Με τη φράση “τίποτα δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στα όνειρά μας” η υπουργός Παιδείας, Νίκη Κεραμέως, απευθύνει μήνυμα προς τους μαθητές
που από σήμερα μπαίνουν στη μάχη των Πανελλαδικών Εξετάσεων, μετά από μια δύσκολη -λόγω της πανδημίας του κορονοϊού- σχολική χρονιά.
Μιλώντας αποκλειστικά στο TheToc.gr, η κ. Κεραμέως διαβεβαιώνει ότι η εξεταστική διαδικασία είναι άρτια οργανωμένη, ενώ προαναγγέλλει ότι η νέα σχολική χρονιά θα αρχίσει νωρίτερα τον Σεπτέμβριο, ταυτόχρονα για όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης και για όλες τις τάξεις (νηπιαγωγεία-δημοτικά-γυμνάσια-λύκεια), και σίγουρα όχι πριν από την 1η Σεπτεμβρίου.
Αποκαλύπτει την πρόθεση του υπουργείου να αξιοποιηθεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ενισχυτικά και συμπληρωματικά στην δια ζώσης διδασκαλία και χαρακτηρίζει “θεωρίες συνωμοσίας” την κριτική του ΣΥΡΙΖΑ ως προς την πιλοτική εισαγωγή της αγγλικής γλώσσας στο νηπιαγωγείο. Τέλος, εξηγεί για ποιο λόγο κρίθηκε σκόπιμη η επαναφορά της διαγωγής για τους μαθητές.
Αναλυτικά η συνέντευξη της υπουργού Παιδείας Νίκης Κεραμέως
1. Έναρξη των πανελλαδικών εξετάσεων σε μια σχολική χρονιά που κύλισε με τις δυσκολίες και τους περιορισμούς της επιδημίας του κορονοϊού. Ποιο είναι το μήνυμα που θα στέλνατε στους υποψηφίους; Και πώς μπορεί να διασφαλιστεί από πλευράς υπουργείου ότι τα φετινά θέματα θα αμβλύνουν -στο μέτρο του δυνατού- τη διαφορά που, λόγω του κορονοϊού, οπωσδήποτε υπάρχει μεταξύ όσων μαθητών κατάφεραν να προχωρήσουν καλύτερα την ύλη και όσων δεν κατάφεραν να προετοιμαστούν το ίδιο καλά;
Κατ’ αρχάς θέλω να ευχηθώ σε όλους τους υποψηφίους των πανελλαδικών εξετάσεων, που ξεκινούν σήμερα, καλή επιτυχία. Να πετύχουν όσα επιθυμούν και να θέσουν τις βάσεις για τη μελλοντική τους σταδιοδρομία. Θα ήθελα επίσης να τους συγχαρώ για την προσπάθειά τους, που φέτος έλαβε χώρα υπό ιδιαίτερες συνθήκες εξ αιτίας της πανδημίας του κορονοϊού. Συγχαρητήρια αξίζουν και σε όσους τους στήριξαν σε όλη αυτή την προσπάθεια, τους εκπαιδευτικούς, τις οικογένειές τους. Το μήνυμα που θέλω να στείλω είναι ότι στη ζωή, όπως κατάλαβαν και οι ίδιοι φέτος, υπάρχουν αστάθμητοι παράγοντες που επηρεάζουν τον προγραμματισμό μας. Ωστόσο, με στοχοπροσήλωση και συστηματική προσπάθεια, τίποτα δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στα όνειρά μας. Από την πλευρά μας, ως Πολιτεία, φροντίσαμε για να εξασφαλιστεί η άρτια διεξαγωγή της διαδικασίας των πανελλαδικών εξετάσεων, παρά τις δεδομένες αντιξοότητες. Τηρήσαμε τις κανονικές ημερομηνίες, για να μην αναστατωθούν περαιτέρω οι υποψήφιοι, λάβαμε όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας και πρόληψης, μειώσαμε σημαντικά την εξεταστέα ύλη δεδομένης της αναστολής της δια ζώσης εκπαιδευτικής διαδικασίας. Τώρα αναλαμβάνει τη σκυτάλη η αρμόδια Επιτροπή Εξετάσεων για την επιλογή των θεμάτων.
2. Έχετε δηλώσει ότι τη νέα σχολική χρονιά τα μαθήματα μπορεί να ξεκινήσουν νωρίτερα, αλλά όχι πριν από την 1η Σεπτεμβρίου. Για πότε προγραμματίζετε την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς; Τα μαθήματα θα αρχίσουν νωρίτερα για όλες τις τάξεις; Δηλαδή, ταυτόχρονα από το Νηπιαγωγείο έως και το Λύκειο ή κλιμακωτά;
Πράγματι, σχεδιάζεται η έναρξη της σχολικής χρονιάς 2020-2021 νωρίτερα από την καθιερωμένη ημερομηνία, αλλά όχι πριν την 1η του μηνός, ώστε οι μαθητές μας να κερδίσουν μερικές ακόμη ημέρες μαθημάτων, χωρίς οι οικογένειες να στερηθούν τις διακοπές του Αυγούστου. Σε αυτήν την κατεύθυνση, έχουμε συστήσει σε όλους να διατηρήσουν τα περσινά τους βιβλία, για να χρησιμοποιηθούν εκ νέου το Σεπτέμβριο για επαναλήψεις, σύμφωνα με τις συστάσεις του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Στόχος είναι η ταυτόχρονη έναρξη της χρονιάς για όλες τις βαθμίδες και όλες τις τάξεις. Η ακριβής ημερομηνία και όλες οι διαδικαστικές λεπτομέρειες θα ανακοινωθούν αμέσως μόλις ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις.
3. Έχετε επισημάνει σε συνεντεύξεις σας ότι η χρήση της τεχνολογίας που έγινε τις ημέρες της καραντίνας, κυρίως με τα εξ αποστάσεως μαθήματα, είναι ένα σημαντικό κέρδος για την εκπαίδευση. Πώς σκέφτεστε να το αξιοποιήσετε; Εκτός από ορισμένες διοικητικές εργασίες (όπως, για παράδειγμα, οι εγγραφές μαθητών), μπορεί η εξ αποστάσεως σύγχρονη ή/και ασύγχρονη εκπαίδευση να χρησιμοποιηθεί για ενισχυτική διδασκαλία ή ακόμη και για κανονικό μάθημα σε περιπτώσεις όπως η κάλυψη κενών εκπαιδευτικών σε ακριτικές και δυσπρόσιτες περιοχές της χώρας;
Ανάμεσα στα συμπεράσματα που μπορεί κανείς να αντλήσει από την εμπειρία της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, τρία είναι κατά τη γνώμη μου τα πιο σημαντικά:
Πρώτον, ως προς τις ψηφιακές δεξιότητες. Πρέπει να αξιοποιήσουμε την εμπειρία μας για να καλλιεργήσουμε περαιτέρω τις ψηφιακές δεξιότητες ολόκληρης της εκπαιδευτικής κοινότητας, η οποία αποδείχτηκε άκρως προσαρμοστική, ευέλικτη, έτοιμη να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής. Σε αυτήν την κατεύθυνση, ο νέος νόμος που ψηφίστηκε προ ημερών, προβλέπει αφ’ ενός την ενίσχυση του μαθήματος της πληροφορικής, αφ’ ετέρου την εισαγωγή στο υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, μέσω των εργαστηρίων δεξιοτήτων, θεματικών όπως οι νέες τεχνολογίες, η ρομποτική, το STEM κ.ά.
Δεύτερον, ως προς τον εξοπλισμό. Όταν αναλάβαμε την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, οι σχολικές μονάδες ήταν εξοπλισμένες με 4.500 φορητούς υπολογιστές και ταμπλέτες. Ανταποκρινόμενοι στην κρίση, συγκεντρώσαμε μέσα σε λιγότερο από 2 μήνες άλλες 20.000 συσκευές από δωρητές, ενώ έχουμε αιτηθεί, μέσω ΕΣΠΑ, άλλες 48.000 συσκευές για το 2020. Οι συσκευές αυτές θα είναι εξαιρετικά χρήσιμες και για τυχόν ανάγκες σε εξ αποστάσεως εκπαίδευση, και πιο μακροπρόθεσμα για την εμβάθυνση των ψηφιακών δεξιοτήτων των μαθητών μας.
Τρίτον, ως προς τη νοοτροπία. Το σημαντικότερο είναι να καταφέρουμε να κεφαλαιοποιήσουμε την αλλαγή φιλοσοφίας που συντελείται. Τα ψηφιακά εργαλεία είναι ένας σημαντικός σύμμαχος της εκπαίδευσης, και σε ζητήματα διαδικασίας (π.χ. ηλεκτρονική εγγραφή μαθητών) και σε ζητήματα αμιγώς εκπαιδευτικού έργου (π.χ. η ασύγχρονη τηλεκπαίδευση μπορεί να χρησιμεύσει ως χρήσιμο συμπληρωματικό εκπαιδευτικό εργαλείο προς τη δια ζώσης διδασκαλία).
Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία. Ωστόσο, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ενισχυτικά, μπορεί να δώσει λύσεις, όπως διαπιστώσαμε τον καιρό της πανδημίας σε έκτακτες και απρόβλεπτες συνθήκες, διασφαλίζοντας τη στενή επαφή μαθητών, σπουδαστών και φοιτητών με την εκπαιδευτική διαδικασία. Και θα αναμένουμε προτάσεις ειδικής επιστημονικής επιτροπής σχετικά με την αξιοποίηση της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, προς όφελος όλης της εκπαιδευτικής κοινότητας.
4. Στο νομοσχέδιο για την αναμόρφωση του σχολείου εισάγεται πιλοτικά η αγγλική γλώσσα μέσω δημιουργικών δραστηριοτήτων στο νηπιαγωγείο. Και ως προς αυτό κατηγορηθήκατε από βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ ότι ακολουθήσατε την επιταγή αμερικανικών πανεπιστημίων που οδηγεί στην “άλωση” των νηπίων. Πώς σχολιάζετε την κριτική αυτή;
Στις θεωρίες συνωμοσίας απαντάμε με στοιχεία. Η αγγλική γλώσσα, το κοινό μέσο συνεννόησης ολόκληρου του πλανήτη, αποτελεί μία γνώση με την οποία οφείλουμε να εφοδιάσουμε τα παιδιά μας και δη από νωρίς. Είναι παγκόσμια τάση, από το 2000 και μετά, και ιδίως την τελευταία δεκαετία, η εκμάθηση ξένων γλωσσών να εισάγεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες. Από 3 χώρες της ΕΕ το 2015, πλέον σε 14 χώρες το 2019, όπως Βέλγιο, Βουλγαρία, Εσθονία, Ισπανία, Κύπρος, Κροατία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Ρουμανία, Φινλανδία, Μάλτα, υπάρχει ενασχόληση με δεύτερη ξένη γλώσσα από την προσχολική ηλικία. Συμβαίνει, βέβαια, και στη χώρα μας: τα περισσότερα ιδιωτικά νηπιαγωγεία έχουν εισάγει και αυτά δραστηριότητες στην αγγλική. Δεν πρόκειται για διδασκαλία, αλλά για πρώτη επαφή και εξοικείωση με την αγγλική γλώσσα υπό τη μορφή δραστηριοτήτων. Οι επιστήμονες έχουν εξηγήσει ότι κατά τη διάρκεια της προσχολικής ηλικίας τίθενται τα θεμέλια της μάθησης, της σκέψης, όλων των νοητικών διαδικασιών. Έρευνες αποδεικνύουν ότι τα παιδιά που εκτίθενται σε περισσότερες από μια γλώσσες αποκομίζουν πολλαπλές δεξιότητες, όπως η επίλυση προβλημάτων, η ευελιξία σε γνωστικές ικανότητες, ικανότητες επικοινωνίας, η δημιουργικότητα, η πολιτισμική συνείδηση κ.ά. Αλλά και σε σχέση με τη μητρική γλώσσα, έρευνες δείχνουν ότι η πρώιμη απόκτηση δεύτερης γλώσσας αυξάνει τις επιδόσεις στη μητρική γλώσσα των παιδιών.
5. Η επαναφορά της διαγωγής επικρίθηκε από την αντιπολίτευση ως αναχρονιστική, αντιπαιδαγωγική και συντηρητική στροφή στην Παιδεία. Για ποιο λόγο αποφασίσατε να προχωρήσετε σε αυτή την αλλαγή; Τι προσφέρει στην πράξη;
Βασική αποστολή του σχολείου είναι να μορφώνει τα παιδιά μας, να τους μεταλαμπαδεύει γνώση. Αποστολή του όμως είναι και να διαπλάθει ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες, όπως επιτάσσει το ίδιο το Σύνταγμά μας. Να τους διδάσκει όρια, δικαιώματα και υποχρεώσεις. Η διαρκής αξιολόγηση και συνακόλουθη επισήμανση της τήρησης ή μη των κανόνων της σχολικής ζωής/σχολικού περιβάλλοντος, όπου οι μαθητές μαθαίνουν και έρχονται σε επαφή ως βίωμα τόσο με τα δικαιώματα όσο και με τις υποχρεώσεις τους αναφορικά με το κράτος, το κοινωνικό σύνολο και τους άλλους, αποσκοπούν στο να τους διαπαιδαγωγήσουν στις αρετές της ελευθερίας και ευθύνης, με δεδομένο ότι οι έννοιες αυτές βαίνουν παράλληλα. Δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό. Το μέτρο αυτό ίσχυε ανελλιπώς στη χώρα μας έως το 2017, και αντιστοίχως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες αξιολογείται συστηματικά η σχολική συμπεριφορά. Ασφαλώς η αξιολόγηση αυτή δεν αποτελεί το μόνο μέτρο για τη διάπλαση ελεύθερων και υπευθύνων πολιτών όπως λέει το Σύνταγμα. Είναι μία από τις ρυθμίσεις σε αυτήν την κατεύθυνση, μαζί με άλλες, όπως η νέα θεματική αλληλοσεβασμού και διαφορετικότητας, ο σύμβουλος σχολικής ζωής κ.ά..