Από πολλούς ακούω τον τελευταίο καιρό να μιλάνε για την πεσμένη τους διάθεση και σωματική ενέργεια. Πέρα από τις κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που δημιουργούν προβλήματα, το φαινόμενο αυτό είναι φυσιολογικό να συμβαίνει και λόγω του έντονου χειμώνα που ζούμε φέτος.
Το κρύο είναι αυξημένο και ο οργανισμός μας χάνει διαρκώς ενέργεια, προσπαθώντας να θερμανθεί. Παρατηρούμε ότι νιώθουμε πεσμένοι, κουραζόμαστε εύκολα, τρώμε περισσότερο και χρειαζόμαστε περισσότερο ύπνο. Το σώμα μας προσπαθεί έτσι να εξοικονομεί ενέργεια για να μας προστατεύσει.
Αν και είμαστε τυχεροί που ζούμε σε μια χώρα με αυξημένη ηλιοφάνεια ακόμα και τους χειμερινούς μήνες, πολλές είναι οι μέρες που έχουμε κακοκαιρία. Όπως είναι γνωστό, η μείωση του ηλιακού φωτός επηρεάζει αρκετά τη διάθεσή μας το χειμώνα. Το ηλιακό φως βοηθά στην απελευθέρωση ενδορφινών, των ουσιών που μεταξύ άλλων μας δίνουν και συναισθήματα ψυχικής ευφορίας- οπότε είναι λογικό η στέρηση του ήλιου να οδηγεί σε πεσμένη διάθεση (ιδίως μερικοί άνθρωποι έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία σε αυτό). Σε πολλούς μάλιστα παρατηρείται ότι η διατροφή το χειμώνα στρέφεται λίγο περισσότερο στους υδατάνθρακες- και για την παροχή επιπλέον και εύκολης ενέργειας, αλλά και για ένα ανέβασμα της διάθεσης.
Συναισθηματικά όλα αυτά μπορεί να συνοδεύονται από συναισθήματα απόγνωσης, θλίψης, ανημπόριας, μελαγχολίας, ενοχών και μειωμένης κοινωνικότητας. Πρόκειται για το φαινόμενο της εποχικής κατάθλιψης. Άλλοι λένε ότι δεν είναι κάτι σοβαρό, άλλοι όμως παρομοιάζουν τα συμπτώματά της με αυτά της πραγματικής, μείζονος κατάθλιψης.
Τι κάνουμε λοιπόν, εκτός από υπομονή, μέχρι να έρθει η άνοιξη; Σε χώρες με μειωμένη ηλιοφάνεια χρησιμοποιούν αρκετά τα κουτιά φωτός με προσομοίωση του ηλιακού φωτός:
Όταν έχει ηλιοφάνεια, προσπαθήστε να “ρουφήξετε” όσο ήλιο μπορείτε, έχοντας υπόψην όμως ότι η ηλιακή ακτινοβολία είναι και το χειμώνα επικίνδυνη, οπότε φορέστε και ένα αντηλιακό. Πέρα από αυτό, βοηθήστε τη διάθεσή σας με έναν ωφέλιμο τρόπο: η άσκηση επίσης απελευθερώνει ενδορφίνες μεταξύ άλλων νευροδιαβιβαστών (ουσιών που ευθύνονται για τη διάθεσή μας).
Κινηθείτε όπως και όσο μπορείτε (με προσοχή στους τραυματισμούς)- ακόμα και αν νομίζετε ότι δεν αντέχετε, η ήπια κίνηση θα βοηθήσει στη διάθεσή σας.
Επίσης καλό θα είναι να προσέξετε τη διατροφή σας. Είναι συνηθισμένο σε τέτοιες φάσεις να συσσωρεύονται και περιττά κιλά, λόγω του ότι πολλοί βρίσκουν παρηγοριά στο φαγητό. Βοηθήστε το σώμα σας να έχει καλή ενέργεια, μην τρώτε δύσπεπτα φαγητά και μην ξεχνάτε να θωρακίζετε την υγεία σας με βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά που θα βοηθήσουν το ανοσοποιητικό σας.
Και φυσικά μην ξεχνάμε ότι,όταν τα πράγματα αρχίζουν να χειροτερεύουν και νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να βοηθήσουμε τον εαυτό μας, υπάρχουν και ειδικοί για αυτό.
Το λεγόμενο λοιπόν σύνδρομο εποχικής κατάθλιψης (Season Affective Disorder- SAD) όπως είδαμε και άλλοτε χαρακτηρίζει κυρίως τους χειμερινούς μήνες, γιατί συνήθως αυτοί συμπίπτουν με την έλλειψη ηλιοφάνειας. Η ηλιοφάνεια βοηθά μαζί με άλλες καταστάσεις (γέλιο, σεξ, κάποιες τροφές όπως η σοκολάτα και οι καυτερές πιπεριές, σωματική άσκηση) στην έκκριση των λεγόμενων ενδορφινών, ουσιών δηλαδή που μας φέρνουν ψυχική ευφορία, καλή διάθεση.
Χαρακτηριστικά της εποχικής αυτής θλίψης είναι η αίσθηση κούρασης, η τάση για κατανάλωση υδατανθράκων, η δυσκολία συγκέντρωσης, ο υπερβολικός ύπνος και τα συναισθήματα αδικαιολόγητης θλίψης και ευαισθησίας. Συχνότερο είναι το φαινόμενο στις βόρειες χώρες, που έχουν μειωμένη ηλιοφάνεια, και όταν έχει εποχική κατάθλιψη-θλίψη ένα μέλος της οικογένειάς μας.Η αντικαταθλιπτική αγωγή δε συνιστάται παρά μόνο σε σοβαρές μορφές κατάθλιψης, όταν αρχίζει η διάθεση αυτή να δημιουργεί σοβαρά προβλήματα στην προσωπική, κοινωνική και επαγγελματική ζωή και τείνει να καταστήσει το άτομο δυσλειτουργικό.
Καλλιόπη Εμμανουηλίδου: Ψυχολόγος