Αρχικά, θεωρούμε δεδομένο ότι κάθε καταναλωτής έχει τη διάθεση να στηρίξει τον τοπικό επιχειρηματία. Εκείνον που καλημερίζει καθημερινά.  Τον ιδιοκτήτη του καταστήματος που λειτουργεί δίπλα του, νοικιάζει στην πολυκατοικία του, πιθανότατα θα αναζητήσει εργασία το παιδί του ή ο ίδιος.

Θεωρούμε επίσης δεδομένο ότι αντιλαμβανόμαστε ΟΛΟΙ την δύσκολη κατάσταση στην οποία έχουν επέλθει οι επιχειρηματίες, λόγω των παραμέτρων που έχουν αλλάξει τις ζωές μας τα τελευταία χρόνια. Δυσκολίες τις οποίες βιώνει έντονα και κάθε Καστοριανό νοικοκυριό, καθημερινά. Αν μάλιστα τίθεται και θέμα ανεργίας μέλους ή μελών της οικογένειας (γνωρίζουμε τα τρομακτικά ποσοστά ανεργίας της περιοχής), αντιλαμβανόμαστε την οικονομική στενότητα που επιφέρει κάποιες συμπεριφορές/επιλογές του Καστοριανού νοικοκυριού.

Πρώτη επιλογή πχ. είναι η αναζήτηση μεγάλων προσφορών σε είδη πρώτης ανάγκης στα super markets. Επιλογή, που δυστυχώς είναι εις βάρος των τοπικών mini markets/ μανάβικων/ κρεοπωλείων κλπ.

Λογική θεωρείται, επίσης, η περικοπή δαπανών, με περιορισμό στην προμήθεια των απαραίτητων αγαθών (και λίγων παραπάνω). Επιλογή που έρχεται σε βάρος επιχειρήσεων με είδη όχι πρώτης ανάγκης.

Δεδομένη θεωρείται επίσηςη συρρίκνωση του πληθυσμού της πόλης, άρα και των πιθανών φυσικών αγοραστών. Αντιστρόφως ανάλογο είναι, όμως, το πλήθος των καταναλωτικών αγαθών στα οποία έχουμε πρόσβαση εμείς που απομείναμε εδώ, μέσω της ταχύτατα αναπτυσσόμενης τεχνολογίας που όλοι – λίγο ή πολύ – χρησιμοποιούμε.

Άρα, από εκεί που είχαμε πρόσβαση σε 10 πχ καταστήματα με παιδικά ρούχα στην πόλη μας, μέσω διαδικτύου έχουμε πρόσβαση σε 500 ηλεκτρονικά καταστήματα , χώρια τα χιλιάδες εκτός Ελλάδας. Αυτό σημαίνει σύγκριση τιμών, πλήθος επιλογών, αναζήτηση προσφορών κλπ. Πολλές φορές, μάλιστα, το κόστος μεταφοράς των ειδών -απευθείας στον χώρο μας-, είναι δωρεάν, με χρόνο παράδοσης 2-3 μέρες και δωρεάν αλλαγές. Οι κίνδυνοι αυτής της επιλογής είναι πολλοί και γνωστοί, όμως αν ρωτήσουμε τις τοπικές εταιρίες ταχυμεταφορών  θα δούμε ότι όσο περνάει ο καιρός οι καταναλωτές ξεπερνούν τους ενδοιασμούς και τους φόβους τους για τις ηλεκτρονικές αγορές, από την στιγμή που οι παραδόσεις αυξάνονται.

Το φαινόμενο αυτό συμβαίνει παντού και μόνο κάποιος που είναι εγκλωβισμένος σε άλλη χιλιετία δε θα το παραδεχτεί ή θα πιστέψει ότι θα εξαφανιστεί.

Άρα οι τοπικοί επιχειρηματίες έχουν να αντιμετωπίσουν -θεωρητικά – κι έναν άλλο μεγάλο εχθρό, αυτή τη φορά ηλεκτρονικό.

Όχι απαραίτητα, θα έλεγε κάποιος ψύχραιμος, αφού έχουν μπροστά τους και μια τεράστια ευκαιρία. Να ψηφιοποιήσουν τα καταστήματά τους και τις υπηρεσίες τους και να απευθυνθούν σε πολλαπλάσιο αγοραστικό κοινό. Μέσω διαδικτύου και ειδικών πλατφόρμων αναζήτησης.

Από εκεί δηλαδή που το πιθανό αγοραστικό κοινό του Νομού (+ επισκέπτες) είναι πχ 30.000, ο αριθμός αυτός θα πολλαπλασιαστεί μέσω μιας οργανωμένης και στοχευμένης ηλεκτρονικής παρουσίας.

Δεν είναι μια διαδικασία εύκολη- ούτε δωρεάν-, όμως είναι λογική και τείνει να γίνει απαραίτητη όσο περνάει ο καιρός. Φανταστείτε πώς θα είναι τα καταστήματα και οι αγορές σε λίγα χρόνια. Ακούμε όλοι τις προβλέψεις και ζούμε σήμερα τις αλλαγές.

Θεωρείτε ότι ο αγοραστής σήμερα προτιμάει να περιμένει (έστω 3-4 μέρες) να έρθει το ζευγάρι παπούτσια που αγόρασε από κάποιο ηλεκτρονικό κατάστημα και δεν είναι σίγουρος αν θα του κάνει ή θα χρειαστεί αλλαγή (άρα νέα καθυστέρηση), από το να πάει 200-300 μέτρα μακριά και σε λίγη ώρα να φοράει ένα νέο ζευγάρι παπούτσια; Η απάντηση είναι «ΝΑΙ» και είναι λογική, αν η τιμή του είναι σημαντικά μικρότερη στο ηλεκτρονικό κατάστημα και η διαθέσιμη ποικιλία  πολλαπλάσια.

Να μοιραστώ και μια προσωπική εμπειρία που ίσως εκφράζει κάποιους από εσάς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι αποκλειστικά τοπικό φαινόμενο και δεν ισχύει και σε άλλες περιοχές. Όμως μιλάμε για την πόλη μας, όπου η κατάσταση βρίσκεται σε εξαιρετικά κρίσιμο σημείο.

Πρόσφατα, λοιπόν, έδωσα σε τοπικό κατάστημα 70€ περισσότερα (το ένα τρίτο της τιμής , δηλαδή) από όσα θα έδινα σε ηλεκτρονικό κατάστημα, για την προμήθεια ενός αγαθού (πρώτης ανάγκης). Επισημαίνω ότι πρόκειται για ακριβώς το ίδιο προϊόν…Δε θα με πείραζε τόσο πολύ αυτή η διαπίστωση, αν δεν είχα ακούσει (πριν από την αγορά) το εύηχο ποίημα από τον καταστηματάρχη ότι -ειδικά για μένα και λαμβάνοντας υπόψη την γνωριμία μας- έγινε γενναία έκπτωση στο προϊόν (επιδεικνύοντάς μου την αρχική και την τελική τιμή σε αριθμητικό κομπιουτεράκι). Ποίημα που συγκινεί ακόμα, ίσως, τους γηραιότερους και τους αρνητές χρήσης της τεχνολογίας. Ποια θα ήταν η αντίδραση του εμπόρου αν του έδειχνα την ηλεκτρονική τιμή που ανακάλυψα λίγη ώρα αργότερα;  Πόσο ανήθικη θα ήταν η στροφή μου στην ηλεκτρονική παραγγελία τελικά του προϊόντος, εφόσον το είχα δοκιμάσει και είχα καταλήξει στο εν λόγω αγαθό;  Πόσες τέτοιες ευγενικές στιγμές μπορεί ανεχτεί η τσέπη του Μέσου Καστοριανού καταναλωτή, σήμερα;

Μεμονωμένο περιστατικό; Αναγκαία επιλογή του εμπόρου η τελική τιμή λόγω Χ-Ψ παραγόντων; Κατανοητό…όμως εξακολουθώ να μην καταλαβαίνω το ποιηματάκι…γιατί θεωρώ πως η ειλικρίνεια είναι αυτή που χτίζει, τελικά, την σχέση εμπιστοσύνης. Πόσο διαφορετικά θα άκουγα ένα άλλο ποίημα: «αν ψάξεις θα βρεις το ίδιο προϊόν σε εκείνη την τιμή, όμως εγώ σου ζητάω τόσο γιατί το προμηθεύτηκα τόσο, αυτό είναι το περιθώριο κέρδους μου και τέλος γιατί θα είμαι στη διάθεσή σου αν προκύψει κάτι …»

Λυπάμαι που έχω κάθε καλή πρόθεση να στηρίξω τοπικά, αλλά όταν αυτό συμβαδίζει και με το συμφέρον μου…

Η οικονομία και το συμφέρον του καταναλωτή φαίνονται να είναι πλέον το Νούμερο 1 ζητούμενο σε κάθε συναλλαγή. Πιο πάνω και από γνωριμίες, από συμπάθειες, από γειτονιές και από ηθικές υποχρεώσεις…Τακτική που ακολουθούν σε μεγάλο βαθμό -διαχρονικά- και οι ίδιοι οι επιχειρηματίες όταν πρόκειται για τις προσωπικές τους αγορές, όσο κι αν δε θέλουν να το παραδεχθούν.

Μην ξεχνάμε ότι η περιοχή μας στηρίχθηκε οικονομικά στο εμπόριο σε αγορές εκτός συνόρων, ακόμα και σε εποχές που αυτό ήταν κάτι δύσκολο να κατανοήσει ο μέσος καταναλωτής.

Σήμερα λοιπόν που οι αποστάσεις και τα σύνορα της αγοράς έχουν εκμηδενιστεί…

Ποιος  θα σταματήσει να αγοράζει από πολυκατάστημα μεγάλης πόλης σε περίοδο εκπτώσεων; Έπιπλα και παιχνίδια από πασίγνωστες επιχειρήσεις εκτός Δυτικής Μακεδονίας; Ποιος δεν θα συνεχίσει να ψάχνει τις προσφορές σε βιβλία και τεχνολογικά είδη από εταιρείες όπως εκείνη που αποχαιρέτησε πρόσφατα την τοπική αγορά ως ασύμφορη; Ποιος θα σταματήσει να αγοράζει φρούτα από πάγκο της λαϊκής που ανήκει σε παραγωγό από άλλο νομό ή από Σούπερ Μάρκετ; Ποιος δε θα μελετά την προμήθεια πρώτης ύλης για την εταιρία του και από επιχείρηση εκτός νομού;

Τακτικές που θεωρούνται φυσιολογικές εδώ και δεκαετίες και που μάλλον (πολύ) δύσκολα θα αναθεωρηθούν με ηλεκτρονικά οπαδικά συνθήματα που υποδεικνύουν κακούς και (σημαντικά) υπεύθυνους αποζητώντας ταυτόχρονα  Like και ηλεκτρονικές σύμφωνες απόψεις. 

Μέχρι λοιπόν την στιγμή που θα συναντηθούμε μπροστά από τον πάγκο «12 σωσσώνοια 5€» σε κάποια εμποροπανήγυρη, μέχρι να χορέψουμε στους ρυθμούς του κλαρίνου ενός οργανοπαίκτη από  άλλη χώρα στα Καρναβάλια με στολές από βιοτεχνία της Θεσσαλονίκης και αξεσουάρ από το Jumbo, ας αφήσουμε στην άκρη ουτοπικές θεωρίες για διατήρηση των χρημάτων εντός Καστοριανών συνόρων γιατί αυτά θα συνεχίσουν να ρέουν από παντού.

Δεν είμαστε όλοι επιχειρηματίες ώστε να προσβλέπουμε σε ανταπόδοση. Είμαστε όλοι καταναλωτές και αποζητούμε το συμφέρον μας.

Οι λύσεις είναι δύσκολες, αλλά υπάρχουν.Οι επιχειρήσεις αρχικά διαχωρίζονται σε εκείνες που «σέρνουν» μέχρι την συνταξιοδότηση του ιδιοκτήτη (άρα δεν προτίθενται να κάνουν μεγάλες αλλαγές) και σε εκείνες που θέλουν να έχουν μέλλον και να περάσουν στην επόμενη γενιά, γνωρίζουν το κοινό στο οποίο απευθύνονται και την αγοραστική δύναμή του, αποκτούν ηλεκτρονική παρουσία, μετακομίζουν τα φυσικά καταστήματα αν τα ενοίκια είναι υψηλά εκεί που βρίσκονται τώρα, αντιλαμβάνονται τη θέση που κατέχουν στην τοπική αγορά και προσαρμόζονται σε σύγχρονες τακτικές, δίνουν κίνητρα για να προσελκύσουν τον κόσμο (ντόπιους και επισκέπτες), κάνουν πραγματικές και μεγάλες εκπτώσεις με όλες τις υπηρεσίες (μεταφορά-αλλαγές κλπ) , είναι ειλικρινείς όσον αφορά στην ποιότητα των ειδών που παρέχουν, αλλάζουν εμπορεύματα και προμηθευτές, ξεστοκάρουν,  διοργανώνουν σε συνεργασία με τον εμπορικό σύλλογο και το Επιμελητήριο φεστιβάλ και ημέρες ειδικών εκπτώσεων, γνωρίζουν τις τιμές που έχουν σε σχέση με τον ανταγωνισμό (ηλεκτρονικό, Mall, πολυεθνικές κλπ) και κυρίως καταλαβαίνουν ότι ο κόσμος ακόμα και στην Καστοριά έχει αλλάξει. Έχει ταξιδέψει, έχει δει , έχει αγοράσει, έχει δοκιμάσει…ζητάει περισσότερα από όσα ζητούσε κάποιες δεκαετίες πριν, όταν το χρήμα έρρεε.

Ακόμα και στις πολύ καλές εποχές της γούνας ένα μεγάλο ποσό γινόταν πχ επένδυση σε μόδιστρους της Θεσσαλονίκης. Αλλά τότε δεν ενοχλούσε κανέναν η συμπεριφορά αυτή. Αντιθέτως, ήταν λογική και δείγμα υψηλής κοινωνικής θέσης. Σήμερα, με αυτή την οικονομία και με 14 μήνες ανεργία στον ΟΑΕΔ, αν θα πάω μια βόλτα σε mall της Θεσ/νίκης ή αν θα πάρω την «κινεζιά» της Zara ή του Shein και όχι -την επίσης «κινεζιά»- του τοπικού καταστήματος και μάλιστα σε 2πλασια τιμή,  με κάνει ασυνείδητο και κατά κάποιο τρόπο φταίχτη αν θα βάλει λουκέτο το απέναντι κατάστημα;

Μάλλον όχι…Θέλω να στηρίξω την πόλη που επιλέγω να μένω και να κινούμαι…θέλω να στηρίξω τον τοπικό επιχειρηματία που ο ίδιος γνωρίζει πώς βγάζει κάθε μήνα, πλέον… Όμως οι εποχές άλλαξαν κι ο καταναλωτής δεν μπαίνει επειδή σε βλέπει στην πόρτα του καταστήματος να κόβεις κίνηση με τα μούτρα μέχρι το πάτωμα! Δεν προτιμά το γραφείο σου αν οι υπηρεσίες σου είναι απλά Οκ.

Εξαιρέσεις υπάρχουν, ακόμα και τοπικά και θα ήταν άδικο αν δεν τις διακρίναμε. Υπάρχουν επιχειρήσεις στις οποίες γίνονται ουρές όταν κάνουν bazaar. Νεοφυείς επιχειρήσεις που επιδιώκουν την χρηματοδότηση για να ανοίξουν φτερά τους σε όλο τον κόσμο και τα καταφέρνουν. Επιχειρήσεις που εξελίσσονται, ρισκάρουν και δεν αναλώνονται στην γκρίνια για συνεχείς κρατικές βοήθειες και για μη στήριξη των συμπολιτών τους…

«Το ένα χέρι νίβει το άλλο»,  αλλά και «συν Αθηνά και χείρα κίνει…» 

.