Ο Σακχαρώδης Διαβήτης πλήττει έναν στους δέκα Έλληνες δηλαδή ένα περίπου εκατομμύριο άτομα πάσχουν από αυτή την ασθένεια στην Ελλάδα, ενώ ένας στους τέσσερις ενήλικες βρίσκεται σε προ-διαβητικό στάδιο.

Ο διαβήτης είναι το συχνότερο μεταβολικό νόσημα, το οποίο έλαβε αυτές τις διαστάσεις σχετικά πρόσφατα. με ορισμένες μορφές διαβήτη να υπερβαίνουν το 700% μέσα στα τελευταία 50 χρόνια.

Σύμφωνα με τον ενδοκρινολόγο Ron Rosedale, επιστημονικό ερευνητή σε θέματα που αφορούν τον διαβήτη, αυτή η παρατήρηση, οδηγεί στα εξής συμπεράσματα:

1. Ότι πρόκειται για ένα πρόβλημα που δεν οφείλεται κατά βάση σε γενετικά αίτια (γονίδια), γιατί το φαινόμενο εμφανίστηκε μέσα στην ίδια γενιά.
2. Ότι το πρόβλημα σχετίζεται με την ριζική αλλαγή του τρόπου ζωής και διατροφής που συντελέστηκε σε αυτά τα 50 χρόνια.

Η στροφή στην μαζική κατανάλωση επεξεργασμένων υδατανθράκων και ο μεγάλος βαθμός επεξεργασίας των τροφών γενικότερα, έχει ως αποτέλεσμα οι τροφές να έχουν πολύ χαμηλή θρεπτική αξία (συστατικά) ενώ παρέχουν πολλές θερμίδες. Όλα τα παραπάνω μαζί με την έντονη μείωση της σωματικής κίνησης, έφεραν τον οργανισμό σε μια αποκλίνουσα από τη φυσιολογική λειτουργία κατάσταση.

Το βασικό χαρακτηριστικό της ζωής

Το σώμα είναι μια αποικία κυττάρων. Εκατό τρις κύτταρα συνυπάρχουν, επικοινωνούν και συνεργάζονται με αποτέλεσμα το θαύμα του ανθρώπινου οργανισμού. Η ζωή είναι δυνατή λόγω της ικανότητας των οργανισμών να διατηρούν μια κατάσταση ομοιόστασης.

Η λέξη «ομοιό-σταση» προέρχεται ετυμολογικά από τις λέξεις όμοιος και στάση και περιγράφει την ιδιότητα των έμβιων όντων να διατηρούν σταθερές τις συνθήκες του εσωτερικού τους περιβάλλοντος (θερμοκρασία, συγκεντρώσεις διάφορων συστατικών κτλ.), παρά τις εξωτερικές μεταβολές.

Όσο ένας οργανισμός διατηρεί το ίδιο σταθερό περιβάλλον είναι υγιής. Όταν δεν είναι σε θέση να διατηρήσει μια κατάσταση ομοιόστασης αρχίζει να νοσεί και να οδηγείται προς τον θάνατο.

Για να διατηρηθεί σε ζωή η αποικία κυττάρων που ονομάζεται ανθρώπινος οργανισμός, πρέπει να πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις:

1. Να μπορούν τα κύτταρα του να παράγουν άφθονη ενέργεια.
2. Να έχουν την δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους ώστε να ρυθμίζουν ανάλογα την λειτουργία τους.

Ενέργεια

Το βασικό μόριο που χρησιμοποιούν τα κύτταρά για την παραγωγή ενέργειας είναι η γλυκόζη. Όλες οι τροφές λίπη, υδατάνθρακες και πρωτεΐνες μετατρέπονται τελικά σε γλυκόζη που καίγεται για να απελευθερώσει ενέργεια.

Μέσα στο σώμα υπάρχει αδιάλλειπτη μεταφορά και παραγωγή γλυκόζης.

Το σώμα εργάζεται λοιπόν έντονα για να διατηρεί σταθερά τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα ώστε να υπάρχει διαθέσιμη ενέργεια σε όλα τα κύτταρα. Τα επίπεδα ζαχάρου που επιτρέπουν μια βέλτιστη λειτουργία είναι μεταξύ 75-110 mg/dl. Αυτό σημαίνει ότι στα 4 λίτρα αίμα που κυκλοφορούν στο σώμα, είναι διαλυμένο λιγότερο από ένα κουταλάκι ζάχαρης.

Ένα μοναδικό σύστημα επικοινωνίας

Οι ορμόνες είναι πολύ ισχυρές ουσίες που μεταφέρονται διαμέσου του αίματος και ρυθμίζουν την λειτουργία διαφόρων οργάνων και συστημάτων στο σώμα.  Οι δύο κυρίαρχες ορμόνες στην διαχείριση των αποθεμάτων ενέργειας στο ανθρώπινο σώμα είναι η ιvσουλίνη και η λεπτίνη.

Ενώ είναι ευρέως γνωστός ο ρόλος της ιvσουλίνης στην ρύθμιση των επιπέδων του ζαχάρου στο αίμα δεν συμβαίνει το ίδιο και για τις υπόλοιπες λειτουργίες που επιτελεί στο σώμα, ιδιαίτερα σε συνεργασία με την λεπτίνη.

Η λεπτίνη έχει σχετικά πρόσφατα – πριν από 15 χρόνια – και μαζί με την Ivσουλίνη είναι οι βασικοί ενορχηστρωτές του ενδοκρινολογικού συστήματος. Η λεπτίνη παράγεται από τον λιπώδη ιστό και αυτό καθιστά το λίπος τον μεγαλύτερο αδένα στο ανθρώπινο σώμα. Υπό κανονικές συνθήκες η λεπτίνη στέλνει σήμα στον εγκέφαλο μας ότι προσλήφθηκε αρκετή τροφή και έτσι σταμά η αίσθηση της πείνας.

Γιατί συμβαίνει αυτό; Το σώμα μας εδώ και εκατομμύρια χρόνια, εξελίχθηκε σε ένα περιβάλλον έλλειψης τροφής.

Σε ένα περιβάλλον που σπανίζει η τροφή, τα αποθέματα ενέργειας είναι ο βασικός ρυθμιστής για την λειτουργία του οργανισμού. Αν για παράδειγμα το σώμα δεν έχει επαρκή αποθέματα ενέργειας δεν μπορεί να διασφαλίσει την επιβίωση και το μεγάλωμα παιδιών. Σε αυτή την περίπτωση αποτρέπει την τεκνοποίηση μέσω των αντίστοιχων ορμονών μέχρι την αποκατάσταση των ενεργειακών αποθεμάτων.

Αντίστοιχα λοιπόν και ανάλογα με τα αποθέματα ενέργειας (λίπος) το σώμα ρυθμίζει την λειτουργία των υπόλοιπων αδένων και ορμονών: Θυρεοειδή, τεστοστερόνη, οιστρογόνα, αδρεναλίνη, κορτιζόλη και άλλες.

Διαβήτης ένα πρόβλημα επικοινωνίας

Η μεγάλη ποσότητα πρόσληψης επεξεργασμένων θερμίδων, ωθεί τα επίπεδα ζαχάρου στο αίμα συνεχώς προς τα πάνω. Το σώμα στην προσπάθεια του να διατηρήσει τα επίπεδα στο αίμα εντός των επιθυμητών ορίων εκκρίνει όλο και μεγαλύτερες ποσότητες ιvσουλίνης και λεπτίνης.

Όσο πιο γρήγορα απορροφούνται οι τροφές, τόσο μεγαλύτερη είναι η ταχύτητα με την οποία ανεβαίνουν τα επίπεδα του ζαχάρου στο αίμα και τόσο μεγαλύτερες είναι οι ανάγκες για ιvσουλίνη και λεπτίνη. Όσο μεγαλύτερη επεξεργασία έχει υποστεί μια τροφή τόσο πιο γρήγορα απορροφάται και τόσο περισσότερο ενισχύεται αυτή η ορμονική ανισορροπία.

Το σώμα συνηθίζει στα σταθερά αυξημένα επίπεδα αυτών των ορμονών και δεν ανταποκρίνεται με τον ίδιο τρόπο. Όλο και μεγαλύτερες ποσότητες Ivσουλίνης και λεπτίνης οδηγούν σε όλο μεγαλύτερες ανάγκες γι αυτές τις ορμόνες. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται «αντίσταση».

Μετά από μερικά χρόνια το πάγκρεας κουράζεται ενώ παράλληλα ο εγκέφαλος δεν ανταποκρίνεται πλέον στα σήματα της λεπτίνης.

Το ζάχαρο στο αίμα αρχίζει τότε να ανεβαίνει ενώ ο εγκέφαλος νομίζει ότι δεν έχουμε αποθέματα ενέργειας και μας σπρώχνει στο να φάμε όλο και περισσότερο.

Η όλη κατάσταση οδηγεί στην απορρύθμιση του ορμονικού συστήματος και μεταβολικές διαταραχές με συμπτώματα όπως:

• Αύξηση βάρους
• Έντονη πείνα
• Σεξουαλική ανεπάρκεια
• Προδιάθεση για φλεγμονή
• Κατάθλιψη

Ο Διαβήτης δεν είναι ένα πρόβλημα ζαχάρου

Η μονομερής προσοχή στη μείωση των επιπέδων του ζαχάρου στο αίμα δεν διορθώνει καμία από τις παραπάνω διαταραχές.

Γνωρίζουμε σήμερα ότι οι περισσότερες βλάβες δεν προκαλούνται από τα υψηλά επίπεδα ζαχάρου στο αίμα, αλλά από τα υψηλά επίπεδα λεπτίνης και ιvσουλίνης που παραμένουν έτσι πολλά χρόνια πριν το ζάχαρο ξεπεράσει τα 126 mgr/dl που χαρακτηρίζουν κάποιον ως διαβητικό.

Κατά την στιγμή της διάγνωσης του διαβήτη το 50% των ασθενών έχουν ήδη βλάβη στα στεφανιαία αγγεία (τα αγγεία της καρδιάς). Η βλάβη αυτή δεν προκλήθηκε από το ζάχαρο, αλλά από τα υψηλά επίπεδα ιvσουλίνης.

Η αξιολόγηση των επιπέδων της ιvσουλίνης και της λεπτίνης μαζί με την μέτρηση δεικτών του μεταβολισμού στα ούρα αποτυπώνουν μια πλήρη εικόνα για την κατάσταση υγείας του οργανισμού στη συγκεκριμένη στιγμή.

Η ουσιαστική λύση είναι η αποκατάσταση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού και η διαχείριση των αιτιών του προβλήματος.

Τρόπος αντιμετώπισης

Για την αντιμετώπιση παθολογικών καταστάσεων που αφορούν στον διαβήτη είναι απαραίτητος ο εντοπισμός παραγόντων με την διενέργεια εξετάσεων μεταβολομικής, που επιτρέπει να βοηθήσουμε με ακριβείς παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής και διατροφής ώστε να επανέλθει ο οργανισμός στην φυσιολογική του λειτουργία.

Η εξέταση Metabolomic Analysis^® που διενεργείται στις κλινικές μας, εντοπίζει πρώιμα διαταραχές του οργανισμού και προσδιορίζει τους διαφορετικούς παράγοντες του διαβήτη, που οφείλονται σε ενδογενείς (DNA) και εξωγενείς παράγοντες (διατροφή, άσκηση, στρες). Σύμφωνα με την Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ οι μεταβολομικές αναλύσεις είναι η πιο ακριβής μέθοδος αξιολόγησης της υγείας του ατόμου.

Είναι ένα σύγχρονο εργαλείο της Precision Medicine (Ιατρική Ακριβείας) που ανιχνεύει πολύ μικρά μόρια που λαμβάνουν μέρος στις χημικές αντιδράσεις των κυττάρων οργανισμού και παρέχει ακριβή δεδομένα για την αντιμετώπιση και πρόληψη νοσημάτων του διαβήτη και άλλων παθήσεων.

Εντοπίζονται παράγοντες που αφορούν:

• την ορμονική κατάσταση του οργανισμού
• το μεταβολισμό των πρωτεϊνών, των υδατανθράκων και των λιπιδίων
• την ενδοκρινολογική λειτουργία του οργανισμού
• τις ελλείψεις σε μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα, βιταμίνες και ωμέγα 3 λιπαρά οξέα
• την ικανότητα του οργανισμού να παράγει ενέργεια (μιτοχονδριακή λειτουργία)
• την λειτουργία του νευρικού συστήματος
• την τοξική επιβάρυνση του οργανισμού
• την αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού
• το εντερικό μικροβίωμα

Επιπλέον εντοπίζονται οι στρεσογόνοι παράγοντες που κρύβονται πίσω από την πάθηση, που συχνά παραβλέπονται κατά την διαχείριση της νόσου. Σχεδόν πάντα ο διαβήτης συνοδεύεται από έντονες αλλαγές στη διάθεση που ανατροφοδοτούν και επιδεινώνουν τη νόσο.

Αποτελέσματα εξέτασης & αγωγή

H διόρθωση ελλείψεων του οργανισμού σε βιταμίνες και άλλα στοιχεία, η ρύθμιση της αντίστασης στην ινσουλίνη, η αποκατάσταση του μεταβολισμού και η ρύθμιση του βάρους σε φυσιολογικά επίπεδα επαναπροσδιορίζουν την πορεία της νόσου και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με διαβήτη.

Η αγωγή για την επαναφορά της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού και την αντιμετώπιση του διαβήτη, διαμορφώνεται ανάλογα με τις ελλείψεις, δυσλειτουργίες, τις ανισορροπίες και ανάγκες του οργανισμού που εντοπίστηκαν μέσα από την εξέταση Metabolomic Analysis^®. Περιλαμβάνει, παράλληλα με την συμπτωματική αγωγή, χορήγηση ειδικών συμπληρωμάτων, βιταμινών, ιχνοστοιχείων, αμινοξέων και ειδική διατροφή.

Η σταδιακή αποκατάσταση των παραπάνω παραγόντων επιφέρει μια σταθερή βελτίωση της φυσιολογικής λειτουργίας του οργανισμού αντί μια βαθμιαία επιδείνωση, γιατί το σώμα είναι γενετικά προγραμματισμένο να είναι υγιές.

Στην Υγειά Σας!

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς, MD

Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita’ degli Studi di Napoli, Federico II
Πρόεδρος του European Institute of Nutritional Medicine, E.I.Nu.M