Το καλοκαίρι είναι η εποχή που ορισμένες αλλεργικές παθήσεις βρίσκονται σε ύφεση, όπως το αλλεργικό άσθμα και η αλλεργική ρινίτιδα, που οφείλονται στη γύρη και στην οικιακή σκόνη, αφού ήδη έχει παρέλθει η εποχή της ανθοφορίας και ελαχιστοποιείται η γύρη στην ατμόσφαιρα και ο πολλαπλασιασμός των ακάρεων της οικιακής σκόνης δεν ευνοείται από τις αυξημένες θερμοκρασίες και τη σχετική ξηρασία. Η ατοπική δερματίτιδα (αλλεργικό έκζεμα) παρουσιάζει επίσης σημαντική βελτίωση το καλοκαίρι.

Ωστόσο, την καλοκαιρινή περίοδο, χωρίς βέβαια να αποκλείονται και οι άλλες εποχές, κάνουν την εμφάνισή τους άλλες αλλεργικές παθήσεις, οι οποίες χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή καιπρόληψη, διότι μερικές από αυτές μπορεί εγκυμονούν σοβαρούς κινδύνους ακόμη και για τη ζωή ορισμένων πολύ ευαίσθητων αλλεργικών ατόμων.

Παρακάτω θα δείτε ποιες είναι οι σημαντικότερες και συχνότερες αλλεργικές παθήσεις του καλοκαιριού, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Αλλεργιολογίας και Κλινικής Ανοσολογίας (ΕΕΑΚΑ).

1. Οι αλλεργικές δερματοπάθειες, στις οποίες περιλαμβάνονται η ηλιακή και η χολινεργική κνίδωση, καθώς και η κνίδωση εκ ψύχους, οι δερματίτιδες εξ επαφής, καθώς και οι διάφορες αλλεργικές φωτοδερματίτιδες.

2. Οι αλλεργίες που οφείλονται στο τσίμπημα διαφόρων εντόμων, κυρίως των υμενοπτέρων (δηλαδή της μέλισσας και της σφήκας) και των κουνουπιών, καθώς και στο τσίμπημα της θαλάσσιας μέδουσας.

3. Οι τροφικές αλλεργίες, οι οποίες οφείλονται σε τροφές που καταναλώνονται κυρίως τους θερινούς μήνες.

4. Η εαρινή επιπεφυκίτιδα, η οποία είναι μια ειδική μορφή αλλεργίας των οφθαλμών και δύσκολη στη θεραπεία της.

Από τις παραπάνω παθήσεις, η αλλεργία στο δηλητήριο της μέλισσας και των σφηκών, στις τροφές και μερικές φορές η κνίδωση εκ ψύχους είναι δυνατό να προκαλέσουν έντονα αλλεργικά συμπτώματα, μέχρι και την εκδήλωση συστηματικής αναφυλαξίας (αλλεργικό σοκ), το οποίο ως γνωστόν μπορεί να έχει μοιραία κατάληξη αν δεν προληφθεί και αντιμετωπιστεί εγκαίρως.

Αλλεργικές δερματοπάθειες

Κνίδωση εκ ψύχους

Η χαμηλή θερμοκρασία μπορεί να προκαλέσει κνίδωση σε ορισμένα άτομα και λέγεται κνίδωση εκ ψύχους.

Το εμφανιζόμενο εξάνθημα είναι δυνατό να αφορά μόνο το σημείο του σώματος που ήρθε σε επαφή με το κρύο ερέθισμα, π.χ. εμφάνιση κνίδωσης στα χέρια όταν βγάζει το άτομο κάτι παγωμένο από την κατάψυξη του ψυγείου ή φαγούρα στο στόμα και πρήξιμο του χείλους όταν φάει παγωτό. Μερικές φορές μπορεί το εξάνθημα να είναι γενικευμένο σε όλο το σώμα. Συνήθως αυτό συμβαίνει όταν το άτομο εκτεθεί μαζικά σε κρύο περιβάλλον, όπως για παράδειγμα αν βουτήξει απότομα σε κρύα θάλασσα. Στην τελευταία περίπτωση και ανάλογα με την ευαισθησία κάθε ατόμου μπορεί να εμφανιστούν μόνο οι «κοκκινίλες» της κνίδωσης με πολύ έντονη φαγούρα, αλλά μπορεί στα πολύ ευαίσθητα άτομα να συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα, όπως ζάλη, πτώση της πίεσης, δυσφορία από το αναπνευστικό κ.λπ., με άμεσο κίνδυνο εμφάνισης αλλεργικού σοκ ή άμεσου κινδύνου πνιγμού. Για τον λόγο αυτόν, τα άτομα που γνωρίζουν ότι έχουν την ευαισθησία αυτή πρέπει:

– Να κάνουν τα πρώτα μπάνια του καλοκαιριού σε αβαθή και ζεστά νερά,

– Να κολυμπούν πάντα με παρέα,

– Τα πρώτα μπάνια να είναι μικρής διάρκειας και με προοδευτική αύξηση του χρόνου κολύμβησης,

– Να αποφεύγουν τις καταδύσεις και το υποβρύχιο ψάρεμα, ακόμη και φορώντας τις ειδικές στολές,

– Με την πρώτη εμφάνιση κνησμού ή εξανθήματος θα πρέπει να εξέλθουν από το νερό χωρίς πανικό,

– Να έχουν πάντα μαζί τους και να χρησιμοποιήσουν κατά περίπτωση τα φάρμακα άμεσης ανάγκης που έχει συστήσει ο αλλεργιολόγος τους.

Πριν από τα καλοκαιρινά μπάνια, ανάλογα με τις οδηγίες του γιατρού, θα πρέπει να έχει προηγηθεί προληπτική θεραπεία με αντιισταμινικά φάρμακα.

Ηλιακή κνίδωση

Είναι η εμφάνιση εξανθήματος με έντονο κνησμό στα σημεία του σώματος που εκτίθενται στον ήλιο. Το εξάνθημα εμφανίζεται σε σύντομο χρόνο (λιγότερο της μίας ώρας) και διαρκεί για λίγες ώρες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκληφθεί λανθασμένα σαν έγκαυμα από τον ήλιο. Συνήθως υποχωρεί πλήρως σε λίγες ώρες. Αν είναι πολύ εκτεταμένο ή προκαλεί μεγάλη ενόχληση πρέπει το άτομο να λάβει αντιισταμινικά φάρμακα ως θεραπεία. Τα ίδια φάρμακα μπορεί να λάβει και προληπτικά, όπως επίσης απαραίτητη είναι και η χρήση αντηλιακής κρέμας με υψηλό δείκτη προστασίας.

Φωτοδερματίτιδες

Οφείλονται σε πολλά αίτια. Συχνότερα ευθύνονται τοπικώς χρησιμοποιούμενα φάρμακα ή καλλυντικά, σπανιότερα φάρμακα που λαμβάνονται από το στόμα. Συστηματικές παθήσεις (π.χ. ερυθηματώδης λύκος) μπορεί να συνοδεύονται από φωτοευαισθησία. Η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο, η χρήση αντηλιακής κρέμας και η χρήση τοπικών κορτικοειδών είναι η ενδεδειγμένη λύση.

Δερματίτιδες εξ επαφής

Συνήθως καλλυντικά του καλοκαιριού (αντιηλιακά, τοπικά επιθέματα κ.λπ.) ή ακόμη και τα συνηθισμένα το καλοκαίρι τατουάζ μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές δερματίτιδες σε ευαίσθητα άτομα. Η αποφυγή των ερεθιστικών παραγόντων και η χρήση τοπικών κορτικοειδών είναι η σωστή αντιμετώπιση και σε αυτή τη περίπτωση.

Αλλεργία στο δηλητήριο των υμενόπτερων (μέλισσας ή σφηκών)

Το τσίμπημα από μέλισσα ή σφήκα προκαλεί φυσιολογικά στο σημείο του νυγμού μια μικρή αντίδραση (ερυθρότητα, πόνο και ήπιο οίδημα). Στα ευαισθητοποιημένα άτομα μπορεί να προκληθεί εκτεταμένη αντίδραση (π.χ. πρήζεται όλο το χέρι και ας έχει τσιμπηθεί μόνο το δάκτυλο) ή μπορεί να εμφανιστεί κνίδωση σε όλο το σώμα ή να εμφανίσει το άτομο αλλεργικό σοκ (καθολική κνίδωση, δύσπνοια, βραχνάδα φωνής, πτώση της πίεσης κ.λπ.).

Τα άτομα με γνωστή ευαισθησία στο δηλητήριο των υμενοπτέρων πρέπει να ξέρουν να αντιμετωπίσουν ένα πιθανό αλλεργικό σοκ και να λαμβάνουν μέτρα προφύλαξης.

Τι πρέπει να κάνει το άτομο που κινδυνεύει να εμφανίσει αλλεργικό σοκ

Ο αλλεργικός ασθενής που γνωρίζει τεκμηριωμένα ότι είναι σε κίνδυνο να εμφανίσει αλλεργικό σοκ πρέπει να έχει πάντα μαζί του (ακόμη και στην παραλία) ένα μικρό τσαντάκι με τα φάρμακα άμεσης αντιμετώπισης, οπότε να είναι πρόχειρα σε κάθε ανάγκη. Τα φάρμακα και τον τρόπο χρήσης θα τα καθορίσει ο γιατρός και συνήθως περιλαμβάνουν αντιισταμινικό σιρόπι, ένα χάπι κορτιζόνης, ένα εισπνεόμενο βρογχοδιασταλτικό και μία ένεση αδρεναλίνης. Πρέπει να τονιστεί ότι η αδρεναλίνη είναι το φάρμακο που σώζει ζωές, αν γίνει έγκαιρα. Για τον λόγο αυτόν, από ετών κυκλοφορούν ειδικές ενέσεις αδρεναλίνης (συσκευές που μοιάζουν με στιλό) και τις κάνουν μόνα τους τα αλλεργικά άτομα. Η γρήγορη χορήγηση αδρεναλίνης, αμέσως μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων, σχεδόν εγγυάται την επιβίωση του ατόμου, ακόμη και σε βαρύ αλλεργικό σοκ. Οι ενέσεις κορτιζόνης είναι επιβοηθητικές, αλλά δεν έχουν θέση στην άμεση αντιμετώπιση του αλλεργικού σοκ.

Μέτρα προφύλαξης για την αλλεργία στο δηλητήριο των υμενόπτερων

Μερικά από τα βασικότερα μέτρα πρόληψης είναι:

– Φοράτε πάντοτε υποδήματα, ιδίως έξω από το σπίτι (σφήκες)

– Μείνετε μακριά από σάπια φρούτα, κάδους απορριμμάτων, ανθισμένα λουλούδια κ.λπ.

– Προσοχή στο ψάρεμα (σφήκες)

– Αποφυγή χρήσης αρωμάτων, λακ, αρωματικών αντηλιακών λαδιών

– Κηπουρικές εργασίες με γάντια, καπέλο, μακριά ρούχα

– Αποφυγή χαλαρών ενδυμάτων με έντονα χρώματα και σχέδια – Συνιστώμενα χρώματα: λευκό, πράσινο (χακί) και ανοικτό καφέ

– Προσοχή κατά τη διάρκεια αθλητικών δραστηριοτήτων στην ύπαιθρο

– Τοποθέτηση σήτας στα παράθυρα.

– Έχετε πάντοτε το κουτί πρώτων βοηθειών μαζί σας

– Μην ξεχνάτε το κράνος και τα γάντια σας όταν οδηγείτε μοτοσικλέτα

Να θυμάστε ότι σε θερμό και υγρό περιβάλλον τα έντομα είναι πιο επιθετικά, ιδιαίτερα αργά το απόγευμα.

Τροφική αλλεργία

Το καλοκαίρι οι τροφές που προκαλούν συχνότερα προβλήματα είναι τα θαλασσινά (ψάρια και οστρακοειδή), λόγω της αυξημένης κατανάλωσης. Από τα φρούτα, πιο επικίνδυνα θεωρούνται κυρίως το ροδάκινο, το σταφύλι και τα σύκα, χωρίς να αποκλείονται τα υπόλοιπα. Οι τροφές μπορεί να προκαλέσουν αλλεργία κυμαινόμενης βαρύτητας, από απλή φαγούρα στο στόμα και χείλη μέχρι αλλεργικό σοκ. Για την τροφική αλλεργία η μόνη αγωγή είναι η πρόληψη, αφού βεβαίως διαπιστωθεί η ένοχη τροφή. Δεν υπάρχει ανοσοθεραπεία (αλλεργικά εμβόλια) για την αλλεργία στις τροφές. Πρέπει επίσης να τονιστεί ότι άτομο που εμφάνισε αλλεργικό σοκ σε κάποια τροφή και για χρόνια δεν ξαναέφαγε απαγορεύεται να πειραματιστεί μόνο του («Να δοκιμάσω λίγο να δω θα με πειράξει;»).

Εαρινή επιπεφυκίτιδα

Είναι μια μορφή επιπεφυκίτιδας που χαρακτηρίζεται από μέτρια έως σοβαρά ενοχλήματα από τους οφθαλμούς (φαγούρα, «κάψιμο», δακρύρροια, κοκκίνισμα, «τσίμπλιασμα», φωτοφοβία). Αφορά συνήθως εφήβους και νέα άτομα, δεν διαπιστώνεται συνήθως κάποιο συγκεκριμένο αίτιο και είναι δύσκολη στη θεραπεία. Τα αντιαλλεργικά κολλύρια και τα γυαλιά ηλίου είναι απαραίτητα.

ΠΗΓΗ: www.onmed.gr