• Σπεύδω να δηλώσω πως επί της αρχής είμαι αναφανδόν υπέρ της δημιουργίας και της λειτουργίας μη κρατικών και μη κερδοσκοπικών ιδιωτικών πανεπιστημίων.
• Επειδή πιστεύω ότι θα σταθούν ικανά να δημιουργήσουν συνθήκες ενός αναπόφευκτου ανταγωνισμού και θα συντείνουν στην δημιουργία μιας διεπιστημονικής άμιλλας -ευγενούς ή μη.
• Πέρα όμως από τα προφανή και τα αναμενόμενα, πολύ φοβάμαι ότι θα προκαλέσουν και κυματάκια προς μια άλλη, μη ξεκάθαρα ορατή – προς το παρόν- κατεύθυνση.
• Σκέφτομαι δηλαδή πως το κάθε πανεπιστήμιο του εξωτερικού αλλά και ο κάθε ιδιώτης επενδυτής που θα ενδιαφερθούν να δημιουργήσουν μια τριτοβάθμια σχολή επί του ελληνικού εδάφους δεν θα το κάνουν έτσι στην τύχη.
• Θα επιλέξουν πολύ-πολύ προσεκτικά την ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ όπου αυτή η σχολή θα στηθεί προκειμένου να εκπληρώσουν κάποια κριτήρια.
• Και εκτιμώ πως πολύ σπάνια η καρφίτσα θα καρφώνεται σε κάποιο σημείο της περιφέρειας. Πιστεύω πως στις εννιά από τις δέκα περιπτώσεις θα είναι μέσα ή πολύ κοντά στα μεγάλα αστικά κέντρα και σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.
• Για μια σειρά από σοβαρούς λόγους…
• Κατ΄ αρχάς για λόγους διοικητικών διευκολύνσεων.
• Εφόσον τα πανεπιστήμια θα έχουν να κάνουν με την κυβέρνηση, (αναπτυξιακά και ερευνητικά προγράμματα, έλεγχοι, επιδοτήσεις, νομοθετήματα κλπ) θα πρέπει να διατηρούν μόνιμες επαφές με διάφορα πολιτειακά κλιμάκια και υπηρεσίες. • Κατά δεύτερον λόγω διεκδίκησης οικονομιών κλίμακος. (μικρότερο κόστος μετακινήσεων, μεταφοράς υλικών κλπ)
• Κατά τρίτον λόγω των συνεργειών με την αγορά εργασίας (χορηγίες, έρευνες χάρη της βιομηχανίας, μαθητείες και ενασκήσεις φοιτητών σε συνεργαζόμενες επιχειρήσεις κοκ) • Κατά τέταρτον –και σπουδαιότερον- λόγω ενός πλάνου προσέλκυσης αστών φοιτητών από αστικές οικογένειες (οι οποίες είναι και οι πολυπληθέστερες στην χώρα)
• Σκεφτείτε ότι το κύριο μέλημα για ένα αρχηγό οικογένειας σήμερα είναι όχι τόσο το ΤΙ θα σπουδάσει το παιδί του αλλά το ΠΟΣΟ θα κοστίσουν οι σπουδές του.
• Και οι σπουδές όντως κοστίζουν. Αφού δίπλα στην «δωρεάν παιδεία» όλα τα υπόλοιπα είναι πανάκριβα. Ένα παιδί που περνά σε ένα τμήμα της περιφέρειας έχει αυτομάτως να αντιμετωπίσει κόστη ενοικίου, κόστη σύνθεσης ενός νέου νοικοκυριού, κόστη διατροφής, ψυχαγωγίας αλλά και κόστη μετακινήσεων προς και από την βάση του, το πατρικό του σπίτι. Όλα αυτά εφόσον συνυπολογιστούν καθιστούν την επιλογή ενός περιφερειακού πανεπιστημίου μάλλον ασύμφορη.
• Εως τώρα λόγω του κρατικού μονοπωλείου της γνώσης δεν ετίθετο καν θέμα και η επικρατούσα πρακτική ήταν σε κάθε πόλη να χτίζεται κι από ένα πανεπιστήμιο, στο κάθε χωριό και από ένα ΤΕΙ. Τωρα όμως η καινοφανής λύση των μη κρατικών πανεπιστημίων έρχεται και ανατρέπει ριζικά τα δεδομένα.
• Γιατί ένα παιδί θα μπορεί πλέον να φοιτήσει σε κάποια σχολή η οποία θα βρίσκεται δίπλα από το σπίτι του και μ’ αυτόν τον τρόπο θα στέκεται ικανό να διατηρεί τα συνακόλουθα κόστη φοίτησης και διαβίωσης στο μηδέν -ή έστω πολύ κοντά σε αυτό.
• Αν δηλαδή βάλουμε σε μια ζυγαριά το κόστος φοίτησης ενός Αθηναίου εφήβου σε κάποιο πανεπιστημιακό παράρτημα εδραζόμενο φερ’ ειπείν στην Καστοριά και από την άλλη πλευρά το κόστος φοίτησης σε κάποιο τμήμα ιδιωτικού πανεπιστημίου μέσα στην Αθήνα και δίπλα από το σπίτι του, τότε δεν είναι καθόλου, μα καθόλου, σίγουρο ότι το δεύτερο θα βγάζει πάντα έναν λογαριασμό ακριβότερο από το πρώτο.
• Πάρα πολλά νοικοκυριά θα προτιμήσουν να στείλουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικές σχολές που θα ανοίξουν δίπλα από τις κατοικίες τους παρά να αντιμετωπίσουν τα κόστη και τα ρίσκα (και τις γονεϊκές φοβίες καμιά φορά) της διαμονής και φοίτησης σε κάποια απομακρυσμένη γωνιά της Ελλάδας
• Αρα η λογική και το συμφέρον για τις νεοδημιουργούμενες σχολές θα είναι να πάνε να εγκατασταθούνε στο κέντρο και όχι στη περιφέρεια.
• Ο κίνδυνος οι δικές μας, οι περιφερειακές κρατικές σχολές, σταδιακά να αρχίσουν να φθίνουν, να χάνουν φοιτητικό πληθυσμό και στο τέλος να ερημώσουν… κάθε άλλο παρά θεωρητικός είναι.
• Και μένει να δούμε πως θα εξελιχθούν τα πράγματα προς αυτή την κατεύθυνση…..