Σε τι ακριβώς συνίσταται το τριετές πρόγραμμα «CRETE – First Steps Towards a Sustainable Food Destination», το οποίο υλοποίησε στην Κρήτη η TUI, ο μεγαλύτερος τουριστικός οργανισμός παγκοσμίως, και σχεδιάστηκε από την TCF; «Δρομολογείται η οικονομική ενδυνάμωση των αγροτικών περιοχών μέσα από τη διασύνδεση των παραγωγών με ξενοδοχεία, καθώς όχι μόνο προωθούνται τα τοπικά προϊόντα, αλλά διασφαλίζεται και η απορρόφηση του συνόλου της παραγωγής τους, πάντα με γνώμονα τη βιώσιμη γεωργία», συνεχίζει ο ίδιος. «Φέτος, που ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα, έχει πλέον εδραιωθεί ένα δίκτυο μεταξύ των εμπλεκομένων, το όραμα του βιώσιμου τουρισμού είναι κοινό για όλους».
Γιατί στην Κρήτη;

«Γεγονός που προσμετρείται στην επιλογή της Κρήτης αποτελεί ότι το νησί είναι σημαντικός ταξιδιωτικός προορισμός για τους Γερμανούς. Οι δε στόχοι μας οικοδομούνται γύρω από τρεις βασικούς άξονες: πρώτος, η καλλιέργεια ενός θετικού κοινωνικού περιβάλλοντος, εμπλέκοντας κατά κανόνα όσους αντιμετωπίζουν υψηλότερα εμπόδια στην αγορά εργασίας, όπως οι γυναίκες. Δεύτερος, η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Τρίτος, η οικονομική ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών, εστιάζοντας σε αγροτικές περιοχές οι οποίες έχουν πληγεί από την παγκοσμιοποίηση και τη μετακίνηση των πληθυσμών σε αστικές περιοχές».

Οπως προσθέτει ο κ. Ευάγγελος Γεωργίου, Group Manager TUI, «μετά την Ισπανία, η Ελλάδα είναι δεύτερη σε δημοφιλία χώρα προορισμού στον κόσμο για την TUI, ενώ η Κρήτη συγκαταλέγεται μεταξύ των πέντε κορυφαίων προορισμών της. Θεωρείται πλέον ένας “ώριμος” προορισμός, επομένως είναι ακόμη μεγαλύτερη η ανάγκη επένδυσης στην ποιότητα. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα στην Κρήτη αναδιαμορφώνει τον τρόπο που υπηρετούμε τον τουρισμό μέσω της διασύνδεσής του με τον γεωργικό τομέα, με αποτέλεσμα και οι δύο τομείς να αποκτούν προστιθέμενη αξία», συνεχίζει.

«Κοινωνική επιχειρηματική παρέμβαση» χαρακτηρίζει την προσπάθεια ο κ. Κώστας Μπουγιούρης, διευθυντής ανάπτυξης προγραμμάτων της συνεργαζόμενης Local Food Experts: «Μέχρι πρότινος, η ανασφάλεια οδηγούσε τους ντόπιους καλλιεργητές να παροτρύνουν τα παιδιά τους να εργαστούν στα ξενοδοχεία της περιοχής. Θέλοντας να σταματήσουμε αυτό το φαινόμενο, τους παροτρύναμε, μέσω του πρότζεκτ, να καλλιεργούν τη γη τους με βιώσιμο τρόπο και να πωλούν τα προϊόντα τους στις γειτονικές ξενοδοχειακές μονάδες, εδραιώνοντας έτσι το εισόδημά τους».

«“Τι κάνετε εσείς για το περιβάλλον;” μας αμφισβητούσε ο έφηβος γιος μας, μέχρι που είδε ότι καλλιεργούμε τους αμπελώνες μας με βάση τη βιώσιμη ανάπτυξη. “Ωραία, τώρα προσφέρετε πραγματικά κάτι”, επισφράγισε τις προσπάθειές μας», αναφέρει γελώντας η κ. Αγγελική Ιατρού, υπεύθυνη επικοινωνίας στο Οινοποιείο Μιχαλάκη, ενώ τονίζει ότι «με τους 25 συνεργάτες παραγωγούς, έχουμε κοινό ενδιαφέρον: να αναγνωρίζονται από τον καταναλωτή η ταυτότητα και οι ιδιότητες του προϊόντος, ώστε να εξασφαλίζεται μια καλύτερη τιμή. Εφαρμόζοντας τις συγκεκριμένες πρακτικές, όλοι οι παραγωγοί επενδύσαμε στο μέλλον. Το κέρδος θα μας ανταποδοθεί».

Οργανική καλλιέργεια

Το μοναστήρι του Επανωσήφη, με περίπου 22.000 στρέμματα γης, καλλιεργεί 20.000 ελαιόδεντρα. Οι τακτικές βιώσιμης καλλιέργειας ξεκίνησαν σε μικρότερη έκταση, σταδιακά επεκτείνονται μέσα από τη συμμετοχή στο πρόγραμμα της TCF. «Ο σεβασμός απέναντι στη γη και στο περιβάλλον ανέκαθεν διέπνεε τη μονή μας. “Οργανική καλλιέργεια” εφάρμοζαν οι μοναχοί εδώ και αιώνες. Αυτό αποτέλεσε τον συνδετικό κρίκο με το πρόγραμμα», εξηγεί ο ηγούμενος της μονής, Βαρθολομαίος, προσθέτοντας: «Τα χημικά και οι εντατικές καλλιέργειες εφαρμόζονται τις τελευταίες δεκαετίες εκτενώς από τους αγρότες. Το πρόβλημα είναι πως το 90% των εκτάσεων της μονής καλλιεργείται από σημισάτορες και μόλις το 10% από μοναχούς. Αν και τα μοναστήρια αντιλήφθηκαν τις αρνητικές συνέπειες για τη γη, το δύσκολο είναι να πείσουμε τους καλλιεργητές να κάνουν το ίδιο. Ευελπιστούμε να τα καταφέρουμε, εφόσον βλέπουν οι ίδιοι το παράδειγμα του μοναστηριού αφενός, αφετέρου όταν συνειδητοποιήσουν ότι τα προϊόντα τους θα απορροφηθούν στο σύνολό τους και θα διατίθενται σε καλύτερες τιμές».

Με ποιο τρόπο διασφαλίζεται η «επόμενη μέρα», αφότου δηλαδή σταματήσει η χρηματοδότηση του προγράμματος; «Επενδύουμε σε επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονται σε βιώσιμα πρότζεκτ. Αφού εμφυσήσουμε στους αγρότες έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, θα μπορούν να πορευτούν αυτόνομα. Επιπλέον, οι εκπαιδευόμενοι στις βιώσιμες καλλιέργειες εκπαιδεύουν άλλους, λειτουργώντας ως πολλαπλασιαστές», εξηγεί ο κ. Μπουγιούρης, επισημαίνοντας: «Σύμφωνα με τις μελέτες στον τουρισμό, το 30% των παγκόσμιων ταξιδιωτών είναι οι sustainable travelers. Οι συγκεκριμένοι θέλουν να γνωρίζουν πώς παράγονται τα προϊόντα, ποια είναι η κοινωνική ανταπόδοση του εισοδήματος – π.χ. ένα οινοποιείο που συμμετέχει στο πρόγραμμα, από τα 2 εκατ. τζίρο, επιστρέφει το 35% στην κοινωνία; Δημιουργείται έτσι ένας βιώσιμος διατροφικός προορισμός, που έχει ζήτηση στην αγορά και εμείς πρέπει να προσεγγίσουμε τον πελάτη, ο οποίος είναι διατεθειμένος να τον πληρώσει».

* Το πρόγραμμα ήταν μια πρωτοβουλία της TUI Care Foundation σε συνεργασία με τον γερμανικό οργανισμό Futuris. Υλοποιήθηκε με την blueContec και την εταιρεία επιστημόνων Local Food Experts. Τα παραγόμενα προϊόντα είναι ελαιόλαδο, κρασί και δημητριακά. Στη δράση συμμετείχαν ο αγροτικός συνεταιρισμός Κριτσάς (1.350 ελαιοπαραγωγοί), 192 καλλιεργητές (αμπέλια, σιτηρά), η Ι.Μ. Επανωσήφη, τρεις παραγωγοί τροφίμων και εννέα ξενοδοχειακές μονάδες από πέντε αλυσίδες ξενοδοχείων.