Και ξαφνικά γίνεσαι γονιός και τα έχεις χαμένα.. Και δικαιολογημένα! Ο πελαργός, δυστυχώς, δε φέρνει τα μωρά συνοδεία ειδικού εγχειριδίου.
Στύβεις στην κυριολεξία το μυαλό σου να βρεις τρόπους διαχείρισης, ανατρέχεις και στα γνωστικά σχήματα που έχεις για την έννοια «γονιός». Εκεί συναντάς τους δικούς σου γονείς. Κρατάς τις πληροφορίες που σου φαίνονται χρήσιμες, αναζητάς, ωστόσο το κάτι παραπάνω. Γιατί εσύ θέλεις να γίνεις πολύ καλός γονιός!
Μήπως το παιδί σου το ίδιο κρατά το κλειδί που οδηγεί στην αμοιβαία κατανόηση και ομαλή συμβίωση; Τι θα συμβούλευε ένα παιδί τους γονείς του; Ας πάρουμε μια γεύση διαβάζοντας παρακάτω.
Μαθαίνω να σκέφτομαι, να αναγνωρίζω και να διαχειρίζομαι τα συναισθήματά μου, να παίρνω αποφάσεις και να συμπεριφέρομαι. Μαθαίνω τι υπάρχει εκεί έξω, τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κόσμος, τι είναι πιο προσαρμοστικό να κάνω σε κάθε κοινωνικό σενάριο, τι πρέπει, τι δεν πρέπει.. Από εσένα, κυρίως, μαθαίνω. Εσύ είσαι γνώστης αυτού του κόσμου. Εσύ ξέρεις τα κατατόπια. Για εμένα, τα περισσότερα απ’ όλα αυτά που συναντώ καθημερινά είναι άγνωστα. Έχω εναποθέσει τις ελπίδες μου για καλύτερη γνώση του εαυτού μου, των άλλων και του περιβάλλοντος σε εσένα.
Ακόμη κι όταν εσύ νομίζεις ότι δεν παρατηρώ τη συμπεριφορά σου, εγώ κρατάω σημειώσεις. «Για να το κάνουν η μαμά και ο μπαμπάς αυτό, έτσι πρέπει να είναι, αυτός είναι ο κανόνας», σκέφτομαι. Μιμούμαι αυτό που βλέπω και διδάσκομαι αυτά που με μαθαίνεις. Καμιά φορά, όμως, μπερδεύομαι. Γιατί, ενώ μου λες «δεν είναι σωστό να φωνάζουμε», μετά σε ακούω να φωνάζεις.
Καμιά φορά, τα πειράματά μου δεν έχουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μπορείς να μου προσφέρεις τη βοήθειά σου, αν δεις πως δεν τα καταφέρνω. Δώσε μου επιλογές και βοήθησέ με να καταλάβω τη διαφορά που έχει μια σωστή στρατηγική δράσης από μια μη αποτελεσματική (τα πλεονεκτήματα της πρώτης έναντι της δεύτερης). Θα το εκτιμήσω πολύ, γιατί έτσι με μαθαίνεις ότι η συμπεριφορά μου έχει αντίκτυπο, η δράση, ανάλογα με την ποιότητά της, φέρει και μια αντίδραση. Μαθαίνω, λοιπόν, να περιμένω τις συνέπειες των πράξεών μου.
Όταν με μαλώνεις και δε με βοηθάς να καταλάβω το λόγο που τιμωρούμαι, αυξάνεις τις πιθανότητες να επαναλάβω το λάθος μου. Βοήθησέ με να καταλάβω τα οφέλη της καλής συμπεριφοράς. Μη ξεχνάς να μου τονίζεις και πολλές φορές να μου εκμαιεύεις τα πλεόνεκτήματα των καλών πρακτικών έναντι των μη προσαρμοστικών. Έτσι, μου δίνεις κίνητρο να επαναλάβω τις καλές ενέργειες και με βοηθάς να σκέφτομαι ωφέλιμες λύσεις για εμένα και το περιβάλλον μου.
Μη χρησιμοποιείς κοσμητικά επίθετα, με πληγώνουν. Καλύτερα να χαρακτηρίζεις τις συμπεριφορές μου ως.. ατυχείς, όταν έχω κάνει κάποιο λάθος. Μπορεί να μπήκα στο σπίτι χωρίς να σκουπίσω τα παπούτσια μου και να λέρωσα όλο το πάτωμα. Αποκαλώντας με ανόητο, δεν κερδίζεις τίποτε. Για την ακρίβεια, αν συνεχίσω να δέχομαι τέτοιου είδους κριτικές, το πολύ – πολύ να πιστέψω ότι είμαι ανόητος και να δρω σύμφωνα με την ταμπέλα που μου δόθηκε (τι κάνει ένας ανόητος; Ανοησίες!).
Εκτιμώ πολύ τη συνέπειά και τη σταθερότητα της συμπεριφοράς σου. Πρέπει να ξέρω τι απαιτείται προκειμένου να αποκτήσω αυτό που θέλω/να κερδίσω ένα προνόμιο. Για παράδειγμα, μου αρέσουν πολύ τα παιδικά. Μου έχεις πει ότι μπορώ να δω παιδικά, αν πρώτα έχω κάνει τα μαθήματά μου. Είναι σαφές, απολύτως ξεκάθαρο. Αν, όμως, στην πράξη, το αν θα δω ή όχι παιδικά εξαρτάται από άλλους παράγοντες (τη διάθεσή σου τη στιγμή που σου το ζητάω, έναν τσακωμό που έχει προηγηθεί, την κατάσταση στη δουλειά, την κούραση και τον εκνευρισμό σου), ματαιώνομαι, θυμώνω και αντιδρώ. Θέλω να ξέρω τι να περιμένω από εσένα. Αν έχεις συνέπεια λόγων και πράξεων, δε μπερδεύομαι και μαθαίνω με τη σειρά μου να τηρώ το λόγο μου.
Μίλα μου για τα συναισθήματά σου! Μου αρέσει όταν είσαι ειλικρινής, αληθινός! Μη νομίζεις ότι είμαι μικρό για αυτά. Ξέρεις, έχω έρθει στη ζωή έχοντας στη φαρέτρα μου το βασικό ρεπερτόριο των συναισθημάτων. Αν εσύ μου λες που νιώθεις ανοιχτά, με ενθαρρύνεις να το κάνω κι εγώ. Επιπλέον, με βοηθάς να απενοχοποιηθώ, όταν τύχει να βιώνω αρντικά συναισθήματα. Είναι πολύτιμο να με εμπιστεύεσαι και να μη με βγάζεις από τη λίστα των ακροατών σου, λόγω του νεαρού της ηλικίας μου.
Δε θέλω μόνο παιχνίδια. Θέλω και να τα παίζουμε! Επίσης, θέλω να με ενισχύεις πιο ουσιαστικά, μέσω της επαφής! Θέλω αγκαλιές και φιλιά που διώχνουν το στρες μακριά!
Δε χρειάζεται να είσαι συνέχεια διπλά μου. Όταν λείπεις, απλώς, εξήγησέ μου, βάλε με μέσα στον κόσμο σου.
Μίλα μου για τη δουλειά σου, για τα χόμπυ σου, γονιός μου είσαι, άσε με να σε γνωρίσω! Κι όταν έχεις χρόνο στη διάθεσή σου για παιχνίδι, εγώ δε θα μετράω τα λεπτά που θα μου αφιερώσεις προκειμένου να αποφασίσω αν είσαι καλός γονιός ή όχι! Μπορεί να μη ξέρω καν την έννοια του χρόνου! Αυτό που με κάνεις να νιώθω, όταν περνάω χρόνο μαζί σου, αυτό κρατάω. Την ουσία της αλληλεπίδρασής μας.
Ζήτησέ μου συγνώμη, όταν αποδεικνύεται ότι με έχεις αδικήσει! Αυξάνεις τις πιθανότητες να το κάνω κι εγώ σε αντίστοιχες περιπτώσεις.
Πες μου πόσο με αγαπάς, όχι μόνο όταν έχω καλές επιδόσεις. Έλα εκεί που κάθομαι, χωρίς απαραίτητα να κάνω κάτι ιδιαίτερο και πες το μου! Δε μπορείς να φανταστείς τη χαρά που θα μου δώσεις!
Να θυμάσαι: Η μητρότητα και η πατρότητα, όπως καθετί νέο στη ζωή, χρειάζονται εξάσκηση. Δεν υπάρχει τέλειος γονέας. Υπάρχει ο γονιός που ασχολείται με το ρόλο του και βελτιώνεται σε αυτόν. Παρά τις δυσκολίες που ενέχει αυτός ο ρόλος, δεν υπάρχει κάποιος καλύτερος από εσένα να τον παίξει. Η φύση σε επέλεξε ως τον καταλληλότερο συνοδοιπόρο του παιδιού σου. Προχώρα μαζί του. Αξίζει και στους δυο σας!
Παναγιώτα (Νότα) Δήμου / Ψυχολόγος MSc – γνωσιακή ψυχοθεραπεύτρια