Ο οποιοσδήποτε ανοίγει μία επιχείρηση στην Καστοριά –σε πόλη ή νομό- ξέρει ότι έχει δύο πιθανές πηγές εσόδων. Μία από χρήματα συντοπιτών του καστοριανών και μία από χρήματα ξένων επισκεπτών της πόλης ή του νομού.
Υπάρχουν επιχειρήσεις που απευθύνονται αποκλειστικά στην πρώτη κατηγορία, επιχειρήσεις που απευθύνονται στην δεύτερη, υπάρχουν και επιχειρήσεις μικτές.
Οι επιχειρήσεις της πρώτης κατηγορίας αντιμετωπίζουν εδώ και χρόνια σοβαρό πρόβλημα. Τα λεφτά που διεκδικούν από το πορτοφόλι των συντοπιτών τους όλο και μειώνονται σαν γενικό άθροισμα. Μειώνονται γιατί από το 2010 και μετά η ανεργία έχει πλήξει σε απίστευτο βαθμό τους κατοίκους της περιοχής μας περιορίζοντας πάρα πολύ την αγοραστική τους δύναμη.
Σε τι βαθμό συμβαίνει αυτό? Στον μεγαλύτερο δυνατό αφού με βάση τις ευρωπαικές στατιστικές η δυτική Μακεδονία είναι η πρώτη σε ανεργία επαρχία ολόκληρης της Ευρωπαικής Ένωσης. Είχε πιάσει ένα καταπληκτικό 33,5% στα μέσα του 15, έκτοτε έχει κάπως μειωθεί αλλά βρίσκεται ακόμη ψηλά, πάνω από το 29%.
Αυτό σημαίνει πως οποιοσδήποτε κάτοικος της πόλης ή του νομού δεν είναι δημόσιος υπάλληλος ή συνταξιούχος, έχει δει το πορτοφόλι του χρόνο με τον χρόνο να αδυνατίζει μέχρις σημείου να αναρωτιέται ποιος λόγος υπάρχει τελικά να κουβαλά μαζί του πορτοφόλι…
Το πρόβλημα του περιορισμού της αγοραστικής δύναμης άλλωστε, σε κάπως πιο ήπιο βαθμό, ισχύει και για τις δύο πρώτες κατηγορίες που αναφέρθηκαν, για τους ΔΥ και τους συνταξιούχους. Και αυτοί, χρόνο με τον χρόνο, βιώνουν περικοπές εισπράξεων. Κατά συνέπεια, οι επιχειρήσεις που απευθύνονται σε αυτή την αναιμική τοπική αγορά κινούνται μεταξύ σφύρας και άκμονος και μπορούν με ασφάλεια να αρχίσουν να κρίνονται ως μη βιώσιμες.
Τι συμβαίνει θα αναρωτηθεί κανείς, με τις επιχειρήσεις του άλλου τύπου, αυτές που είναι προσανατολισμένες στις εξαγωγές ή στο εισαγόμενο χρήμα των επισκεπτών της περιοχής? Οι εξαγωγικές (λέγε με γουνοποιία) έχουν σχεδόν εκμηδενιστεί για λόγους που δεν είναι μπορετό να αναλυθούν εδώ. Οι χωροστατικές πάλι, αυτές που απευθύνονται στον τουριστικό ρεύμα, βλέπουν -και αυτές- χρόνο με τον χρόνο τα έσοδα τους να μειώνονται, αναλογικά με την μείωση της αγοραστικής δύναμης των υπολοίπων ελλήνων.
Γιατί ο καστοριανός τουρισμός κατά συντριπτική αναλογία είναι εσωτερικός τουρισμός και επηρεάζεται ομοίως από την κρατική φορομπηχτική πολιτική. Ο,τι και να πράξει κατά συνέπεια κάποιος που διαθέτει όρεξη, κεφάλαιο, τεχνογνωσία και ατσαλένια αντιγραφειοκρατικά νεύρα σήμερα στην Καστοριά, θα είναι καταδικασμένο να φυτοζωεί και να φθείρεται σταδιακά, μέχρις οριστικής του πτώσης. Το κόστος συντήρησης μια επιχείρησης θα βαίνει διαρκώς αυξανόμενο, τόσο που σύντομα θα ξεπεράσει τις εισροές της από πωλήσεις, με τελικό κι αναπόδραστο αποτέλεσμα να την φέρει τούμπα.
Τι μπορεί να γίνει λοιπόν για να ανατραπεί αυτή η εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση? Υπάρχουν φυσικά εκείνα τα πράγματα που μπορεί να κάνει η κεντρική κυβέρνηση των Αθηνών, τα οποία ούτε τα έπραξε μέχρι τώρα ούτε διακρίνεται κάποια πρόθεση της να τα πράξει. Αλλά και να τα έκανε, θα απαιτούσαν πάρα πολύ χρόνο για να αποδώσουν, χρόνο που δεν υπάρχει διαθέσιμος. Τι απομένει? Η εναλλακτική της τοπικής αναδιοργάνωσης του αναπροσανατολισμού και της λειτουργικής δράσης.
Η Καστοριά αυτή την στιγμή τελεί εν κινδύνω. Αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα επιβίωσης τον οποίο θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν απαξάπαντες και θα πρέπει να σημάνει γενικός, τοπικός, συναγερμός. Η τοπική αγορά πρέπει πάσει θυσία να βρει διέξοδο σε χρήμα του εξωτερικού. Η πλειονότητα των παραγωγικών και εμπορικών επιχειρήσεων του τόπου πρέπει να στραφεί σε ξένες αγορές. Είτε πουλώντας προϊόντα αλλού, είτε φέρνοντας πελάτες από αλλού. Κι αυτό άλλωστε θα είναι και το νέο πεδίο δράσης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ένα πεδίο που προϋποθέτει ανθρώπους με γνώσεις, ανθρώπους ικανούς να το διαχειριστούν. Προυποθέτει επίσης και εμπόρους ικανούς να αντιληφθούν την αναγκαιότητα της στροφής και ικανούς να την εφαρμόσουν. Αν οι αρχαίοι πρόγονοι μας έλεγαν εκείνο το σκωπτικό «ου παντός πλειν ες Κόρινθον» εμείς, παραφράζοντας, το μπορούμε σήμερα με κάθε σοβαρότητα να πούμε «ου παντός εμπορεύεσθαι εν Καστορία» Το μέλλον ανήκει σε αυτούς που το δημιουργούν.
Λεωνίδας Εκιντζόγλου