Τὸ Σάββατο 10 Φεβρουαρίου 2024, Τετάρτη ἡμέρα τῶν Β’ Καραβαγγελείων, πραγματοποιήθηκε ἐπιστημονικὴ ἡμερίδα μὲ θέμα «Ὁ Οἰκουμενικὸς Ἑλληνισμός», καὶ ἀφιερώθηκε στὰ 120 χρόνια ἀπὸ τὸν θάνατο τοῦ ἥρωα οἰκουμενικοῦ Ἕλληνα Παύλου Μελᾶ.
Ἡ ἡμερίδα πραγματοποιήθηκε στὸ ξενοδοχεῖο «Λιμναῖο» στὴν Καστοριά, σὲ δύο συνεδρίες τὸ πρωΐ καὶ τὸ ἀπόγευμα. Τὶς δύο συνεδρίες παρακολούθησαν Ἀρχὲς καὶ ἐκπρόσωποι φορέων, ἐκπρόσωποι τοῦ Στρατοῦ, τῆς Ἀστυνομίας καὶ τῆς Πυροσβεστικῆς, καθηγητές, μαθητὲς καὶ φοιτητὲς καὶ πλῆθος κόσμου ποὺ γέμισαν τὴν αἴθουσα συνεδριάσεως. Συντονιστὲς τῆς ἡμερίδος ἦταν ὁ τ. Ἐκπαιδευτικὸς κ. Ἐμμανουὴλ Κουτσιάφτης καὶ ὁ ὑπ. Διδάκτωρ Θεολογίας κ. Κυριάκος Μωυσίδης.
Νὰ σημειωθεῖ ὅτι οἱ συνεδριάσεις μεταδόθηκαν ἀπ’ εὐθείας, διὰ τῶν Μέσων τοῦ Γραφείου Τύπου τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Καστορίας, καθὼς καὶ ἀπὸ τὸν Ραδιοφωνικὸ Σταθμό της, «Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος».
Α’ Συνεδρία
Τὸ πρωΐ τοῦ Σαββάτου, τελέσθηκε ἡ ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ ἀπὸ τὸν Σεβασμιώτατο.
Στὴν συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέγνωσε τὸ μήνυμα τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου καὶ τὸν χαιρετισμὸ τῆς Α.Μ. τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ.κ. Ἱερωνύμου.
Χαιρετισμοὺς ἀπήυθυναν ἡ Βουλευτὴς Καστοριᾶς κ. Μαρία Ἀντωνίου, ὁ Ἀντιπεριφερειάρχης Π.Ε. Καστοριᾶς κ. Δημήτριος Σαββόπουλος, ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Δημάρχου Καστοριᾶς κ. Ἰωάννη Κορεντσίδη Ἀντιδήμαρχος κ. Ἰωάννης Γκόγκας καὶ ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Δημάρχου Ἄργους Ὀρεστικοῦ κ. Παναγιώτη Κεπαπτσόγλου Ἀντιδήμαρχος κ. Ζήσης Τόλκος.
Ἐπίσης τὸ παρὼν ἔδωσε ὁ Δήμαρχος Νεστορίου κ. Χρῆστος Γκοσλιόπουλος.
Ἔπειτα ὁ Σεβασμιώτατος κ. Καλλίνικος ἔκανε εἰσαγωγική ὁμιλία μὲ θέμα «Ὁ Παῦλος Μελᾶς, ὡς Οἰκουμενικὸς Ἕλληνας».
Στὴν ὁμιλία του ὁ Σεβασμιώτατος εἶπε, περιληπτικά:
«Ὁ Παῦλος Μελᾶς εἶναι ἕνας οἰκουμενικός Ἕλληνας, ὄχι ἁπλῶς γιατί κατάγεται, ἔζησε καί συνδέθηκε μέ τόπους τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἐκτός τῆς Ἑλλάδος, ἀλλά διότι εἶχε τίς ἀρετές πού συγκροτοῦν τόν οἰκουμενικό Ἕλληνα.
Ὁ Ἑλληνισμός, δέν ἔχει ἀποκλειστικά φυλετικά χαρακτηριστικά.
Μέσα στά βάθη τῶν αἰώνων, μέ τήν παιδεία καί τίς ἀρετές του (παιδεία, σοφία, λόγος-νόημα, ἀρετή, μέτρο, ἐλευθερία, δημοκρατία) ἔγινε ὑπερφυλετικός.
Αὐτό ἔγινε -μέ τήν ξεχωριστή παιδεία του, -μέ τήν ἐπιρροή του στούς γειτονικούς λαούς, ἰταλούς καί ἀνατολίτες, -μέ τίς ἀποικίες του, -μέ τήν ἐκστρατεία τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου καί τήν δημιουργία τοῦ Ἑλληνιστικοῦ μεγάλου κόσμου, ὅπως τόν ὀνομάζει ὁ Καβάφης, -μέ τήν στρατιωτική καί πολιτική ὑποταγή στήν Ρώμη, πού ἀντιστράφηκε ἀμέσως σέ ὑποταγή τῆς Ρώμης στήν πολιτιστική ἀνωτερότητα τῆς Ἑλλάδας, -μέ τόν διάλογο καί τήν βάπτισή του στόν Χριστιανισμό, -μέ τήν Ἀνατολική Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία τῆς Κωνσταντινούπολης, -μέ τήν Ρωμηοσύνη πού διασώθηκε καί στό Ρούμ Μιλιέτ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας, -μέ Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί μέ τά ἄλλα Πρεσβυγενῆ Πατριαρχεῖα -καί μέ τόν σύγχρονο Ἑλληνισμό ἐντός καί ἐκτός Ἑλλάδας.
Κυρίως ἔγινε μέ τήν ὑπηρέτηση τῆς ἐνσάρκωσης τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Εὐαγγελίου Του ἀπό τήν Ἑλληνική γλώσσα.
Στά πρόσωπα δέ τῶν ἁγίων Πατέρων βαπτίσθηκε ὁ Ἑλληνισμός στόν Χριστιανισμό. «Ὁ Ἑλληνισμός ὁλοκληρώθηκε μέσα στήν Ἐκκλησία» (π. Γεώργιος Φλωρόφσκι).
Συνεπῶς, ὁ Ἑλληνισμός μέ τήν καλλιέργεια τῶν οἰκουμενικῶν ἀρετῶν καί μέ τήν βάπτισή του στόν Χριστιανισμό, ὅπου ἀπέκτησε καί τήν μεγίστη τῶν ἀρετῶν στόν ἀνώτατο βαθμό, ἤτοι τήν ἀγάπη στό ὕψος πού τήν διδάσκει καί τήν ἐφαρμόζει ὁ Χριστιανισμός, ἔγινε Οἰκουμενικός.
Τόν Ἑλληνισμό τόν βλέπουμε σαρκωμένο στά πρόσωπα τῶν Ἑλλήνων, τῶν ἀρχαίων σοφῶν καί μεγάλων ἱστορικῶν προσωπικοτήτων (μεταξύ τῶν ὁποίων ὁ Μέγας Ἀλέξανδρος, ὁ Μέγας Κωνσταντῖνος καί ἄλλοι αὐτοκράτορες τῆς Κωνσταντινούπολης), στούς Πατέρες καί Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἐκκλησίας.
Τόν Ἑλληνισμό τόν βλέπουμε στά μνημεῖα του. Τά Ὁμηρικά Ἔπη, ἡ ὅλη Ἑλληνική Γραμματεία, ὁ Παρθενώνας, ἡ Ἁγια-Σοφιά, τά Μετέωρα, τό Ἅγιον Ὄρος, εἶναι μνημεῖα πού σχετίζονται μέ τήν πίστη, τήν φιλοσοφία, τίς ἄλλες ἀρετές τοῦ Ἑλληνισμοῦ.
Ὁ Ἑλληνισμός μέ τήν Οἰκουμενική του διάσταση παρέμεινε ἐλεύθερος καί ἡγετικός, παρόλες τίς ἀλλαγές στήν διοίκηση (Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία, Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία), ἐκτός ἀπό τήν περίπτωση τῆς ὑποδούλωσης στούς Φράγκους, ὅπου καί ἀφομοιώθηκε γιατί ἔχασε τήν Ὀρθοδοξία του.
Ἡ ρήση «ἀνήκομεν εἰς τήν Δύσιν» πρέπει νά ἐξετασθεῖ ἐννοιολογικά. Γιατί ἄλλο εἶναι νά ἀνήκουμε στρατιωτικῶς καί διπλωματικῶς, καί ἄλλο νά ἀνήκουμε ἀφομοιωτικῶς καί δουλοπρεπῶς.
Ὁ Οἰκουμενικός Ἑλληνισμός, ἀγκαλιάζει τήν οἰκουμένη, δέν τήν ὑποτάσσει.
Σέ αὐτό τόν Ἑλληνισμό ἀνήκει καί ὁ Παῦλος Μελᾶς, ὁ ὁποῖος ἔχει ὅλες τίς ἀρετές τοῦ Οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ (πίστη, εὐγένεια, ἀγάπη, αὐτοθυσία, ἀφοβία στόν θάνατο).
Τά χαρακτηριστικά καί οἱ ἀρετές τοῦ Παύλου Μελᾶ ἀποτελοῦν ἀγαθά παιδείας καί ὅταν βιώνονται ἀπό τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, τόν λυτρώνουν ἀπό τήν αὐτονόμηση καί ἀπό τά πάθη πού μᾶς τυραννοῦν, ἰδιαιτέρως ἀπό τό πάθος τῆς φιλαυτίας.
Τήν Τετάρτη, πρώτη ἡμέρα τῶν Καραβαγγελείων, ἀπολαύσαμε τό θεατρικό «ὁ θάνατος τοῦ παληκαριοῦ» ἀφιερωμένο στόν Παῦλο Μελᾶ. Ὅλοι οἱ θεατές ἔκλαιγαν εἴτε μέ φανερά εἴτε μέ ἐσωτερικά βουβά δάκρυα καθ᾽ ὅλη τήν διάρκεια.
Αὐτός εἶναι ὁ Οἰκουμενικός Ἕλληνας, πού μόνο ἡ παρουσία του μᾶς φέρνει δάκρυα στά μάτια καί τήν καρδιά. Καί ἐμεῖς ἐδῶ στήν Καστοριά, κλαῖμε καί μόνο μέ τό ἄκουσμα τοῦ ὀνόματός του. Γιατί εἶναι μέσα στήν ψυχή μας, εἶναι κομμάτι τῆς ψυχῆς μας. Καί εὐχόμαστε νά εἶναι γιά πάντα».
Στὴν συνέχεια πραγματοποιήθηκε ἡ κύρια ὁμιλία τῆς ἡμερίδος, ἀπὸ τὸν ἐπίσημο καλεσμένο εἰσηγητὴ κ. Εὐάγγελο Βενιζέλο, πρ. Ἀντιπρόεδρο τῆς Κυβερνήσεως καὶ Ὑπουργὸ Ἐξωτερικῶν καὶ Καθηγητὴ Συνταγματικοῦ Δικαίου τοῦ Α.Π.Θ.
Ὁ κ. Βενιζέλος ἀνέλυσε τὴν ἔννοια τοῦ «ἑλληνισμοῦ» καί, μεταξὺ ἄλλων, τόνισε τὰ ἑξῆς :
«Τί εἶναι ὁ ἑλληνισμὸς, οἱ ἱστορικὲς ἀναγωγές μας, σὲ σχέση μὲ τὴν δυτικὴ ταυτότητα, τὴν εὐρωπαϊκὴ ταυτότητα, τὴν δυτικὴ δημοκρατία, τὴν εὐρωπαϊκὴ δημοκρατία εἰδικότερα , τὸ δυτικὸ καὶ εἰδικότερα εὐρωπαϊκὸ μοντέλο ἀνάπτυξης, αὐτὸ ποὺ λέμε, εὐρωπαϊκὸς καὶ γενικότερα δυτικὸς νομικὸς καὶ πολιτικὸς πολιτισμός; Εἶναι τὸ θεμέλιο αὐτῆς τῆς κατάκτησης; Ἢ εἶναι μιὰ ἐξαίρεση ἀπὸ αὐτὸ τὸ πρότυπο; Θέλουμε νὰ ἐμφανιζόμαστε ὡς θεμελιωτικὸ στοιχεῖο τοῦ δυτικοῦ καὶ γενικότερα τοῦ εὐρωπαϊκοῦ πολιτισμοῦ ἢ διεκδικοῦμε ἕναν ἐξαιρετισμό, τὴ δυνατότητά μας νὰ ἀμφιταλαντευόμαστε μεταξὺ Δύσης καὶ Ἀνατολῆς γιατί πιστεύουμε ὅτι ἔχουμε μιὰ προνομιακὴ σχέση μὲ τὴν καθ´ ἡμᾶς Ἀνατολὴ κι ἔτσι ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ ὁλοκληρώνουμε τὴν οἰκουμένη κάνοντας ἕνα πλήρη κύκλο 360 ὁ μοιρῶν ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ στὴ Δύση καὶ ἀπὸ τὴ Δύση στὴν Ἀνατολὴ καὶ ὅτι μόνον ἐμεῖς ἔχουμε τὴ δυνατότητα νὰ «κυκλώνουμε» τὰ πράγματα;
Ἐμεῖς θεωροῦμε ὅτι ἡ μυθολογία μας εἶναι ἡ βάση ὅλης τῆς δυτικῆς μυθολογίας καὶ ὅλης τῆς δυτικῆς τέχνης καὶ τῆς δυτικῆς δραματουργίας. Ὅτι ἐμεῖς ἔχουμε εἰσαγάγει ὅλες τὶς μεγάλες ἔννοιες τῆς φιλοσοφίας, τὴ θεωρία τῆς Ἱστορίας, τὴ θεωρία τῶν διεθνῶν σχέσεων, τὴν πολεμολογία. Ὅλα αὐτὰ συμπυκνώνονται στὸ ὄνομα Θουκυδίδης, γιὰ τὸν ὁποῖο πάντα γίνεται λόγος. Τώρα ὅμως προσπαθοῦμε νὰ συλλάβουμε αὐτὸ ποὺ γίνεται παγκοσμίως, καθὼς ἀναζητεῖται ἕνα μοντέλο διαφορετικὸ ἀπὸ τὸ διπολικὸ μοντέλο ποὺ ἔχει καταρρεύσει, καὶ ἀπὸ τὸ μονοπολικὸ μοντέλο τῆς ἀμερικανικῆς ἡγεμονίας ποὺ ἀμφισβητεῖται ἔντονα γιατί ἐμφανίζεται ἕνας πολυπολικὸς κόσμος μὲ τὴν Κίνα νὰ διεκδικεῖ τὸν δικό της ρόλο, μὲ τὴ Ρωσία νὰ ἐπανατοποθετεῖται, μὲ τὸν λεγόμενο παγκόσμιο καὶ τοὺς BRICKS νὰ παίζουν ἕναν δυναμικὸ ρόλο. Ἀλλὰ τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴν πολιτειολογία, τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴν ἐπιστημολογία, τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ μὲ τὴ δραματουργία, μὲ τὴν ποίηση, μὲ τὴν ἀρχιτεκτονική, μὲ τὴ γλυπτική […]
Τί συμβαίνει μὲ τὴ σχέση ἑλληνισμοῦ καὶ Χριστιανισμοῦ; Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα εἶναι ἀναμφίβολα ἡ γλῶσσα στὴν ὁποία γράφηκαν τοὐλάχιστον δύο ἀπὸ τέσσερα Εὐαγγέλια- τὸ κατὰ Λουκᾶ καὶ τὸ κατὰ Ἰωάννη καὶ ἐνδεχομένως καὶ τὸ κατὰ Μάρκο […] Χωρὶς τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα δὲν συγκροτεῖται ἡ Ἁγία Γραφή, δὲν συγκροτεῖται ἡ Καινὴ Διαθήκη, δὲν συγκροτεῖται τὸ Δόγμα. Χωρὶς τὴν πολιτειακὴ παρέμβαση τοῦ Μεγάλου Κωνσταντίνου ὡς «ἐπισκόπου των ἐκτός» , δὲν θὰ εἶχε συγκροτηθεῖ τὸ Δόγμα, δὲν θὰ εἶχαν ὑπάρξει οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι, ὡς μηχανισμὸς μέσῳ τοῦ ὁποίου συγκροτεῖται τὸ Χριστιανικὸ Δόγμα. Ἀκόμα καὶ σήμερα δὲν μπορεῖ νὰ γίνει ἀντιληπτὴ ἡ Χριστιανοσύνη χωρὶς τὴν ἀνατολική της ὄψη, χωρὶς τὸν Ἀνατολικὸ Χριστιανισμό. Ἀκόμα καὶ τώρα ἡ Ὀρθοδοξία διεθνῶς ὀνομάζεται γαλλικὰ Grecque Orthodoxe, ὡς Δόγμα. Ἀλλὰ καὶ ἡ ἑλληνόρυθμοι καθολικοί, εἶναι ἑλληνόρυθμοι, εἶναι Greek Catholic. Ἄρα ὁ ἑλληνικὸς χαρακτῆρας εἶναι αὐτὸς ποὺ καθορίζει μιὰ ὁλόκληρη δογματικὴ ἀντίληψη, τὴν ὀρθόδοξη καὶ καθορίζει καὶ ἕναν ὁλόκληρο ρυθμό, χωρὶς τὸν ὁποῖο δὲν συγκροτεῖται συνολικὰ τὸ χριστιανικὸ φαινόμενο.
Δὲν ὑπάρχει καμία ἀμφιβολία ὅτι ἡ πρώτη μεγάλη συμβολὴ τοῦ ἑλληνισμοῦ σὲ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζεται παγκόσμια πολιτιστικὴ κληρονομιά, ἄρα οἰκουμενικὸ ἀπόθεμα πολιτιστικό, εἶναι ὁ ἀρχαῖος ἑλληνικὸς πολιτισμός, μὲ ὅλα ὅσα προανέφερα, ἡ δεύτερη μεγάλη συμβολὴ εἶναι βεβαίως ἡ συμβολὴ στὴ συγκρότηση τοῦ χριστιανικοῦ δόγματος. Χωρὶς τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ τὴν ἑλληνικὴ ἐννοιολογία, χωρὶς τὴν ἀναγωγὴ στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φιλοσοφία, χωρὶς τὸν διάλογο τῶν Πατέρων μὲ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ φιλοσοφία, δὲν θὰ εἶχε συγκροτηθεῖ αὐτὸ καθαυτὸ τὸ Δόγμα.
Ὅμως ἔχουμε καὶ ἄλλες παραμέτρους τῆς οἰκουμενικότητας τοῦ ἑλληνισμοῦ ποὺ εἶναι πολὺ γνωστές, εἶναι τὰ πολὺ ἰσχυρὰ δίκτυα τοῦ ἀπόδημου ἑλληνισμοῦ – αὐτὴ τὴ στιγμὴ στὰ πανεπιστήμια τῆς νέας Ἀγγλίας μὲ ἐπίκεντρο τὴ Βοστώνη ὑπηρετοῦν περισσότεροι ἀπὸ 600 ἐν ἐνεργείᾳ καθηγητὲς ἕλληνες στὴν καταγωγή- εἶναι τὰ δίκτυα τῆς ἐμπορικῆς ναυτιλίας, εἶναι τὸ Ὀλυμπιακὸ κίνημα […] ποὺ δίνουν στὸν ἑλληνισμό, τὸ δικαίωμα νὰ ἰσχυρίζεται ὅτι ἔχει μιὰ οἰκουμενικὴ διάσταση ἢ ὅτι ἐν πάσῃ περιπτώσει, διεκδικεῖ ἕνα ἱστορικὸ προνόμιο μέσα σὲ αὐτὸ ποὺ λέγεται Οἰκουμένη.
Ἀλλὰ ἀναρωτιέμαι, θὰ μείνουμε σὲ αὐτὴ τὴν ἀφήγηση; Θὰ διεκδικοῦμε ἱστορικοὺς τίτλους; Ἢ θὰ μετατρέψουμε ὅλο αὐτὸ τὸ ἀπόθεμα σὲ θεμέλιο μιὰ σύγχρονης στρατηγικῆς ποὺ συνδέεται μὲ τὶς παραμέτρους τῆς ἐθνικῆς ἰσχύος, ποὺ συνδέεται μὲ τὴν ἀνταγωνιστικότητα τῆς ἑλληνικῆς οἰκονομίας, ποὺ συνδέεται μὲ τὴν ἐξωτερικὴ πολιτικὴ καὶ τὴν πολιτικὴ ἀσφάλειας καὶ ἄμυνας; Θὰ διεκδικοῦμε ρητορικὰ τὴν ἀναγνώριση τῶν ἄλλων ἢ τὴ φιλία ἢ τὴν κατανόηση ἢ τὸν σεβασμό τους , ἀδιαφορῶντας γιὰ τὸν συσχετισμὸ τῶν δυνάμεων;
Μπορεῖ νὰ ὑπάρχει μιὰ σχέση μὲ αὐτὸ ποὺ ὀνομάζεται κόσμος, οἰκουμένη, ἐρήμην τῶν διεθνῶν συσχετισμῶν; Χωρὶς στρατηγική; Χωρὶς στόχευση; Χωρὶς νὰ ἀντιλαμβανόμαστε τὸν ἑλληνισμὸ ὡς βεβαίως αὐτοτελῆ καὶ αὐτόνομη πολιτιστικὴ καὶ ἱστορικὴ ὀντότητα ἀλλὰ ἐντεταγμένη μέσα σὲ μιὰ ὁλοκληρωμένη ἀντίληψη ποὺ ἀκούει στὸ ὄνομα Δύση καὶ Εὐρώπη;
Ἀναρωτιέμαι ἂν ἡ στρατηγική μας σὲ σχέση μὲ τὴν οἰκουμενικότητα τοῦ ἑλληνισμοῦ εἶναι μιὰ στρατηγικὴ ἐξαιρετισμοῦ ἢ μιὰ στρατηγικὴ θεμελίου; Διεκδίκησης τοῦ ρόλου τοῦ θεμελιωτικοῦ παράγοντα αὐτοῦ ποὺ λέγεται τώρα δυτικὸς καὶ εὐρωπαϊκὸς πολιτισμός, ὁ ὁποῖος δὲν ὑπάρχει χωρὶς τὴν ἑλληνικὴ συνιστῶσα του κι αὐτὸ εἶναι ἕνα ἐπιχείρημα τοῦ ὁποῖο εἶναι πολὺ πιὸ σημαντικὸ καὶ πολὺ πιὸ ἀποτελεσματικὸ καὶ πρακτικὸ ἀπὸ ὁποιαδήποτε ἀντίληψη περὶ ἑλληνικοῦ ἐξαιρετισμοῦ.
Ἄρα, ὁ ἑλληνισμὸς δὲν συνιστᾶ μιὰ ἱστορικὴ ἀνάμνηση. Δὲν συνιστᾶ ἕναν ἱστορικὸ ἢ πολιτιστικὸ τίτλο. Εἶναι μιὰ πραγματικότητα ἡ ὁποία ὑπάρχει ἐντὸς τοῦ διεθνοῦς συσχετισμοῦ δυνάμεων. Μόνο ὑπὸ τὸ πρίσμα αὐτὸ μποροῦμε νὰ διαμορφώσουμε μιὰ ἐθνικὴ στρατηγική, ἐπεξεργασμένη, σταθερή, συναινετική.»
Μετὰ τὸ πέρας τῆς εἰσηγήσεως τὸ ἀκροατήριο εἶχε τὴν εὐκαιρία νὰ θέσει ἐρωτήματα στὸν ὁμιλητή, τὰ ὁποῖα ἀπάντησε ἀναλυτικὰ καὶ μὲ σαφήνεια.
Στὴν συνέχεια παρατέθηκε γεῦμα σὲ ὅλους τοὺς ἐπισήμους καὶ ὁμιλητὲς τῆς ἡμερίδος.
Β’ Συνεδρία
Τὸ ἀπόγευμα τοῦ Σαββάτου πραγματοποιήθηκε τὸ δεύτερο μέρος τοῦ συνεδρίου μὲ τρεῖς εἰσηγήσεις καὶ ἀπὸ καλεσμένους ὁμιλητές.
Τὴν ἀπογευματινὴ συνεδρίαση παρακολούθησε καὶ ὁ Σέβ. Μητροπολίτης Δρυϊνουπόλεως Πωγωνιανῆς καὶ Κονίτσης κ. Ἀνδρέας.
Πρῶτος ὁμιλητὴς ἦταν ὁ Περιφερειάρχης Ἠπείρου κ. Ἀλέξανδρος Καχριμάνης μὲ θέμα τῆς εἰσηγήσεώς του «Ὁ Ἑλληνισμὸς στὰ Βαλκάνια»
Δεύτερος ὁμιλητὴς ἦταν ὁ Συγγραφέας καὶ πολιτικὸς ἀναλυτὴς κ. Γεώργιος Καραμπελιάς, μὲ θέμα τῆς εἰσηγήσεώς του «Ὁ Ἑλληνισμὸς στὴν Εὐρώπη σήμερα»
Τρίτος ὁμιλητὴς ἦταν ὁ Οἰκονομολόγος, Ἐπιχειρηματίας καὶ Ἄρχων Ρεφερενδάριος τῆς ΑτΧ.Μ.Ε κ. Νικόλαος Σωσσίδης, μὲ θέμα «Ὁ Ἑλληνισμὸς στὴν Εὐρώπη σήμερα»
Στὴν συνέχεια τὸν λόγο ἔλαβαν ἀντιπροσωπεῖες μαθητῶν ἀπὸ τέσσερα σχολεῖα τῆς Μητροπολιτικῆς Περιφέρειας, ἤτοι τοῦ Πρότυπου Λυκείου Καστοριᾶς, τοῦ 3ου Γενικοῦ Λυκείου Καστοριᾶς, καὶ τῶν Γενικῶν Λυκείων τοῦ Ἄργους Ὀρεστικοῦ καὶ τῆς Μεσοποταμίας, προκειμένου νά παρουσιάσουν ἐργασίες τους πού συνδέονταν μὲ τὸ θέμα τῆς ἡμερίδος.
Οἱ μαθητές ἀπέσπασαν τό θερμό χειροκρότημα τῶν ἀκροατῶν, ἀφοῦ ἄλλωστε ἀποτελοῦν καί τό μέλλον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Ἑλληνισμοῦ.
*
Οἱ ἐκδηλώσεις τῶν Β’ Καραβαγγελείων θὰ συνεχιστοῦν αὔριο Κυριακή, μὲ τὸ Ἀρχιερατικὸ Συλλείτουργο, τὸ Ἀρχιερατικὸ Μνημόσυνο στὸν θρυλικὸ Μητροπολίτη Γερμανό καὶ σὲ ὅλους τοὺς μακαριστοὺς Μητροπολῖτες Καστορίας, καὶ κατάθεση στεφάνων στὸ ψηφιδωτὸ μνημεῖο τοῦ Γερμανοῦ Καραβαγγέλη.