Σημαντικές ερωτήσεις για την πάθηση και αν υπάρχει ενδεχόμενο κληρονομικότητας.

Τι ακριβώς σημαίνει αν ο γιατρός διαγνώσει πως έχεις πέτρα στην χολή; Αντιμετωπίζεται με επέμβαση; Πώς ακριβώς συνέβη; Υπήρχε τρόπος να το προλάβεις; Υπάρχει κληρονομικότητα; Όλες αυτές τις ερωτήσεις και όσες ακόμα δεν πρόλαβες να σκεφτείς.

Τι είναι οι πέτρες στη χολή;

Η χοληδόχος κύστη (κοινώς γνωστή ως χολή) είναι το όργανο εκείνο που βρίσκεται κάτω από το συκώτι και το σχήμα του μοιάζει με αχλάδι. Το πράσινο υγρό που παράγεται από το συκώτι και αποθηκεύεται μέσα στη χοληδόχο κύστη ονομάζεται χολή. Μετά τη λήψη τροφής, ο οργανισμός απελευθερώνει μέσα στο λεπτό έντερο τη χολή και το παγκρεατικό υγρό ώστε να ξεκινήσει η διαδικασία της πέψης και κυρίως ο μεταβολισμός των λιπαρών ουσιών.

Η χολή περνάει μέσα από στενά σωληνοειδή κανάλια (χοληφόρα σωληνάρια) και χύνεται εντός του λεπτού εντέρου. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, η χολή μπορεί να αποκτήσει πιο πυκνή σύσταση, με αποτέλεσμα να καθιζάνει και να δημιουργούνται πέτρες (χολόλιθοι) στη χοληδόχο κύστη (ή στον χοληδόχο πόρο), κυρίως εξαιτίας της χοληστερόλης και των χολικών αλάτων.

Το μέγεθος των λίθων που δημιουργούνται ποικίλλει, από μερικά χιλιοστά, στο μέγεθος ενός κόκκου άμμου, έως αρκετά εκατοστά, στο μέγεθος μίας μπάλας γκολφ. Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένοι ασθενείς εμφανίζουν ένα ενιαίο χολόλιθο ενώ άλλοι πολλούς και μικρούς ταυτόχρονα.

Σχετίζεται η πέτρα στη χολή με την κληρονομικότητα;

H χολολιθίαση (πέτρες στη χολή) συχνά εκδηλώνεται μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, γεγονός που υποδηλώνεται από το θετικό οικογενειακό ιστορικό. Αρκετά στοιχεία υποδηλώνουν ότι η γενετική προδιάθεση παίζει ρόλο στην εμφάνιση της πάθησης.

Μελέτες με υπερήχους επιβεβαιώνουν την αυξημένη εμφάνιση των χολόλιθων στα οικογενειακά μέλη με συγγένεια πρώτου βαθμού. Υπάρχει επίσης το ενδεχόμενο να κληρονομείται συγκεκριμένη γονιδιακή μετάλλαξη που επηρεάζει την απέκκριση της χοληστερόλης και η οποία μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στη χολή.

Αξίζει ωστόσο να σημειωθεί πως εάν κάποιος διαγνωστεί με χολολιθίαση, δεν είναι απαραίτητο ότι θα εμφανίσουν τη νόσο και τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Αποτελεί όμως μια ένδειξη και σίγουρα χρήζει προσοχής.

Ποια είναι τα αίτια;

Αν και τα ακριβή αίτια δεν είναι γνωστά, αρκετοί παράγοντες ευνοούν την δημιουργία χολόλιθων. Η υψηλή χοληστερόλη (υπερκορεσμός χοληστερόλης στη χολή), απόρροια της μεγάλης κατανάλωσης υδατανθράκων και λιπαρών και χαμηλής κατανάλωσης φυτικών ινών, συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση της χολολιθίασης.

Η κίρρωση του ήπατος, η λοίμωξη των χοληφόρων οδών και οι διαταραχές του αίματος, αυξάνουν την παραγωγή χολερυθρίνης (χημική ουσία προερχόμενη από τη διάσπαση των ερυθρών αιμοσφαιρίων), η οποία με τη σειρά της συμβάλλει στο σχηματισμό λίθων στη χολή. Επιπλέον, όταν η χοληδόχος κύστη δεν αδειάζει σωστά, το περιεχόμενό της καθιζάνει προδιαθέτοντας στη δημιουργία πετρών.

Η διαταραχή του επιπέδου των οιστρογόνων, λόγω εγκυμοσύνης, λήψης αντισυλληπτικών χαπιών ή άλλων ορμονοθεραπειών, δύναται να επηρεάσει τη συγκέντρωση χοληστερόλης στη χολή και την κινητικότητα της χοληδόχου κύστης. Τέλος, πρόσθετοι παράγοντες που επηρεάζουν το σχηματισμό χολόλιθων είναι η διατροφή, η έλλειψη άσκησης, η παχυσαρκία, η χρόνια αιμολυτική αναιμία, οι χρόνιες παθήσεις του λεπτού εντέρου και ο σακχαρώδης διαβήτης.

Πώς γίνεται η διάγνωση της χολολιθίασης;

Αρχικά, ο χειρουργός οφείλει να λάβει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό του ασθενούς και να πραγματοποιήσει μια ενδελεχή κλινική εξέταση. Από τις αναγκαίες παρακλινικές εξετάσεις, το υπερηχογράφημα είναι μια απλή και απολύτως ανώδυνη εξέταση με την οποία μπορούν να διαγνωστούν και πιθανές επιπλοκές της χολολιθίασης, όπως η χολοκυστίτιδα ή χολαγγειίτιδα.

Ποιος είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος αντιμετώπισης;

Η πιο ενδεδειγμένη θεραπεία για τις πέτρες στη χολή είναι το χειρουργείο. Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως είναι η οριστική θεραπεία για τη νόσο. Η λαπαροσκοπική μέθοδος (χολοκυστεκτομή) προτιμάται έναντι της ανοιχτής επέμβασης καθώς είναι μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδος που ενδείκνυται ακόμα και στις πιο βαριές περιπτώσεις.

Η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή υπερτερεί έναντι της ανοιχτής επέμβασης, καθώς η απώλεια αίματος είναι ελάχιστη, η νοσηλεία είναι σύντομη, η ανάρρωση γρήγορη και ο πόνος ελάχιστος.

 Dr.Χ. Σπυρόπουλος: Χειρούργος γιατρός