Η διαδρομή στον Κόσμο του Βιβλίου” συνεχίζει το μαγευτικό της ταξίδι, με το βιβλίο, “Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται”, του σπουδαίου Έλληνα λογοτέχνη και του περισσότερο μεταφρασμένου παγκοσμίως
Νίκου Καζαντζάκη.
Ποιός είναι όμως ο συγγραφέας, ο οποίος, με τη δυνατή του πένα κατάφερε να αναγνωριστεί και να καταξιωθεί σε παγκόσμια κλίμακα;
Ο Νίκος Καζαντζάκης (1883-1957) γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης, πρωτότοκος γιος του εμποροκτηματία Μιχάλη Καζαντζάκη. Είχε δύο αδερφές. Τα παιδικά και μαθητικά του χρόνια ως το 1902, οπότε τελείωσε το Γυμνάσιο, τα πέρασε στο Ηράκλειο με ενδιάμεσα σύντομα διαστήματα παραμονής στον Πειραιά (το 1889 – έναρξη της Κρητικής Επανάστασης – για έξι μήνες) και τη Νάξο (1897- 1899- ο Καζαντζάκης φοίτησε στην εκεί Γαλλική Εμπορική Σχολή). Το 1902 έφυγε για την Αθήνα και γράφτηκε στη Νομική Σχολή, από όπου αποφοίτησε το 1906 με άριστα. Το 1906 σημειώθηκαν και οι πρώτες δημοσιεύσεις κειμένων του στο περιοδικό “Πινακοθήκη” με το ψευδώνυμο Κάρμα Νιρβανή, με το οποίο εξέδωσε και το πρώτο βιβλίο του “Όφις και κρίνο”, αφιερωμένο στη Γαλάτεια Αλεξίου.
Από το 1907 ως το 1909 έγραψε τα πρώτα θεατρικά του έργα. Ως το 1915 ασχολήθηκε με τη μετάφραση έργων των Μπεργκσόν, Πλάτωνα, Νίτσε, Μπύχνερ, Ντάρβιν και άλλων, στρατεύτηκε εθελοντικά στους Βαλκανικούς πολέμους και υπηρέτησε στο γραφείο του Βενιζέλου, έγραψε πέντε αναγνωστικά για το δημοτικό σχολείο με τη Γαλάτεια Αλεξίου (η οποία και τα υπέγραφε ).
Στο διάστημα 1928 – 1944 εξέδωσε μεταξύ άλλων έργων τα “Τόντα Ράμπα”, “Ιστορία της Ρωσικής Λογοτεχνίας” , “Τερτσίνες”, μία μετάφραση της “Θείας Κωμωδίας” του Δάντη και μια του “Φάουστ Α” του Γκαίτε, το “Βραχόκηπο”, την τραγωδία “Μέλισσα”, καθώς και αναμνήσεις από τα ταξίδια του. Στη Γαλλία έγραψε τις ” Αδερφοφάδες” και τον “καπετάν Μιχάλη” και το 1953 ολοκλήρωσε το μυθιστόρημα ο “Χριστός ξανασταυρώνεται”, το οποίο κίνησε τις αντιδράσεις της ελληνικής κοινωνίας και του Βατικανού.
Το 1954 το μυθιστόρημα “Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά” τιμήθηκε με το βραβείο του καλύτερου ξενόγλωσσου βιβλίου στη Γαλλία.
Το 1955 ταξίδεψε στην Αλσατία και συναντήθηκε με τον Άλμπερτ Σβάιτσερ και στο Λουγκάνο. Εκεί ξεκίνησε να γράφει την “Αναφορά στο Γκρέκο” που εκδόθηκε μετά το θάνατό του.
Το καλοκαίρι του 1956 το Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο του Μάνου Κατράκη παρέστησε με επιτυχία τη θεατρική διασκευή του ο “Χριστός ξανασταυρώνεται” και το 1957 προβλήθηκε στις Κάννες, επίσης, βασισμένο στο προηγούμενο έργο, φιλμ του Ντασσέν, ” Εκείνος που πρέπει να πεθάνει”. Ο Καζαντζάκης ήταν παρών στην πρεμιέρα.
Το καλοκαίρι, ταξίδεψε στην Κίνα και κατά την επιστροφή μέσω Ιαπωνίας εμβολιάστηκε με αποτέλεσμα να προσβληθεί από γάγγραινα. Νοσηλεύτηκε αρχικά στην Κοπεγχάγη και στη συνέχεια στο Φράιμπουργκ, όπου προσβλήθηκε από Ασιατική γρίπη και πέθανε σε ηλικία εβδομήντα τεσσάρων χρόνων.
Ενταφιάστηκε στο ΗράκλειοΚρήτης και στον τάφο του υπάρχει χαραγμένη η φράση από την Οδύσσεια που την θεωρούσε το σημαντικότερο έργο του: “Δεν ελπίζω, τίποτε, δεν φοβάμαι τίποτε, είμαι ελεύθερος”.
Υπόθεση:
“Στη Λυκόβρυση, ένα χωριό της Ανατολίας, ένα παμπάλαιο έθιμο απαιτεί από τους κατοίκους να αναβιώσουν το Πάθος του Χριστού κατά τη Μεγάλη Εβδομάδα. Η άφιξη μιας ομάδας Ελλήνων, κυνηγημένων από τους Τούρκους, μοιράζει τη Λυκόβρυση στα δύο: ενώ ο ιερέας και οι προύχοντες αποδιώχνουν τους απόκληρους, εκείνοι που υποδύονται τους Αποστόλους και τον Χριστό προσπαθούν να τους βοηθήσουν. Μια άγρια πάλη αρχίζει να εξελίσσεται ανάμεσα στους πρόσφυγες, που έχουν εξαγριωθεί από την μακρά λιμοκτονία και τους κατοίκους του χωριού. Μια ιστορία με πολλούς σύγχρονους απόηχους. Αυτό το επικό μυθιστόρημα του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη (1883-1957) επανατοποθετεί την ουσία του ευαγγελικού μηνύματος στην καρδιά της εποχής μας”.
(Από τη γαλλική έκδοση Nikos Kazantaki, “Le Christ Recrucifie”, Plon, Paris 1988).
Στο αριστουργηματικό μυθιστόρημα ο “Χριστός ξανασταυρώνεται” βασίστηκε η κλασσική ταινία του Ζυλ Ντασσέν “celui qui doit mourir” (“Εκείνος που πρέπει να πεθάνει”, γνωστή και με τον αγγλικό τίτλο “He who must die”), που προβλήθηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών τον Απρίλιο του 1957. Επίσης, η επιτυχημένη σειρά “The Greek Passion” (“Το Ελληνικό Πάθος”), του Τσέχου Μποχουσλάβ Μαρτινού.
“Μετά την επιτυχία του “Ζορμπά”, η αναγγελία ενός μεγάλου μυθιστορήματος από το Νίκο Καζαντζάκη θα εισπραχθεί με μεγάλες προσδοκίες από τους αγγλόφωνους αναγνώστες του. Δεν θα απογοητευτούν. Το μυθιστόρημα ο “Χριστός ξανασταυρώνεται” έχει όλες τις αρετές του μεγαλείου που έκαναν διάσημο τον “Ζορμπά”: την ποίηση, το όραμα, τη φιλοσοφική κατανόηση των βασικών ανθρώπινων προβλημάτων”.
Αλλά φτάνει πολύ πιο μακρυά. Μέσα στα στενά όρια ενός Ελληνικού χωριού, που βρίσκεται υπό Τουρκική κατοχή, ολόκληρη η ιστορία της ανθρωπότητας και του Υιού του Θεού αντικατοπτρίζεται σαν σε καθρέφτη.
Οι χωρικοί, που σχεδιάζουν να διαδραματίσουν τη ζωή του Χριστού σε ένα μυστηριακό θεατρικό δρώμενο, καταποντίζονται από την αποστολή τους. Ταυτίζονται με τους ρόλους που τους έχουν δοθεί και όταν μία ομάδα προσφύγων, που άφησαν τα ερείπια των λεηλατημένων σπιτιών τους, φτάνει στο χωριό ελπίζοντας να βρει προστασία, το δράμα του Θείου Πάθους γίνεται πραγματικότητα.
Αφηγούμενος αυτή την ιστορία αγάπης και μίσους, ζήλιας και κακίας, θάρρος και εγκατέργασης, ο Καζαντζάκης αποδεικνύει για άλλη μία φορά πως είναι ένας αριστοτέχνης της ρεαλιστικής περιγραφής και της δημιουργίας χαρακτήρων. Όμως, ο αμείληκτος ρεαλισμός του διαποτίζεται από ένα βαθύ ποιητικό αίσθημα, το οποίο του επιτρέπει από το χάος να δημιουργεί αρμονία, από ένα μικρό χωριό να χτίζει το σύμπαν.”
(Από την αγγλική έκδοση “Christ Recrucified” by Nikos Kazantakis, αρχικά Bruno Cassirer – Oxford και κατόπιν Faber and Faber, London – Boston, 1990).
Απόσπασμα:
– Θεέ μου, εσύ μονάχα υπάρχεις ασάλευτος, μουρμούρισε ο Μιχελής και τα μάτια του γέμισαν δάκρυα. Αν έλειπες εσύ, που θα μπορούσε ο άνθρωπος να πιαστεί, που όλα λιώνουν, μαδούν και γκρεμοτσακίζονται; Στη γυναίκα που αγαπάς; Στον κύρη που σ’ έκαμε; Στους ανθρώπους; Όλα μαδούν και θρύβουνται και γκρεμίζουνται, και μονάχα εσύ, Θεέ μου, στέκεσαι ασάλευτος, άσε με ν’ ακουμπήσω απάνω σου! Κράτα με καλά, Θεέ μου, το μυαλό μου σαλεύει!
Ένα εκπληκτικό ψυχογράφημα, με πλούσια γλώσσα και έκφραση, βαθιά και μεστά νοήματα, συμβολικές εικόνες που κεντρίζουν τη σκέψη και τον προβληματισμό.
Με το έργο αυτό, ο συγγραφέας αγγίζει θέματα φιλοσοφικά, θεολογικά, κοινωνικοπολιτικά, σκιαγραφεί χαρακτήρες, ξεδιπλώνει αδυναμίες, μα πάνω απ’ όλα αγγίζει τον άνθρωπο.
Ένα άριστο λογοτεχνικό έργο με σασπένς, χιούμορ, δράμα και γοργή εξέλιξη.
Ο συγγραφέας, μέσα από τις σελίδες του, καταφέρνει να φτάσει στα βάθη της ψυχής.
Ένα συναρπαστικό βιβλίο που αφήνει ισχυρό στίγμα στον αναγνώστη.
Και η διαδρομή στον κόσμο του βιβλίου συνεχίζεται…