Στην Κύπρο βρίσκεται από σήμερα η Μαρία Αντωνίου, η οποία συμμετέχει στην κοινή συνεδρίαση των δύο Κοινοβουλευτικών Επιτροπών Μορφωτικών Υποθέσεων,
Ελλάδος και Κύπρου, στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας, με στόχο την ανταλλαγή απόψεων για σκοπούς εμβάθυνσης των σχέσεων των δύο Επιτροπών και για θέματα που αφορούν τον τομέα της Εκπαίδευσης.
Δυόμιση χρόνια μετά την επίσκεψη της Κυπριακής αντιπροσωπείας στη Βουλή των Ελλήνων, συνεχίζεται ο διάλογος αναφορικά με τα εκπαιδευτικά συστήματα των δύο χωρών και τα περιθώρια συνεργασίας που υπάρχουν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας.
Η Νέα Δημοκρατία, ως η επόμενη Κυβέρνηση της χώρας θα συνεχίσει και θα εμβαθύνει την τριμερή συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στους τομείς της Έρευνας και της Τεχνολογίας βάσει του Μνημονίου Κατανόησης που υπεγράφη μεταξύ των τριών χωρών και προτείνει ως προτεραιότητες τη βιομηχανική έρευνα και έργα καινοτομίας στη γεωργία, τα ύδατα, το Περιβάλλον και την Ηλιακή Ενέργεια.
Η ομιλία της Μαρίας Αντωνίου στη σημερινή συνεδρίαση:
Είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά μου να παρευρίσκομαι σήμερα στη Βουλή των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να ευχαριστήσω θερμά όλους όσους συνέβαλαν στο να πραγματοποιηθεί αυτή η επίσκεψη, τον Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, κ. Συλλούρη, τον Υπουργό Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Χαμπιαούρη και φυσικά τον Πρόεδρο της Επιτροπής Παιδείας και Πολιτισμού, κ. Χατζηγιάννη, με τον οποίο σε ένα κοινό μας ταξίδι πριν από κάποια χρόνια στην Τιφλίδα είχαμε για πρώτη φορά την ιδέα της κοινής συνεδρίασης των δύο κοινοβουλευτικών επιτροπών.
Είναι πραγματικά πολύ σημαντική η δυνατότητα που μας δίνεται σήμερα, δυόμιση χρόνια μετά την επίσκεψη της κυπριακής αντιπροσωπείας στη Βουλή των Ελλήνων, να συνεχίσουμε το διάλογο αναφορικά με τα εκπαιδευτικά συστήματα των δύο χωρών και τα περιθώρια συνεργασίας που υπάρχουν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και ιδιαίτερα στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας.
Ξεκινώντας από την τριτοβάθμια εκπαίδευση και χωρίς καμία διάθεση φιλοφρονήσεων, η Ελλάδα θα πρέπει να ακολουθήσει το συντομότερο δυνατό το παράδειγμα της Κύπρου αναφορικά με τη λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Εδώ νομίζω ότι οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Όταν πριν από 25 χρόνια το 95% των Κύπριων φοιτητών έφευγαν στο εξωτερικό για σπουδές και σήμερα πάνω από το 65% μένουν για να σπουδάσουν στα κυπριακά πανεπιστήμια, όταν χιλιάδες ξένοι φοιτητές και Έλληνες επιλέγουν την Κύπρο και τα κυπριακά πανεπιστήμια, (μεταξύ των οποίων και ο γιος μου, ο οποίος σπουδάζει σήμερα στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Νεάπολις της Πάφου), όλα αυτά καταδεικνύουν τη σημαντική πρόοδο που έχει καταγράψει η Κύπρος στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.
Προσωπικά, μιας και επισκέπτομαι συχνά το γιο μου, έχω αποκομίσει έως τώρα τις καλύτερες εντυπώσεις τόσο για την ποιότητα του προγράμματος σπουδών όσο και για το υψηλό επίπεδο του διδακτικού προσωπικού του εν λόγω Πανεπιστημίου.
Σημαντικό ρόλο άλλωστε στη διασφάλιση της ποιότητας των κυπριακών πανεπιστημίων και των προγραμμάτων σπουδών τους έχει διαδραματίσει ο νέος φορέας Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης, ο οποίος λειτουργεί εδώ και τρία χρόνια, προβλέποντας υψηλά standards για όλα τα προγράμματα των ιδιωτικών και δημόσιων πανεπιστημίων αλλά και για τις διαδικασίες δημιουργίας νέων τμημάτων και σχολών.
Δυστυχώς η χώρα μας είναι η μοναδική ίσως χώρα στον κόσμο, που δεν επιτρέπει την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων. Στον κατάλογο αυτό δε συμπεριλαμβάνεται ούτε καν η Βόρεια Κορέα, η Βόρεια Κορέα έχει ιδιωτικό Πανεπιστήμιο.
Η Νέα Δημοκρατία στην πρόσφατη συζήτηση στη Βουλή των Ελλήνων για τη Συνταγματική Αναθεώρηση είχε σαν κεντρική της πρόταση την αναθεώρηση του Άρθρου 16 του Συντάγματος που κρατούσε πίσω τη χώρα μας εδώ και 44 χρόνια.
Πρότεινε λοιπόν την πλήρη αυτονομία των ΑΕΙ με κρατική ενίσχυση αλλά και τη δυνατότητα ίδρυσης ιδιωτικών Πανεπιστημίων υπό την αυστηρή εποπτεία μίας ειδικής ανεξάρτητης αρχής.
Οι αγκυλώσεις ωστόσο και οι ιδεοληψίες της σημερινής ελληνικής Κυβέρνησης περί δήθεν υποβάθμισης της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης στέρησαν από τη χώρα μας, για περίπου 10 χρόνια, τη δυνατότητα αυτή καθώς όλα τα παράπλευρα οφέλη της, οικονομική ανάπτυξη, δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και δημιουργία υγιούς ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών και των κρατικών πανεπιστημίων. ΄
Όπως μας είχε επισημάνει άλλωστε ο πρώην Υπουργός, ο κ. Καδής, στην προηγούμενη κοινή συνεδρίαση και φαντάζομαι θα το επιβεβαιώσετε και εσείς σήμερα, τα δημόσια πανεπιστήμια της Κύπρου όχι μόνο δε ζημιώθηκαν από τα ιδιωτικά αλλά αντιθέτως ωφελήθηκαν, καθώς υποχρεώθηκαν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά και να αναβαθμίσουν την ποιότητα των εκπαιδευτικών τους προγραμμάτων.
Θα ήθελα λοιπόν κ. συνάδελφοι να ακούσω τις απόψεις σας γύρω από το θέμα αυτό και να μοιραστείτε με μας και ιδίως με τον εκπρόσωπο της Κυβέρνησης, τον κ. Σεβαστάκη, την εμπειρία σας από την έως τώρα λειτουργία των ιδιωτικών πανεπιστημίων και τα οφέλη που έχει αποκομίσει η Κύπρος από αυτή.
Πάμε τώρα στο κομμάτι της συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου σε θέματα εκπαίδευσης, όπου διαχρονικά έχουμε καταφέρει πολλά αλλά υπάρχουν ακόμα περιθώρια για νέες συνεργασίες και ακόμα καλύτερα αποτελέσματα.
Όπως όλοι γνωρίζετε, έχει ήδη ανανεωθεί για τα έτη 2017-2021 το Μνημόνιο Συνεργασίας στον τομέα της παιδείας, το οποίο υπεγράφη για πρώτη φορά στις 28 Απριλίου 1993 και έκτοτε ανανεώνεται ανελλιπώς.
Επιγραμματικά αναφέρω ότι το νέο πρόγραμμα συνεργασίας προβλέπει πλήθος κοινών δράσεων:
– για την προστασία και την ενίσχυση της ελληνικής γλώσσας και του ελληνικού πολιτισμού
– τη συνεργασία των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών Κέντρων
– την ανταλλαγή καθηγητών, ερευνητών και φοιτητών
– τη χορήγηση υποτροφιών σε φοιτητές αλλά και εκπαιδευτικούς
– την εισαγωγή των Κυπρίων υποψηφίων στα ΑΕΙ της Ελλάδας
– τη μαθητική συνεργασία και το πρόγραμμα φιλοξενίας μαθητών
και πολλές ακόμα συνεργασίες που καλύπτουν όλο το φάσμα της εκπαίδευσης των δύο χωρών.
Και το πιο σημαντικό είναι ότι πολλές από αυτές έχουν ήδη αρχίσει να γίνονται πράξη. Έχουμε ήδη αρκετές συνεργασίες μεταξύ ελληνικών και κυπριακών πανεπιστημίων.
Ενδεικτικά αναφέρω τη συνεργασία μεταξύ της Νομικής Σχολής του Α.Π.Θ. και του Πανεπιστημίου Κύπρου, τη συνεργασία μεταξύ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων επίσης με το Πανεπιστήμιο της Κύπρου αλλά και τη συνεργασία με το Εργαστήριο Αγροτικού Χώρου του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, του οποίου η πρόταση επιλέχθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία για την ανάπτυξη των 120 κοινοτήτων του όρου Τρόοδος.
Οι συνεργασίες αυτές θα πρέπει να αποτελέσουν οδηγό και για νέες συνεργασίες μεταξύ των πανεπιστημίων μας, σε επίπεδο έρευνας και διδασκαλίας, ανταλλαγής επιστημονικού υλικού, υλοποίησης κοινών ερευνητικών προγραμμάτων, επιστημονικών συνεδρίων και δημοσιεύσεων.
Στο κομμάτι τώρα των κοινών δράσεων για την προστασία της ελληνικής γλώσσας το Μνημόνιο προβλέπει τη συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού της Κύπρου με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), τόσο για τη διδασκαλία της ελληνικής ως ξένης γλώσσας όσο και για την προώθηση της αναγνώρισης του Πιστοποιητικού Ελληνομάθειας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.
Η αλήθεια είναι ότι το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, το εθνικό ίδρυμα έρευνας και εφαρμογών της Ελλάδας για την προβολή και διάδοση της ελληνικής γλώσσας, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, έχει να επιδείξει σημαντικό έργο.
Πέρα από τις εκδόσεις του, σχεδίασε και λειτουργεί την ΠΥΛΗ για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας, ένα ηλεκτρονικό περιβάλλον εργασίας με αξιόπιστους Ψηφιακούς Πόρους (Λεξικά, Σώματα Κειμένων, ψηφιακά εργαλεία και λογισμικά).
Η ΠΥΛΗ έχει πολύ μεγάλη επισκεψιμότητα και στην Κύπρο, η συμμετοχή των Κυπρίων είναι αυξημένη το τελευταίο χρονικό διάστημα, επιδέχεται ωστόσο ακόμα μεγαλύτερη ενίσχυση.
Το ίδιο ισχύει και για το Πιστοποιητικό Επάρκειας Ελληνομάθειας που διενεργείται από το ΚΕΓ. Από τα 160 αναγνωρισμένα εξεταστικά κέντρα παγκοσμίως έχουμε δύο στην Κύπρο, ένα στην Πάφο και ένα στη Λευκωσία.
Και εδώ υπάρχει περιθώριο για σημαντική αύξηση των Κυπρίων υποψηφίων τόσο στην Κύπρο όσο και στην Κυπριακή ομογένεια της Αγγλίας.
Και πάμε τώρα στις συνεργασίες των δύο χωρών στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας.
Ως αρμόδια Τομεάρχης Έρευνας και Καινοτομίας της Νέας Δημοκρατίας θα ήθελα να σας επισημάνω ότι όλοι εμείς στη Νέα Δημοκρατία έχουμε τοποθετήσει την Έρευνα και την Καινοτομία στις μεγάλες μας προτεραιότητες και θεωρούμε ότι μπορεί να αποτελέσει την ατμομηχανή της ανάπτυξης της οικονομίας της πατρίδας μας.
Μιλάμε για έρευνα συνδεδεμένη με την παραγωγή, τη βιομηχανία και την αγορά εργασίας καθώς και για την ανάγκη να αυξηθούν οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία από τον ιδιωτικό τομέα και τις επιχειρήσεις, με την παροχή αντίστοιχων κινήτρων από το κράτος.
Υπό αυτό το πρίσμα, και μιας και ο πρώην Υπουργός, ο κ. Καδής στην τελευταία κοινή συνεδρίαση είχε παραδεχθεί ότι η Κύπρος είναι ακόμα πίσω στα θέματα έρευνας και καινοτομίας, είδα με πολύ μεγάλη ικανοποίηση τις πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα αυτό.
Αναφέρομαι φυσικά στο σχεδιασμό της Κυβέρνησης, όπως διατυπώθηκε από τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Αναστασιάδη, για αύξηση των επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, μέσω της σύμπραξης δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, με στόχο να φτάσει την επόμενη 5ετία στο 1,5 % του ΑΕΠ της Κύπρου.
Καθώς και στο σχεδιασμό της Κυβέρνησης για τη σύσταση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας, την υιοθέτηση του θεσμού του Επικεφαλής Επιστήμονα για την Έρευνα και την Καινοτομία, με επικεφαλής τον κ. Κόκκινο καθώς και τη δημιουργία Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
Και διαπιστώνω επίσης με ικανοποίηση ότι οι προτεραιότητες μας στο κομμάτι της έρευνας και της καινοτομίας είναι κοινές. Οι βασικοί στόχοι, όπως διατυπώθηκαν από τον κ. Κόκκινο, είναι η επιχειρηματική καινοτομία και η ενίσχυση της εφαρμοσμένης έρευνας.
Πληροφορούμαι ακόμα για κίνητρα και φορολογικές ελαφρύνσεις για τις νεοφυείς καινοτόμες επιχειρήσεις (startup), για μέτρα που θα επιτρέπουν τους τεχνοβλαστούς (university spinoffs) για να διοχετεύεται η έρευνα στην αγορά αλλά και για παροχή επιπλέον κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία που θα επιφέρουν ακόμα μεγαλύτερη οφέλη στην κυπριακή οικονομία.
Και στην έρευνα υπάρχει μία σημαντική και πολύχρονη συνεργασία μεταξύ Ελλάδας Κύπρου. Έχει ξεκινήσει ήδη από το 1986 και έχουν υπογραφεί έως σήμερα 6 πρωτόκολλα συνεργασίας.
Εντελώς επιγραμματικά, έχουμε πλήθος κοινών ερευνητικών έργων, ελληνοκυπριακά workshops, την πολύπλευρη συνδρομή της Γενικής Γραμματείας Έρευνας και Τεχνολογίας προς το ίδρυμα Προώθησης Έρευνας της Κύπρου, τη συμβολή του ΕΔΕΤ (Εθνικού Δικτύου Έρευνας και Καινοτομίας) στη σύνδεση του κυπριακού δικτύου cynet, και πολλά ακόμα στα οποία δεν προλαβαίνω να αναφερθώ. Το πιο σπουδαίο όμως είναι ότι έχουμε ακόμα μεγαλύτερες προοπτικές συνεργασίας.
Η Ελλάδα ενδέχεται να συμπεριλαμβάνεται στα μέτρα widening της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσω του Horizon Europe, για την επόμενη Προγραμματική Περίοδο (2021-2027), ενώ η Κύπρος είναι ήδη, κάτι που σίγουρα θα συμβάλει στην περαιτέρω ενίσχυση των διμερών σχέσεων σε θέματα έρευνας και καινοτομίας.
Οι δύο χώρες μας συνεργάζονται επίσης στα πλαίσια της πρωτοβουλίας PRIMA (Partnership for Research and Innovation in the Mediterranean Area), κύριος στόχος της οποίας είναι η ανάπτυξη καινοτόμων λύσεων για την αντιμετώπιση κρίσιμων προβλημάτων στους τομείς της διαχείρισης των υδάτων και των αγροδιατροφικών συστημάτων στη Μεσόγειο.
Ήδη στην πρώτη προκήρυξη του 2018 του PRIMA, μεταξύ των 9 εγκεκριμένων έργων με ελληνική συμμετοχή, περιλαμβάνεται και ένα με συμμετοχή ερευνητικού φορέα της Κύπρου.
Πρόκειται για το έργο με τίτλο MEDSAL στο οποίο συντονιστής φορέας είναι ο οργανισμός ΕΛ.Γ.Ο «Δήμητρα», με τη συμμετοχή επίσης του ΕΚΕΤΑ και από Κυπριακής πλευράς του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Η συνεργασία των Ελληνικών και Κυπριακών φορέων πρέπει να συνεχισθεί και να ενισχυθεί στις επόμενες προκηρύξεις του PRIMA.
Τέλος, η Νέα Δημοκρατία, ως η επόμενη Κυβέρνηση της χώρας θα συνεχίσει και θα εμβαθύνει την τριμερή συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ στους τομείς της Έρευνας και της Τεχνολογίας βάσει του Μνημονίου Κατανόησης που υπεγράφη μεταξύ των τριών χωρών και προτείνει ως προτεραιότητες τη βιομηχανική έρευνα και έργα καινοτομίας στη γεωργία, τα ύδατα, το Περιβάλλον και την Ηλιακή Ενέργεια.
Υπάρχουν πολλά άλλα ζητήματα αλλά δε θα ήθελα να καταχραστώ άλλο το χρόνο σας. Είναι σίγουρα θετικό ότι κάποια προβλήματα που είχαν τεθεί στην προηγούμενη κοινή συνεδρίαση από την κυπριακή αντιπροσωπεία, όπως αυτό για παράδειγμα των μεταγραφών των Κύπριων φοιτητών επιλύθηκε από την ελληνική πλευρά.
Περιμένω λοιπόν με ενδιαφέρον να ακούσω και άλλα πιθανά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι Κύπριοι φοιτητές στην Ελλάδα προκειμένου να μεριμνήσουμε για την αμεσότερη αντιμετώπιση τους.
Κλείνοντας την τοποθέτηση μου θα ήθελα να σας αναφέρω ότι σήμερα η Κυβέρνηση έχει καταθέσει στη Βουλή των Ελλήνων ένα πολυνομοσχέδιο με ρυθμίσεις για όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, το οποίο όπως και τα προηγούμενα δεν έχει καμία μεταρρυθμιστική πνοή αλλά αντίθετα αναπαράγει παθογένειες του παρελθόντος.
Ένα νομοσχέδιο που καταργεί συλλήβδην τα ΤΕΙ της χώρας και τα συγχωνεύει άναρχα και άτακτα με τα ΑΕΙ. Η Νέα Δημοκρατία ως αυριανή κυβέρνηση της χώρας θα υλοποιήσει ουσιαστικές αλλαγές στο σύνολο του εκπαιδευτικού συστήματος , αρχίζοντας από τα νηπιαγωγεία και φτάνοντας έως τα Πανεπιστήμια.
Στη μεταρρυθμιστική μας αυτή προσπάθεια έχουμε πολλά να διδαχθούμε από το εκπαιδευτικό σύστημα της Κύπρου και από το πώς αντιμετωπίσατε, χωρίς ιδεοληψίες και εμμονές, ζητήματα που αποτελούν στη χώρα μας χρόνιες παθογένειες, βλέπε ιδιωτικά πανεπιστήμια, αξιολόγηση εκπαιδευτικών κ.α.
Αλλά έχουμε και πολλά ακόμα να διδαχθούμε από την Κύπρο συνολικά, ως μία χώρα που ενώ υπέγραψε μνημόνιο και εφάρμοσε πρόγραμμα προσαρμογής βγήκε γρήγορα και αποτελεσματικά από την κρίση, μειώνοντας φόρους και κρατικές δαπάνες και προσελκύοντας επενδύσεις.
Θα ήθελα να σας ευχαριστήσω ακόμα μία φορά για τη σημερινή συνάντηση και να σας διαβεβαιώσω ότι η Ελλάδα θα είναι ακόμα πιο κοντά στην Κύπρο, σε άμεση συνεργασία σε όλους τους τομείς, όπως μας το επιβάλλουν πρώτιστα λόγοι εθνικοί και ιστορικοί.
Αυτό θα το ακούσετε άλλωστε ακόμα πιο ξεκάθαρα αύριο από τον Πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας και αυριανό Πρωθυπουργό της Ελλάδας κ. Κυριάκο Μητσοτάκη.