Κάπου ανάμεσα στα σύνορα των νομών Καστοριάς, Ιωαννίνων και Κοζάνης σε υψόμετρο λίγο πιο πάνω από 800 μέτρα στη σκιά ενός απότομου επιβλητικού βουνού βρίσκεται το Επταχώρι. Ευρέως γνωστό μεταξύ των οδηγών που χρησιμοποιούσαν τακτικά την παλιά κακοτράχαλη εθνική οδό που ένωνε τα Ιωάννινα με τη Θεσσαλονίκη, το Επταχώρι βρίσκεται στο μέσο ενός πολύ ενδιαφέροντος και συναρπαστικού, από άποψη ιστορική, περιβαλλοντική και αρχιτεκτονική, σταυροδρόμι μεταξύ Βοΐου, Κόνιτσας και Νεστορίου.

Προερχόμενο, όπως λέει και το όνομά του, από τη συνένωση -κατά πάσα πιθανότητα- επτά ή και περισσότερων παλαιών οικισμών κάπου στον 16ο αιώνα, το μικρό ορεινό χωριό άλλαξε διάφορα ονόματα στη διάρκεια της ιστορίας του μέχρι να αποκτήσει τη σημερινή του ονομασία, ενώ εμφανίζεται ως οργανωμένος οικισμός σε ένα σχεδόν ξεχασμένο φορολογικό κατάστιχο του 1530. Σύμφωνα, όμως, με την επικρατέστερη ερμηνεία, το ορεινό χωριό φαίνεται πως δημιουργήθηκε κάπου στον 16ο αιώνα μέσα από τη συνένωση αρκετών μικρών οικισμών που συνενώθηκαν, για να αντιμετωπίσουν τις επιδρομές άγριων ορεσίβιων λήσταρχων που δρούσαν στην περιοχή.
Σήμερα, αρκετούς αιώνες μετά την από αυτή την ιστορία μεταξύ θρύλου και πραγματικότητας, το Επταχώρι έχει ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό. Αν και διοικητικά πλήρως ενταγμένο στο νομό Καστοριάς και στο Δήμο Νεστορίου, πολιτιστικά και ηθογραφικά είναι πολύ πιο κοντά στην Ήπειρο με ό,τι αυτό συνεπάγεται από άποψη γαστρονομίας, γραφικότητας και αισθητικής. Σαν ένα ακόμη Μαστοροχώρι που οριακά δεν βρέθηκε στην Ήπειρο, το Επταχώρι έβγαλε πολλούς ξακουστούς κτιστάδες και μάστορες της πέτρας εξηγώντας με τον πιο πειστικό τρόπο τη σχεδόν καθολική κυριαρχία της πέτρας και τον σεβαστό αριθμό πέτρινων κτισμάτων στο χωριό.

Τα αξιοθέατα του χωριού λιγοστά, όχι όμως παραμελημένα. Πέρα από τον καθαρό βουνίσιο αέρα και την βουκολική σαγηνευτική θέα στις βραχώδεις πλαγιές που συναντιούνται ο Σμόλικας, οι νότιες πλαγιές του Γράμμου και το Βόιο, ένας επισκέπτης στο χωριό θα περάσει σίγουρα από το τεράστιο παλιό πέτρινο Δημοτικό Σχολείο του χωριού που θεμελιώθηκε το 1925 και ξεκίνησε τη λειτουργία του δέκα χρόνια αργότερα το 1936, ενώ διόλου απαρατήρητο δεν μπορεί να περάσει και το φωτογραφικό μουσείο στο Τζημοπούλειο που χάρη στην οργάνωση της τοπικής κοινότητας και των αποδήμων, συγκέντρωσε σχεδόν 6.000 φωτογραφίες που αποτυπώνουν την ιστορία του χωριού και των ανθρώπων που έζησαν σε αυτό. Ακόμα, μία επίσκεψη επιβάλλεται και στο Χώρο Πρωτότυπης Τέχνης, όπου οι επισκέπτες μπορούν να θαυμάσουν πίνακες με γραμματόσημα, φύλλα, λουλούδια και τομές από κορμούς δέντρων.

Ακόμη, αρκετές εκκλησίες -ζωντανά δείγματα παραδοσιακής πετρόχτιστης αρχιτεκτονικής- στέκουν ακόμα σαν μοναδικές μαρτυρίες από ένα περασμένο παρελθόν του τόπου, ενώ διάσπαρτα ξωκλήσια, γνωστά μόνο στους ντόπιους, είναι σκορπισμένα στις πλαγιές γύρω από το χωριό. Μεταξύ άλλων σήμερα, ξεχωρίζει η μεγαλοπρεπής εκκλησία της Αγίας Παρασκευής στο κέντρο του χωριού που χτίστηκε το 1914, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι στην ίδια θέση βρισκόταν ένας πολύ παλαιότερος ναός που είχε χτιστεί πίσω στον 17ο αιώνα και κάποια στιγμή δεκάδες χρόνια αργότερα κατέρρευσε για άγνωστο λόγο.

Επειδή, όμως, σε κάθε ορεινό χωριό ποτέ μία εκκλησία δεν είναι αρκετή, έτσι και στο Επταχώρι βρίσκεται μεταξύ άλλων και το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου λίγο έξω από χωριό, το οποίο θεμελιώθηκε κάπου μεταξύ 1625-1632 έχοντας αρκετά ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες, ενώ υπάρχει και μία μικρότερη εκκλησία, ο ναός των Εισοδίων της Θεοτόκου που χτίστηκε επίσης κάπου στο 1600, χωρίς όμως αυτό να είναι απόλυτο βέβαιο.

Οι επιρροές, όμως, από την Ήπειρο δεν σταματούν εδώ. Λίγο έξω από το χωριό και σε κοντινή απόσταση από την παλιά εθνική οδό Ιωαννίνων-Κοζάνης, βρίσκεται το μικρό ξεχασμένο μονότοξο γεφύρι του Κουτσουμπλή. Αν και χρόνια πριν έσφυζε από ζωή, σήμερα στέκει έρημο, πλην όμως καλοδιατηρημένο και στεκούμενο στην μέση μίας κατάφυτης πλαγιάς, ενώ είναι προσβάσιμο από το χωριό μέσα από πεζοπορία διάρκειας περίπου 20 λεπτών.

O επίσημος ιστότοπος Επταχωρίου: www.eptahori.gr