Χρήστος Α Παπαβασιλείου Γενικός Χειρουργός . Συντονιστής – Διευθυντής Της Α’ Χειρουργικής Κλινικής Του Νοσοκομείου Παπαγεωργίου

Θεοδώρα Κωτσοπούλου από την εφημερίδα ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ

Ο καρκίνος του στομάχου αποτελεί τον τέταρτο συχνότερο καρκίνο παγκοσμίως και τη δεύτερη σε συχνότητα αιτία θανάτου από καρκίνο στον κόσμο. Είναι ελάχιστα συχνότερος στους άνδρες και η μέση ηλικία εμφάνισής του είναι τα 70-74 έτη. Συνήθως εντοπίζεται στο άντρο, όμως σήμερα έχει αυξηθεί η συχνότητα του καρκίνου της καρδιακής μοίρας του στομάχου.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του στομάχου είναι η φυλή/εθνικότητα (οι Ιάπωνες, οι Κορεάτες, οι Βιετναμέζοι, οι γηγενείς Αμερικανοί και Χαβανέζοι αποτελούν ομάδα υψηλού κινδύνου), η διατροφή (δίαιτα με παστές και καπνιστές τροφές), το κάπνισμα και το αλκοόλ, το φύλο, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η κληρονομικότητα (ευθύνεται για το 10% των περιπτώσεων) και διάφοροι άλλοι παράγοντες, όπως η κακοήθης αναιμία, η χρόνια ατροφική γαστρίτιδα, το γαστρικό λαχνωτό αδένωμα, η παχυσαρκία και οι ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μερική γαστρεκτομή για καλόηθες γαστρικό έλκος, κλπ.

ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ

Τo αδενοκαρκίνωμα στομάχου αποτελεί το 95% όλων των τύπων καρκίνου στομάχου, ενώ το υπόλοιπο 5% περιλαμβάνει τον καρκίνο εκ πλακωδών κυττάρων, το λέμφωμα, το καρκινοειδές και τους στρωματικούς όγκους του στομάχου(GIST’s). Η ταξινόμηση κατά Lauren διαχωρίζει το αδενοκαρκίνωμα του στομάχου σε εντερικού και διηθητικού τύπου.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Ο καρκίνος του στομάχου στα αρχικά στάδια είναι ασυμπτωματικός. Κυρίως εμφανίζεται με άτυπα δυσπεπτικά ενοχλήματα και εύκολο κορεσμό, άτυπα κοιλιακά άλγη, απώλεια βάρους, ανορεξία και αναιμία. Δυσφαγία παρουσιάζεται σε ασθενείς με καρκίνο της καρδίας του στομάχου, ενώ όταν ο όγκος εντοπίζεται στον πυλωρό και αποφράσει τον αυλό  εμφανίζεται ναυτία και εμετός. Σε πιο προχωρημένη νόσο οι ασθενείς μπορεί να έχουν ψηλαφητή μάζα στην κοιλιά, ασκίτη ή/και καχεξία.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Η διάγνωση τίθεται με την κλινική εξέταση, τις εξετάσεις αίματος, την οισοφαγογαστροσκόπηση με λήψη βιοψιών, την αξονική τομογραφία θώρακος, άνω και κάτω κοιλίας και τη διαγνωστική λαπαροσκόπηση. Η ενδοσκόπηση του ανωτέρου πεπτικού με ταυτόχρονη λήψη βιοψιών παραμένει η μέθοδος εκλογής.

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ

Το πιο διαδεδομένο σύστημα σταδιοποίησης είναι το TNM, το οποίο λαμβάνει υπόψη το μέγεθος του όγκου (Τ), τη συμμετοχή επιχώριων λεμφαδένων (Ν), και την παρουσία ή μη απομακρυσμένων μεταστάσεων (Μ).

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Χειρουργική επέμβαση

Η Χειρουργική επέμβαση παραμένει η καλύτερη θεραπεία επιλογής, όταν απουσιάζει μεταστατική διασπορά. Κριτήρια μη εξαιρεσιμότητας του όγκου είναι η ύπαρξη απομακρυσμένων μεταστάσεων και η διήθηση μεγάλων αγγειακών δομών. Για όγκους της γαστρο-οισοφαγικής συμβολής (50% των γαστρικών καρκίνων) και της μεσότητας του στομάχου (15-30%), συνήθως απαιτείται ολική γαστρεκτομή. Οι όγκοι του άντρου (35%) αντιμετωπίζονται με ολική γαστρεκτομή, αλλά και με υφολική περιφερική γαστρεκτομή, όποτε αυτό είναι εφικτό. Οι επεμβάσεις αυτές πρέπει να συνδυάζονται με ριζικό λεμφαδενικό καθαρισμό για την καλύτερη σταδιοποίηση της νόσου και την βελτίωση της επιβίωσης. Η αποκατάσταση της συνέχειας του πεπτικού σωλήνα γίνεται με: γαστρονηστιδική αναστόμωση κατά Billroth II και  Roux- en Y γαστρονηστιδική αναστόμωση ( εμπροσθοκολικά ή οπισθοκολικά). Γενικά η Roux- en-Y γαστρονηστιδική αναστόμωση είναι η πλέον χρησιμοποιούμενη και πλεονεκτεί σε σχέση με τις υπόλοιπες τεχνικές στον έλεγχο των συνδρόμων μετά γαστρεκτομή (σύνδρομο Dumping, κ.α.).

Προεγχειρητική χημειοθεραπεία χορηγείται με σκοπό την υποσταδιοποίηση της νόσου, ώστε να μπορέσει ο ασθενής να υποβληθεί στη συνέχεια σε ένα ριζικό χειρουργείο.

ΠΑΡΗΓΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η χειρουργική παρηγορική αντιμετώπιση εφαρμόζεται σε ασθενείς με προχωρημένη νόσο και περιλαμβάνει την τοπική εκτομή, την  γαστρεντερική παράκαμψη ή συνδυασμό ενδοσκοπικών, διαδερμικών ή ακτινοθεραπευτικών παρεμβάσεων, όπως η διαστολή και η τοποθέτηση μεταλλικής ενδοπρόθεσης (stent), ώστε να επιτρέπεται η θρέψη του ασθενούς.

ΠΡΟΓΝΩΣΗ

Παράγοντες που σχετίζονται με την πρόγνωση της νόσου αποτελούν η επίτευξη αρνητικών ορίων εκτομής και ο ριζικός λεμφαδενικός καθαρισμός (μείωση των υποτροπών), καθώς και το στάδιο της νόσου, η εντόπιση και η επιθετικότητα του όγκου. Η 5-ετής επιβίωση κατά στάδιο είναι για στάδιο IA 78%, στάδιο ΙΒ 58% και φτάνουν έως και 7% για στάδιο IV.

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ

Όλοι οι ασθενείς με καρκίνο του στομάχου θα πρέπει να βρίσκονται σε πρόγραμμα παρακολούθησης από τον θεράποντα ιατρό τους με κλινική εξέταση, εξετάσεις αίματος και αξονική τομογραφία ανά εξάμηνο για τα πρώτα τρία χρόνια και εξάμηνο ή έτος για τα επόμενα τρία χρόνια και γαστροσκόπηση ανά έτος.

Συστήνεται σε κάθε έναν που εμφανίζει κάποιο από τα προαναφερθέντα συμπτώματα ή κάποιον από τους παράγοντες κινδύνου, να επισκεφτεί και να συμβουλευτεί αμέσως τον οικογενειακό του γιατρό, γιατί “κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν”