“Καλύτερα να πηγαίνεις λάθος στον δρόμο σου παρά σωστά στον δρόμο κάποιου άλλου”. “Όσο πιο σκοτεινή η νύχτα, τόσο πιο φωτεινά τα αστέρια
. Όσο πιο βαθιά η θλίψη, τόσο πιο κοντά είναι ο Θεός”. “Ένα καινούργιο βήμα, μια καινούργια λέξη είναι ότι οι άνθρωποι φοβούνται”.
Ήταν κάποια αποφθέγματα από το μυθιστόρημα “Έγκλημα και τιμωρία”, του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα και φιλοσόφου Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι.
Ο ίδιος χαρακτηρίζεται από τους κριτικούς ως ένας από τους σπουδαιότερους ψυχογράφους. Πολλά έργα του παρατηρούμε να δίνουν έμφαση στον Χριστιανισμό και στο μήνυμά του για την αγάπη, τη φιλανθρωπία και τη συγχώρεση.
Γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου του 1821 στη Μόσχα. Ο πατέρας του, Μιχαήλ Αντρέγεβιτς, ήταν στρατιωτικός γιατρός. Το 1838 γίνεται δεκτός στη Στρατιωτική Ακαδημία Μηχανικών της Πετρούπολης, στην οποία έδωσε εξετάσεις διότι αυτό απαιτούσε ο πατέρας του, και χωρίζεται από τον αδερφό του. Ο Μιχαήλ Αντρέγεβιτς δολοφονείται το 1839 στο κτήμα της οικογένειας, στην επαρχία της Τούλα. Η δολοφονία του πατέρα Ντοστογιέφσκι συνταράσσει τον Φιοντόρ. Υπηρέτησε στο στρατό για ένα μικρό χρονικό διάστημα αλλά τον εγκατέλειψε γρήγορα για να αφοσιωθεί στη λογοτεχνία. Μελέτησε την κοινωνία και τον κόσμο όχι θεωρητικά αλλά στην πράξη. Θέμα των έργων του η ζωή. Είδε από κοντά τις υποβαθμισμένες συνοικίες, γνώρισε τη φτώχεια, τον πόνο, την εξαθλίωση των ταπεινών ανθρώπων και στη συνέχεια μετέφερε τις εικόνες αυτές στα μυθιστορήματά του. Ασχολήθηκε με τον άνθρωπο και την κοινωνία και υπήρξε αγωνιστής και επαναστάτης. Εναντιώθηκε στην πολιτική του Τσάρου Νικολάου του Ά. Αυτή του η στάση είχε αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για συνωμοσία και να καταδικαστεί σε τετραετή φυλάκιση. Τα χρόνια του εγκλεισμού του στις φυλακές του Όμσκ υπέφερε τρομερά από βασανιστήρια και εξευτελισμούς. Το 1857 νυμφεύεται τη Μαρία Ντμιτρίεβνα Ισάεβα, και το 1859 μαζί με τη σύζυγό του, λαμβάνουν την άδεια που τους επιτρέπει να εγκατασταθούν στην Ευρωπαϊκή Ρωσία. Το 1859 εκδίδει στην Πετρούπολη μαζί με τον αδερφό του δύο περιοδικά τα οποία, όμως δεν σημείωσαν επιτυχία με αποτέλεσμα ο Ντοστογιέφσκι να βρεθεί καταχρεωμένος.
Ο μόνος τρόπος για να συγκεντρώσει χρήματα και να ξεπληρώσει τα χρέη του ήταν η συγγραφή. Άρχισε λοιπόν, να γράφει συνέχεια με αποτέλεσμα να καταφέρει να ζήσει τα τελευταία χρόνια της ζωής του σχετικά άνετα. Σ’ αυτό το διάστημα έγραψε τα καλύτερά του έργα: “Ο παίχτης”, “Οι αδερφοί Καραμαζώφ”, ” Έγκλημα και τιμωρία”, “Ο ηλίθιος”, “Οι δαιμονισμένοι”. Όταν κατάφερε πλέον να ανασάνει από το βάρος των χρεών ανέλαβε τη διεύθυνση του περιοδικού “Πολίτης” και λίγα χρόνια αργότερα εξέδωσε το δικό του περιοδικό, “Το Ημερολόγιο ενός συγγραφέα”, που σε αντίθεση με τις προηγούμενες εκδοτικές εμπειρίες σημείωσε τεράστια επιτυχία. Στις 9 Φεβρουαρίου του 1881, ο Φιοντόρ Μιχαΐλοβιτς Ντοστογιέφσκι υπέκυπτε σε αγνώστου αιτίας πνευμονική αιμορραγία. Ετάφη στο κοιμητήριο της Μονής Αλεξάνταρ Νιέφσκι, στην Πετρούπολη. Άλλα έργα του είναι τα μυθιστορήματα: “Ο φτωχόκοσμος”, “Λευκές νύχτες”, “Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι”, “Αναμνήσεις από το σπίτι των πεθαμένων”, “Το υπόγειο”, Υπήρξε μέλος της Ακαδημίας Επιστημών και η προσφορά του στην παγκόσμια λογοτεχνία είναι διεθνώς αναγνωρισμένη. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους μυθιστοριογράφους όλων των εποχών και τα έργα του έχουν μεταφραστεί σχεδόν σε όλες τις γλώσσες του κόσμου.
Περίληψη
Το έγκλημα που διαπράττει ο φοιτητής Ρασκόλνικοφ είναι έγκλημα για το οποίο υπεύθυνη είναι η ίδια η κοινωνία. Ο προμελετημένος φόνος της γριάς τοκογλύφου και ο παράπλευρος- εξ’ αμέλειας – της αδερφής της, είναι μια διαμαρτυρία για την κοινωνική αδικία και προβληματίζει τον θύτη αν είναι αυτός ο εγκληματίας ή το θύμα. Όσο για την τιμωρία, θα τη βρείτε- δίκαιη ή άδικη -στις σελίδες του αριστουργηματικού μυθιστορήματος του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα. Ο Ντοστογιέφσκι με το “Έγκλημα και τιμωρία” θέτει απροκάλυπτα μπροστά μας το υπαρξιακό πρόβλημα, μέσα από το πρόσωπο ενός θύτη που έγινε δολοφόνος, διαμαρτυρόμενος για την κοινωνική αδικία της τότε ρωσικής κοινωνίας, που διαφέρει και πολύ από τις κοινωνίες του παρόντος. Αυτός ο προβληματισμός του ήρωα καθιστά το έργο διαχρονικό, με ιδιαίτερο βάθος και δίκαια θεωρείται ένα από τα μεγάλα μυθιστορήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Απόσπασμα:
Μου εξήγησαν ύστερα, έμαθα πως είσαστε ένας νεαρός λογοτέχνης, ένας σοφός μάλιστα…που κάνετε τα πρώτα σας βήματα, να πούμε. Θεέ μου! Και ποιος από τους λογοτέχνες μας και σοφούς μας δεν κάνει τις παραξενιές του στις αρχές; Η γυναίκα μου κι εγώ εκτιμάμε πολύ τους λογοτέχνες, στη γυναίκα μου όμως το πράγμα αγγίζει τα όρια του πάθους: Τέχνη και λογοτεχνία! Φτάνει να είναι ευγενής κανείς, και όλα τα άλλα έρχονται με το ταλέντο, με τη μόρφωση, με τη λογική, με την ευφυΐα. Τι σημασία έχει το καπέλο; Είναι ένα πράγμα, μπορώ να το αγοράσω από του Τσίμερμαν, εκείνο όμως που υπάρχει κάτω απ’ το καπέλο, δεν μπορώ να το αγοράσω…
Πολλοί το θεωρούν ως το αριστούργημά του. Σε αυτό το βιβλίο, ο Ντοστογιέφσκι καταπιάστηκε με ύψιστα ηθικά διλήμματα και τα ανέλυσε σε μεγάλο βάθος παρασύροντας τον αναγνώστη στον σκοτεινό λαβύρινθο μιας αλλοτριωμένης ψυχής. Το πρόβλημα του κακού τοποθετείται στην πιο ακραία εκδήλωσή του: Το έγκλημα. Η τιμωρία δεν επιβάλλεται, αλλά επιζητείται: “Ο Ρασκόλνικοφ αναγκάζεται να παραδοθεί στη δικαιοσύνη, γιατί έστω και αν αυτό πρόκειται να του στοιχίσει τον θάνατο στο ικρίωμα, θέλει να ξαναγυρίσει ανάμεσα στους ανθρώπους. Το αίσθημα της απομάκρυνσης και του χωρισμού από τους ανθρώπους, που δοκίμασε αμέσως μετά το έγκλημα είναι το μαρτύριό του”.
Το μυθιστόρημα αυτό συνάντησε την εντυπωσιακή υποδοχή από το αναγνωστικό κοινό της εποχής και κριτικούς και θεωρείται ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά έργα ψυχογραφίας. Δεν είναι τυχαίο ότι το” Έγκλημα και Τιμωρία” μελετάται σε γνωστά πανεπιστήμια ως ξεχωριστό μάθημα στα τμήματα ψυχολογίας.
