Φέτος θα μείνουν στέρφες οι πλατείες των χωριών και τα ανταμώματα θα γίνουν λιγοστά και μοναχά μέσα σε σπίτια

• Σαν πάρεις ένα μεγεθυντικό φακό και κάτσεις να μελετήσεις τα ελληνικά πανηγύρια- θες δεν θες- μετά από λίγη ώρα θα αρχίσεις μοναχός σου να ανθυπομειδιάς, σάμπως και να μελέταγες καμια παλιά συλλογή γραμματοσήμων…. Όπως τα γραμματόσημα έτσι και τα πανηγύρια μοιάζουν λίγο- πολύ αναμεταξύ τους ( ίδιο σκοπό έχουνε και ίδια χρήση) μα είναι ταυτόχρονα και τόσο πολύ διαφορετικά στις λεπτομέρειες τους. Δικά τους σχήματα, μεγέθη και χρώματα έχουνε τα γραμματόσημα, δικές τους τοπικές ιδιαιτερότητες έχουνε τα πανηγύρια.
• Στην ουσία δεν είναι παρά η συλλογική μνήμη των χωριών. Είναι ανταμώματα που ξαναδένουν τα λουριά που χαλάρωσαν οι πρακτικές της καθημερινότητας. Είναι δράσεις, όχι ασύδοτες, μα στο καταπόδι προηγουμένων δράσεων. Είναι το ξέβγαλμα από τα μπαούλα όλων των κοινών συμβόλων και κείνων των παλιών των κιταπιών που κρύβουν μέσα τους έθιμα και παραδόσεις τόσο παλιά όσο αντέχουνε οι μνήμες. Τα πανηγύρια είναι η πεμπτουσία του Μακρυγιάννικου ‘ΕΜΕΙΣ’, είναι το πατροπαράδοτο ‘αντάμα.’
• Υπάρχουν άνθρωποι που έρχονται για χάρη τους από μακριά, από περιοχές αλαργινές όπου είναι πια από καιρό εγκατεστημένοι, από άλλες χώρες και ηπείρους, καμιά φορά και από τις εσχατιές του κόσμου. Υπάρχουν οικογένειες που ‘ρχονται και ξανασμίγουνε σ’ αυτά ξεσέρνοντας ξοπίσω τους και μια αρμαθιά κουτσούβελα δεύτερης και τρίτης μεταναστευτικής γενιάς, που μερικές φορές με δυσκολία μιλάν ελληνικά -και αν. Τα σέρνουν τα παιδιά αυτά με το στανιό να γευτούνε νάμα απ΄ την αρχαία τη βρύση της πλατείας, που την φυλάνε ως γνωστόν ‘εξαπανέκαθεν’ οι ναϊάδες του χωριού, μπας κι έτσι θυμηθούν τις ρίζες τις παλιές και κερδίσουνε ευχέρεια στην ντοπιολαλιά.
• Είναι τριπλός ο ρόλος αυτώνε των γιορτών.
• Θρησκευτικός πρωτίστως, κατ’ αρχήν, με του τοπικού Αγίου την γιορτή να παίζει τον ρόλο της αφορμή και της θρυαλίδας.
• Κοινωνικός δευτερευόντως μα και κατ’ εξοχήν, ένα ενδυνάμωμα της συνοχής, της αίσθησης εκείνης του ‘ανήκειν’ εις την κοινότητα του «εμείς εδώ, πούμαστε ολότερα διαφορετικοί από κείνους εκειπέρα τους κατωχωρίτες».
• Είναι ακόμα και πολιτικός ο λόγος, με τις προσκλήσεις που μέρες νωρίτερα αποστέλλονται εις του τόπου τας κεφαλάς, με το προσκαλετό των κοτσαμπασαίων, των καπεταναίων, των δημάρχων, των βουλευτών και αξιότιμων πολιτευτών, που τους τρατάρουνε σουβλάκια και τσίπουρα και μεζεκλίκια απανωτά και τους τσιγκλάν να βγάλουν λόγο, απεδώ και απεκεί καμιά υπόσχεση να τους ξεκλέψουν… για του σκολειού τα κεραμίδια- που πάλι φτιάξιμο θεν, ή για κείνο το παλιό γιοφύρι που δεν σεβάστηκε ο καιρός ή για την πλατεία την έρμη που θέλει στρώσιμο της προκοπής ή για του χωριού την είσοδο, όπου δεν είναι κατάσταση αυτή και κάνει αντροπή μεγάλη και φτιάχτε μωρέ κατιτίς γι αυτά, γιατί ξανάς από εμάς, δική μας ψήφο μη ζητάτε!
• Είναι και οικονομικός ο ρόλος αυτών των γιορτών, παρότι στην πλειονότητα τους γίνονται απάνω σε αργίες και σε οικονομικές ανάπαυλες κι όλα τα μαγαζιά, σαν γίνονται, ολόγυρα τους μένουνε κλειστά.
• Είναι οικονομικές γιορτές τα πανηγύρια γιατί έχουν μια ανταλλακτική πρακτική ολότερα δική τους, με λεφτά που πάνε σε γλυκά και σε φαγιά και σε παιχνίδια και σε διάφορες παροχές υπηρεσιών. Και συνιστούν τα πανηγύρια ευκαιρίες μεγάλες για όλους τους συλλόγους των χωριών να βγάλουνε κι αυτοί το κάτι τις τους νάχουν να πορεύονται τις μέρες του χειμώνα, να χουνε μαγιά μήπως και καταφέρουνε να κάνουν δυο τρία πραγματάκια αργότερα από μόνοι τους. Λεφτά χρειάζονται για όλα αυτά, δεν είναι μυστικό, και τα καλά τα χρήματα τα γεννάνε τα καλά τα παναΐρια.
• Φέτος όμως θα είναι μια δύσκολη χρονιά.
• Φέτος θα μείνουν στέρφες οι πλατείες των χωριών και τα ανταμώματα θα γίνουν λιγοστά και μοναχά μέσα σε σπίτια. Είναι ο φόβος της άτιμης της αρρώστιας βλέπεις, που στέκει απειλητικός. Ο φόβος, μα και της πολιτείας οι απαγορεύσεις. Αιντε μια χρονιά είναι αυτή και θα περάσει. Αιντε και ας μη βρεθείτε βρε παιδιά για μια φορά εφέτο. Σφίχτε καρδιές και κάντε υπομονή και θάρθει ξανά καιρός του χρόνου για τσάμικα και χορικά και για χορούς κυκλοτερούς που λέει κι ο Νιόνιος….

Του Λεωνίδα Εκιντζόγλου