– Εφυγε και ο κυρ Νίκος ο Πιστικός. Ο ψηλός μου γείτονας, ο στενότατος φίλος του πατέρα μου. Τον είχα τόσο πολύ συνηθίσει που από ένα σημείο και μετά τον θεωρούσα δεδομένο και δεν πίστευα ότι θα καταδεχθεί ποτέ να μας αφήσει
. Μια ζωή τον θυμόμουνα πανύψηλο και λιγνό, ευπροσήγορα, ήρεμο και ευγενικό να με στέλνει η μάνα μου στο κουρείο του στην απάνω αγορά κάθε μήνα και αυτός να μου λέει χαμογελαστά “ξέρω, ξέρω, θα σου τα πάρω ‘αντρικά” Και να μου διηγείται -ενώ με κούρευε- ιστορίες, πράματα και θάματα για τις γιαγιάδες μου, για την αυλή μας, τον παλιό μας τούρκικο μαχαλά, για τα μυστικά της πόλης, μυστικά που με μεράκι ξέθαβε και σαν τον Ιντιάνα τζόουνς σταχυολογούσε από δω και από κει
Μπορεί να μην πολυ-έδινα σημασία τότε, παιδί ήμουνα δεν με ενδιέφεραν και πολύ όλα αυτά, να τελειώνει το κούρεμα μοναχά βιαζόμουν, να του ρίχνω το ταληράκι και να την κοπανάω για παιχνίδι.
Αλλά σαν παιδί ήμουν και σφουγγάρι και θέλοντας και μη, όλα όσα έλεγε, εντυπώνονταν καλά στο μνημονικό μου και λούφαζαν εκεί, κεφάλαιο πολύτιμο που περίμενε τον καιρό που θα αντιλαμβανόμουν την αξία του… Ο κυρ Νίκος ήταν ένας άνθρωπος που λάτρευε την Καστοριά. Και δεν είναι είναι σχήμα λόγου αυτό. Κοιμόταν, ξυπνούσε με την Καστοριά μέσα στο μυαλό του.
Σαν λαογράφος συνέλεγε και κατέγραφε στο τεφτεράκι του την κάθε πληροφορία που απομυζούσε από τους παλιούς. Σαν καλλιτέχνης έφτιανε με τα χέρια του πράματα που κανένας άλλος τεχνίτης δεν ματα-ξανα- έφτιαξε ποτέ για αυτή την πόλη.
Εκατό και βάλε αρχοντικά από καιρό χαμένα, καμένα πια και διαλυμένα, έχουν οριστικά και με ασφάλεια σαν μορφές διασωθεί τρισδιαστατα σε μια χορταστικά μεγάλη κλίματα μέσα από τα προπλάσματα του
Ο κυρ Νίκος υπήρξε αρχαιολόγος πριν από όλους τους αρχαιολόγους που πάτησαν ποτέ το πόδι τους στην βυζαντινή μας πολιτεία, Λαογράφος πριν από όλους τους λαογράφους, εξερευνητής, φυσιοδίφης, ψαράς σπουδαίος που ήξερε απόξω κι ανακατωτά όλα τα μυστικά της λίμνης κι ας μην είχε πιάσει ποτέ μεγάλος -από ότι μούχε πει- στα χέρια του καλάμι…
Μου μετέφερε όλες τις αρχαίες ιστορίες για την περιοχή, μου έδειξε όλες τις σπηλιές και τρύπες και καταβόθρες του βουνού της λίμνης, μου έμαθε κόλιαντα και τραγούδια περασμένων αιώνων, οικογενειακά μυστικά, κωμικές ιστορίες, ιδιοτροπίες συγκεκριμένων ανθρώπων, είναι τόσα πολλά όλα αυτά που έμαθα από αυτόν που είναι αδύνατον να χωρέσουν σε μια περιληπτική εξιστόρηση.
Τώρα που το σκέφτομαι, νομίζω πως δρούσε με μεθοδικότητα όλο αυτόν τον καιρό, μεταφέροντας την γνώση μιας γενιάς στην άλλη, έχοντας απόλυτη συναίσθηση του πεπερασμένου της ζωής ολονών μας. Και αν όντως ήταν αυτή η τακτική του, θα έλεγα πως ήταν μια τακτική πετυχημένη. Αφού ο κυρ Νίκος δεν πήρε τίποτε μαζί του.
Ο,τι ήξερε ότι μπόραγε να φτιάξει, τα είπε και τα έκανε όλα.
Αν υπήρξαν δυο άνθρωποι που πρόσφεραν τόσα πολλά στο παρελθόν της Καστοριάς, ο ένας ήταν ο Λεωνίδας ο Τσαμίσης και ο άλλος ο Νίκος ο Πιστικός. Να πας στο καλό καλέ μου φίλε και σεβάσμιε μου γέροντα και να κοιμάσαι ήσυχος στους αιώνες. Κανένας δεν πρόκειται ποτέ να σε λησμονήσει.