Ο ρόλος της ηλιακής ακτινοβολίας στον υποχρωματισμό του δέρματος. Ποιες δερματικές παθήσεις τον προκαλούν.

Ένας στους 20 ανθρώπους εμφανίζει λευκές κηλίδες στο δέρμα, οι οποίες γίνονται ιδιαιτέρως ενοχλητικές το καλοκαίρι που σκουραίνει το δέρμα. Οι κηλίδες αυτές μπορεί να οφείλονται στην έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία ή να έχουν πολλές άλλες αιτίες.

Όπως εξηγεί ο δερματολόγος-αφροδισιολόγος δρ Χρήστος Στάμου, οι αλλαγές στην ποσότητα της χρωστικής ουσίας του δέρματος είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της έκθεσης στον ήλιο.

Με την πάροδο του χρόνου η ακτινοβολία του έχει άμεση επίδραση στην αύξηση ή τη μείωση των κυττάρων που παράγουν μελανίνη. Η μελανίνη είναι η χρωστική ουσία που προσδίδει στο δέρμα το χαρακτηριστικό χρώμα του.

Η πιο γνωστή επίπτωση της UV είναι η υπερμελάγχρωση, δηλαδή η εμφάνιση σκούρων κηλίδων στο δέρμα. Ωστόσο υπάρχουν άνθρωποι που αντιδρούν διαφορετικά, δημιουργώντας σημεία με πιο ανοιχτή απόχρωση από το υπόλοιπο δέρμα.

Οι «κηλίδες του ήλιου», ανεξαρτήτως χρώματος, είναι καλοήθεις.  Χρήζουν όμως προσοχής και συχνά αισθητικής αποκατάστασης, εάν επιβαρύνουν ψυχολογικά τους πάσχοντες.

Κάθε εκατοστό του δέρματος διαθέτει 24.000 κύτταρα που παράγουν μελανίνη (μελανοκύτταρα). Οι λευκές κηλίδες οφείλονται σε υποχρωματισμό του δέρματος, εξαιτίας της έλλειψης μελανίνης ή της απώλειας μελανοκυττάρων.

Οι κηλίδες αυτές είναι στρογγυλές ή έχουν σχήμα σταγόνας. Είναι πολύ ευαίσθητες στον ήλιο, διότι όπου υπάρχει λιγότερη μελανίνη, αυξάνεται ο κίνδυνος για ηλιακό έγκαυμα και μακροπρόθεσμα για καρκίνο του δέρματος.

Ωστόσο δεν είναι μόνο ο ήλιος υπεύθυνος για τις λευκές κηλίδες. Αναλόγως με το σχήμα και την θέση τους, η αλλαγή στην ποσότητα της  μελανίνης θα μπορούσε να αποτελεί εκδήλωση διαφόρων δερματικών παθήσεων. Καμία, όμως, δεν είναι απειλητική και σχεδόν όλες μπορούν να θεραπευτούν.

Πιο συγκεκριμένα, ο υποχρωματισμός κάποιων σημείων του δέρματος μπορεί να οφείλεται σε τραυματισμούς, εγκαύματα, αυτοάνοσα νοσήματα, λοιμώξεις, έκθεση σε χημικές ουσίες και σπανιότερα σε κληρονομικότητα. Μερικές άλλες από τις πιο συνηθισμένες αιτίες είναι οι εξής:

Ποικιλόχρους πιτυρίαση

Ο υπερπολλαπλασιασμός ενός ζυμομύκητα (λέγεται malassezia furfur) που φυσιολογικά υπάρχει στο δέρμα, μπορεί να προκαλέσει λευκές κηλίδες.

Σε αντίθεση με εκείνες που προκαλούνται από τον ήλιο, η ποικιλόχρους πιτυρίαση σχηματίζει πιο ασαφείς και μεγάλες κηλίδες:

• Στο στήθος
• Στην πλάτη
• Στο πρόσωπο

Παράγοντες κινδύνου αποτελούν η έντονη εφίδρωση, η ζέστη σε συνδυασμό με την αυξημένη υγρασία, και η υπερπαραγωγή σμήγματος.

Λευκή πιτυρίαση

Αν και μερικές φορές συγχέεται με μυκητιασική λοίμωξη, η λευκή πιτυρίαση είναι μια μεταφλεγμονώδης κατάσταση που σχετίζεται με το έκζεμα.

Οι κηλίδες εντοπίζονται συχνότερα στα μάγουλα των παιδιών και μερικές φορές των ενηλίκων με έκζεμα το οποίο έχει υποχωρήσει. Οι κηλίδες αυτές έχουν μεγαλύτερη περίμετρο από εκείνες που προκαλούνται από τον ήλιο.

Λεύκη

Είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση, που προκαλείται από την επίθεση του οργανισμού στα μελανοκύτταρα. Είναι ανώδυνη και μη μεταδοτική. Προκαλεί μεγάλες κηλίδες ανοιχτότερου χρώματος. Το μέγεθός τους ποικίλει και μεταβάλλεται, εάν δεν γίνει θεραπευτική αγωγή.

Τραυματισμοί

Λευκές κηλίδες μπορεί να εμφανιστούν στο δέρμα μετά από θεραπείες με λέιζερ που στοχεύουν σε ένα συγκεκριμένο χρώμα. Τα συγκεκριμένα μηχανήματα χρησιμοποιούνται για την αφαίρεση σκούρων κηλίδων, τατουάζ και για αποτρίχωση.

Μερικές φορές λειτουργούν υπέρ του δέοντος καλά και αφαιρούν περισσότερη μελανίνη ή μελανοκύτταρα από ό,τι πρέπει, αφήνοντας ανοιχτόχρωμα σημεία στο δέρμα.

Ακμή

Αυτή η πολύ συχνή δερματοπάθεια δεν περιορίζεται στους εφήβους. Την εκδηλώνουν και ενήλικες, συνήθως με ορμονικές διαταραχές. Μπορεί να γίνει αιτία εμφάνισης τόσο λευκών κηλίδων, όσο και σκούρων. Η προκύπτουσα μελάγχρωση ονομάζεται, αντιστοίχως, μεταφλεγμονώδης υποχρωματισμός ή μεταφλεγμονώδης υπερμελάγχρωση.

Σκληρός λειχήνας και ψωρίαση

Υποχρωματισμός του δέρματος μπορεί να προκύψει και εξαιτίας του σκληρού λειχήνα. Είναι μία χρόνια πάθηση που επηρεάζει το δέρμα, τα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό.

Την ίδια συνέπεια μπορεί να έχει και η ψωρίαση, η οποία προκαλεί την εμφάνιση φολιδωτών κηλίδων, η υποχώρηση των οποίων αφήνει την περιοχή υποχρωματισμένη.

Η πρόληψη

Οι λευκές κηλίδες στο δέρμα (όπως και οι σκούρες) πάντοτε έχουν κάποια υποκείμενη αιτία, τονίζει ο κ. Στάμου. Η αντιμετώπισή τους εξαρτάται από αυτή την αιτία και την αντιμετώπισή της. Μπορεί επίσης να χρειασθούν και τοπική θεραπεία, αφού οι δυσχρωμίες είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που πλήττουν την εμφάνιση ενός ατόμου.

Ωστόσο οι μόνες που μπορούν να προληφθούν είναι οι κηλίδες που οφείλονται στον ήλιο. Γι’ αυτό δεν πρέπει να παραλείπεται ποτέ η εφαρμογή αντηλιακού πριν από την έκθεση στις ακτίνες του.

Και εάν η συμβουλή αυτή ισχύει μια φορά για όλους, «ισχύει διπλά για όσους έχουν λευκές κηλίδες στο δέρμα τους αφού διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου λόγω έλλειψης της προστατευτικής μελανίνης», καταλήγει ο δρ Στάμου.

Iatropedia.gr