Ο πόνος την πρώτη ή δεύτερη μέρα της περιόδου σου είναι σίγουρα από τους πιο ενοχλητικούς. Πονάς, κουράζεσαι και ενδεχομένως αποσυντονίζεσαι. Πού οφείλεται; Πόσο φυσιολογικός είναι;
Είναι ο πόνος περιόδου (δυσμηνόρροια) κάτι φυσιολογικό για όλες τις γυναίκες;
Ο πόνος της περιόδου (δυσμηνόρροια) είναι κοινός και αποτελεί “αναμενόμενο”, θα έλεγα, μέρος του εμμηνορροϊκού κύκλου. Οι περισσότερες γυναίκες θα έχουν αυτή τη δυσάρεστη εμπειρία κάποια στιγμή στη ζωή τους.
Συνήθως γίνεται αισθητός ως επώδυνες μυϊκές κράμπες στην κοιλιά, οι οποίες μπορούν να εξαπλωθούν στην πλάτη και τους μηρούς. Ο πόνος μερικές φορές έρχεται σε έντονους σπασμούς, ενώ άλλες φορές μπορεί να είναι ελαφρύς αλλά πιο σταθερός. Μπορεί επίσης να διαφέρει σε κάθε περίοδο. Ορισμένες περίοδοι μπορεί να προκαλούν ελάχιστη ή καθόλου ενόχληση, ενώ άλλες μπορεί να είναι πιο επώδυνες. Κάποιες φορές, μπορεί να υπάρχει πυελικός πόνος, ακόμα και εκτός των ημερών της περιόδου.
Ποιες είναι οι αιτίες του πόνου;
Ο πόνος περιόδου συμβαίνει όταν το μυϊκό τοίχωμα της μήτρας σφίγγεται (συστέλλεται). Ήπιες συσπάσεις συμβαίνουν συνεχώς στη μήτρα, αλλά συνήθως είναι τόσο ήπιες που οι περισσότερες γυναίκες δεν μπορούν να τις αισθανθούν
Κατά τη διάρκεια της περιόδου, το τοίχωμα της μήτρας αρχίζει να συστέλλεται πιο έντονα για να βοηθήσει την επένδυση της μήτρας να αποβληθεί ως μέρος της περιόδου. Όταν το τοίχωμα της μήτρας συστέλλεται, συμπιέζει τα αιμοφόρα αγγεία που επενδύουν τη μήτρα. Αυτό διακόπτει προσωρινά την παροχή αίματος – και την παροχή οξυγόνου – στη μήτρα, και, οι χωρίς οξυγόνο ιστοί στη μήτρα, απελευθερώνουν χημικές ουσίες που προκαλούν πόνο.
Ενώ το σώμα της γυναίκας απελευθερώνει αυτές τις χημικές ουσίες που προκαλούν πόνο, παράγει επίσης και άλλες χημικές ουσίες που ονομάζονται προσταγλανδίνες, οι οποίες ενθαρρύνουν τους μυς της μήτρας να συστέλλονται περισσότερο, αυξάνοντας περαιτέρω το επίπεδο του πόνου. Δεν είναι γνωστό γιατί μερικές γυναίκες αισθάνονται περισσότερο πόνο από άλλες.
Μπορεί ορισμένες γυναίκες να έχουν συσσώρευση προσταγλανδινών, πράγμα που σημαίνει ότι εμφανίζουν ισχυρότερες συσπάσεις.
Μπορεί ο πόνος περιόδου να προκαλείται από κάποια ιατρική κατάσταση ή πάθηση;
Λιγότερο συχνά, ο πόνος περιόδου μπορεί να προκληθεί από κάποια υποκείμενη ιατρική κατάσταση, η οποία τείνει να επηρεάζει περισσότερο τις γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Οι γυναίκες ηλικίας 30 έως 45 ετών προσβάλλονται συχνότερα. Οι ιατρικές καταστάσεις ή παθήσεις που μπορεί να προκαλέσουν πόνο περιόδου περιλαμβάνουν:
- Ενδομητρίωση: Καθώς τα κύτταρα που φυσιολογικά αποτελούν την επένδυση του εσωτερικού της μήτρας (ενδομήτριο), αναπτύσσονται σε άλλα σημεία, όπως στις σάλπιγγες και στις ωοθήκες. Κατά τη διάρκεια της περιόδου, αυτά τα κύτταρα αιμορραγούν στο εσωτερικό της κοιλιάς και μπορούν να προκαλέσουν έντονο πόνο.
- Ινομυώματα: Πρόκειται για μη καρκινικούς όγκους που μπορούν να αναπτυχθούν μέσα ή γύρω από τη μήτρα και μπορούν να κάνουν την περίοδο της γυναίκας ‘βαριά’ και επώδυνη.
- Φλεγμονώδης νόσος της πυέλου: Μόλυνση της μήτρας, των σαλπίγγων και των ωοθηκών από βακτήρια, προκαλώντας σοβαρή φλεγμονή.
- Αδενομύωση: Είναι η κατάσταση στην οποία τα κύτταρα του ενδομητρίου, που φυσιολογικά υπάρχουν μόνο στο εσωτερικό της μήτρας, αναπτύσσονται εντός του μυϊκού τοιχώματος της μήτρας, καθιστώντας την περίοδο ιδιαίτερα επώδυνη.
- Πόνος περιόδου που προκαλείται από αντισυλληπτικές συσκευές: Μια ενδομήτρια συσκευή (IUD) είναι ένας τύπος αντισύλληψης κατασκευασμένος από χαλκό και πλαστικό που τοποθετείται μέσα στη μήτρα. Μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει πόνο στη διάρκεια της περιόδου, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες μετά την τοποθέτησή του. Μπορεί να παρατηρηθεί αλλαγή στο φυσιολογικό μοτίβο του πόνου, εάν ο πόνος της συνδέεται με μια ιατρική κατάσταση ή ένα αντισυλληπτικό IUD. Για παράδειγμα, ο πόνος μπορεί να είναι πιο έντονος ή μπορεί να διαρκέσει πολύ περισσότερο από το κανονικό. Μπορεί επίσης η γυναίκα να παρατηρεί ακανόνιστες περιόδους, αιμορραγία μεταξύ των περιόδων, μια παχιά ή δύσοσμη κολπική έκκριση, ή να πονά κατά τη διάρκεια του σεξ.
Ποια διάρκεια μπορεί να έχει ο πόνος;
Ο πόνος της περιόδου συνήθως ξεκινά όταν αρχίζει η αιμορραγία, αν και ορισμένες γυναίκες έχουν πόνο αρκετές ημέρες πριν από την έναρξη της περιόδου τους. Ο πόνος συνήθως διαρκεί 48 έως 72 ώρες, ή και περισσότερο.
Συνήθως η ένταση του πόνου είναι μεγαλύτερη όταν η αιμορραγία είναι πιο έντονη. Τα νεαρά κορίτσια έχουν συχνά πόνο περιόδου όταν αρχίζουν να έχουν περίοδο, με τον πόνο να έχει τάση να μειώνεται καθώς η γυναίκα μεγαλώνει και δεν υπάρχουν υποκείμενες αιτίες. Πολλές γυναίκες παρατηρούν επίσης μια βελτίωση μετά την απόκτηση παιδιών.
Τι πρέπει να κάνουν οι γυναίκες για να αντιμετωπίζουν τους πόνους περιόδου;
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος της περιόδου είναι αρκετά ήπιος και αντιμετωπίζεται στο σπίτι με παυσίπονα, όπως ιβουπροφαίνη και ασπιρίνη. Ωστόσο, η ιβουπροφαίνη ή η ασπιρίνη δεν συστήνεται στην περίπτωση άσθματος ή προβλημάτων στο στομάχι, τα νεφρά ή το συκώτι. Ασπιρίνη δεν πρέπει επίσης να λαμβάνεται από άτομα κάτω των 16 ετών.
Η παρακεταμόλη αποτελεί σύσταση, αλλά μελέτες έχουν δείξει ότι δεν μειώνει τον πόνο τόσο πολύ όσο η ιβουπροφαίνη ή η ασπιρίνη. Εάν τα συνηθισμένα παυσίπονα δεν βοηθούν, ο γιατρός σας μπορεί να συνταγογραφήσει ένα ισχυρότερο παυσίπονο, όπως η ναπροξένη ή η κωδεΐνη. Τελευταία κυκλοφορούν παυσίπονα με συνδυασμό ιβουπροφαίνης και παρακεταμόλης, με πολύ καλά αποτελέσματα.
Πολλές φορές, σε καταστάσεις έντονης δυσμηνόρροιας, με ή χωρίς υποκείμενη γυναικολογική πάθηση, πολύ καλά αποτελέσματα έχει και η χρήση των αντισυλληπτικών.
Υπάρχει κάτι άλλο που μπορούν οι γυναίκες να δοκιμάσουν ώστε να ‘απαλύνουν’ αυτόν τον πόνο;
Θα έλεγα ναι, υπάρχουν. Κατ’ αρχήν η διακοπή του καπνίσματος – το κάπνισμα πιστεύεται ότι αυξάνει τον κίνδυνο πόνου περιόδου. Στη συνέχεια η άσκηση – μπορεί να μην αισθάνεται η γυναίκα ότι θέλει να ασκηθεί κατά τη διάρκεια μιας επώδυνης περιόδου, αλλά το να είναι δραστήρια μπορεί να μειώσει τον πόνο. Και όταν μιλάμε για άσκηση δεν εννοούμε έντονη, λίγο απαλό κολύμπι, περπάτημα ή ποδήλατο μπορεί να βοηθήσουν.
Η θερμότητα επίσης μπορεί να βοηθήσει, μια θερμοφόρα, ένα ζεστό μπάνιο ή ντους θα βοηθήσει στη χαλάρωση του σώματος, καθώς επίσης και ένα ελαφρύ κυκλικό μασάζ γύρω από το κάτω μέρος της κοιλιάς. Επίσης, τεχνικές χαλάρωσης ή χαλαρωτικές δραστηριότητες, όπως η γιόγκα ή το pilates, μπορεί να αποσπάσουν την προσοχή από τα συναισθήματα πόνου και δυσφορίας.
Οι αιτίες του πόνου περιόδου μπορεί να επηρεάσουν τη γονιμότητα;
Ο πόνος της περιόδου που αποτελεί μέρος του κανονικού εμμηνορροϊκού κύκλου δεν επηρεάζει τη γονιμότητα. Όμως, στην περίπτωση που η αιτία του πόνου είναι μια ιατρική κατάσταση, αυτή η ιατρική κατάσταση ενδέχεται να επηρεάσει τη γονιμότητα. Για παράδειγμα, η ενδομητρίωση και η φλεγμονώδης νόσος της πυέλου μπορεί να προκαλέσουν υπογονιμότητα.
Πότε η γυναίκα πρέπει να δει την/τον γιατρό της;
Κάθε γυναίκα με πρόβλημα δυσμηνόρροιας πρέπει να επισκεφθεί τον γυναικολόγο της. Αν ο πόνος είναι έντονος, διαρκής και τα απλά παυσίπονα δεν τον ανακουφίζουν, ίσως να συντρέχει μια από τις παραπάνω ιατρικές καταστάσεις, οπότε θα έλεγα άμεσα, χωρίς καθυστέρηση. Το ίδιο και στην περίπτωση έντονου πόνου ή εάν η κανονική περίοδος αλλάζει – για παράδειγμα, εάν οι περίοδοι γίνουν πιο ‘βαριές’ από το συνηθισμένο ή ακανόνιστες.
Κωνσταντίνος Σύλλας: Μαιευτήρας – Χειρουργός – Γυναικολόγος
Iatropedia.gr