες, στη μουσική και σε ακαδημαϊκές δεξιότητες. Περίπου το 40% έχουν νοητικές ικανότητες άνω του μέσου όρου. Πράγματι, πολλά άτομα με κάποια διαταραχή στο φάσμα του αυτισμού έχουν επάξια διακριθεί ιδίως στις τέχνες λόγω της ικανότητας τους να βλέπουν τον κόσμο με “άτυπους” τρόπους. Άλλοι με αυτισμό έχουν σημαντική αναπηρία και δεν είναι σε θέση να ζήσουν ανεξάρτητα. Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με ΔΦΑ δεν έχουν ικανότητα για λεκτική επικοινωνία, αλλά μπορούν να μάθουν να επικοινωνούν με άλλα μέσα.
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ Από την στήλη υπέρ υγείας Επιμέλεια Θεοδώρα Κωτσοπούλου