.(Μετάφραση Κωνσταντίνα Γερ. Ευαγγέλου).

Ένα αριστουργηματικό μυθιστόρημα με γλαφυρές εικόνες και με μία πλοκή, η οποία, καθηλώνει τον αναγνώστη.

Ποιος είναι όμως, αυτός ο διάσημος- σύγχρονος συγγραφέας που συναρπάζει με τη γραφή του;

Για όσους δεν γνωρίζουν, ο Ισμαήλ Κανταρέ γεννήθηκε στο Αργυρόκαστρο το 1936. Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου των Τιράνων και στο Ινστιτούτο Λογοτεχνίας “Γκόρκι” στη Μόσχα. Έχει γράψει ποιήματα, δοκίμια, αλλά κυρίως μυθιστορήματα. Υπήρξε ο πρώτος Αλβανός συγγραφέας που έγινε πλατιά γνωστός διεθνώς ( μεταφράστηκε σε περισσότερες από δεκαπέντε γλώσσες) ως πεζογράφος άξιος των μεγαλύτερων λογοτεχνικών βραβείων, τα τελευταία χρόνια είναι υποψήφιος για το βραβείο Νόμπελ.

Η ανάγνωση των έργων του Κανταρέ αφήνει αίσθηση ανάλογη με την ανάγνωση ενός μεγάλου κατακυρωμένου “κλασικού”.

Ο Ισμαήλ Κανταρέ το 2005 τιμήθηκε με το βραβείο Man Booker International.

Τα κυριότερα μυθιστορήματά του είναι:

“Το γεφύρι με τις τρεις καμάρες”, “Το λυκόφως των Θεών της στέπας”, “Το χρονικό της πέτρινης πόλης”, ” Φεγγαρόφωτο”, ” Το κονσέρτο”, ” Το τέρας”, “Ο αετός” κ.α.

Επίσης, τα δοκίμια: “Αισχύλος, ο μεγάλος αδικημένος” και “Πρόσκληση στο εργαστήρι του συγγραφέα”.

Περίληψη:

Στο στρατηγό της νεκρής στρατιάς εξιστορείται η παραμονή στην Αλβανία δύο Ιταλών, ενός στρατιωτικού κι ενός ιερέα, που πηγαίνουν 15 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για να βρουν και να ξεθάψουν τα οστά των σκοτωμένων Ιταλών στρατιωτών. Οι δύο άντρες που παρουσιάζονται στο ξενοδοχείο “Ντάιτι” των Τιράνων εκπροσωπούν αφενός τη στρατιωτική κι αφετέρου τη θρησκευτική αντίληψη του κόσμου.

Ένας στρατιωτικός κι ένας ιερωμένος, λοιπόν, που τόσο με τη δική τους ευαίσθητη και εύθραυστη σχέση όσο και με τους καυστικούς τους διαλόγους σχετικά με τους Αλβανούς, ιδωμένους απ’ την πλευρά των ξένων, προσδίδουν στο κείμενο μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή ατμόσφαιρα…Μερικά άλλα επεισόδια έχουν για φόντο μία πόλη του αλβανικού νότου  (το Αργυρόκαστρο) και τον οίκο ανοχής που υπήρχε εκεί στη διάρκεια του πολέμου.

Στο λαβύρινθο που περιπλανιέται ο στρατηγός αναζητώντας τον ασβεστοποιημένο πια στρατό του, ο αναγνώστης έρχεται αντιμέτωπος με πλήθος άλλους λογοτεχνικούς θύλακες, που μπορούν να εκληφθούν και σαν αυτόνομες διηγήσεις. Ανατριχιαστική η σκηνή του γάμου, όταν ο στρατηγός, νιώθοντας στιγμιαία ευφορία, ξεχνάει πως εκπροσωπεί τους πρώην κατακτητές και φτάνει να πιστεύει πως ταυτίστηκε με τους ντόπιους: μια γριά πετάει στα πόδια του το σακί με τα οστά ενός “καταραμένου” Ιταλού συνταγματάρχη, που πλανιέται σαν φάντασμα απ’ τις πρώτες κιόλας σελίδες του βιβλίου.

Απόσπασμα:

Θυμήθηκε τον τρόπο που κάθοταν απέναντι στο τραπέζι, οι αντιπρόσωποι των δύο λαών και των δύο κρατών, κι ανάμεσά τους υπήρχαν μόνο μερικά μπουκάλια με ποτά και δίσκοι με φρούτα.

Μόνο αυτά μας χωρίζουν; είχε σκεφτεί όταν τσούγκρισαν για πρώτη φορά τα ποτήρια τους. Μόνο αυτά τα μπουκάλια με τις ωραίες ετικέτες και τα φρούτα που μάζεψαν στους κήπους και στ’ αμπέλια δίπλα στη θάλασσα; Θυμήθηκε τα βυθισμένα στο σούρουπο οροπέδια, με το φως του φεγγαριού πάνω τους, ενώ πιο πέρα ακούγονταν τ’ αλυχτίσματα των σκύλων και διακρίνονταν οι φωτιές των μοναχικών τσοπάνηδων, σαν τρεμοφεγγίσματα αστεριών.

Μεσα από τις σελίδες του μυθιστορήματός του ο συγγραφέας πραγματεύεται ένα πραγματικό γεγονός, οι δυνατές αλλληγορίες που χρησιμοποιεί γίνονται αμέσως αντιληπτές από τον αναγνώστη.

Με πολύ κρυμμένο σαρκασμό, ο Κανταρέ, χειρίζεται το θέμα, απ’ όπου προκύπτει το αντιπολεμικό του πιστεύω, ενώ παράλληλα, περνάει το μήνυμα για το πόσο καταστροφικός είναι ο πόλεμος, επισημαίνοντας ότι, τα σημάδια που αφήνει πίσω του είναι ανεξίτηλα, αφού, οι πληγές δεν σβήνουν ποτέ.

Συναντάμε προσωπικές ιστορίες- βλέπουμε ισχυρές αντιθέσεις, όπως, η ζωή με τον θάνατο, ο πόλεμος με την ειρήνη…

Αξίζει να σημειωθεί ότι, το συγκεκριμένο βιβλίο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1989 με τον τίτλο ” Η επιστροφή του νεκρού στρατού” από τον σκηνοθέτη Ντιμίτερ Αναγκνόστι.

 Και η διαδρομή στον κόσμο του βιβλίου συνεχίζεται…

Ελένη Κωστοπούλου