Όλη η αλήθεια για την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη.

Έχετε αγχωθεί τον τελευταίο καιρό, έχετε πάρει βάρος ή έχετε μάθει ότι η αρτηριακή σας πίεση ή τα επίπεδα γλυκόζης έχουν αυξηθεί; Αν ναι, πιθανότατα έχετε ψάξει τα συμπτώματά σας στο διαδίκτυο και μπορεί να έχετε συναντήσει την πρόταση «υψηλά επίπεδα κορτιζόλης» ως πιθανή αιτία για αυτό που αντιμετωπίζετε.

Μετά από όλα, είναι λογικό: Η υψηλή αρτηριακή πίεση, το υψηλό σάκχαρο στο αίμα και η ξαφνική αύξηση βάρους μπορεί να είναι συμπτώματα καταστάσεων που συνδέονται με αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης. Ωστόσο, παρά τα όσα μπορείτε να διαβάσετε στο διαδίκτυο, οι παθήσεις που σχετίζονται με την κορτιζόλη είναι απίστευτα σπάνιες.

Ο διαβήτης, η υψηλή αρτηριακή πίεση και η αύξηση βάρους είναι κοινές παθήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς, αλλά είναι πολύ απίθανο να φταίει μια πραγματική ιατρική κατάσταση που προκαλεί ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης.

Στην πραγματικότητα, η κορτιζόλη ανεβαίνει και πέφτει κατά τη διάρκεια της ημέρας, επίσης ακόμη και το στρες μπορεί να απελευθερώσει κορτιζόλη στο σώμα, γι’ αυτό και ονομάζεται ορμόνη του στρες. Ωστόσο η κορτιζόλη παίζει βασικό ρόλο στην υγεία και το να γνωρίζετε τι είναι, πώς λειτουργεί και πότε πρέπει να επισκεφτείτε έναν γιατρό είναι όλα σημαντικά βήματα για καλύτερη υγεία και ευεξία.

Τι είναι η κορτιζόλη

Το σώμα μας χρησιμοποιεί ορμόνες για να μεταφέρει μηνύματα σε όλα τα μέρη του. Η κορτιζόλη είναι ένας τύπος ορμόνης που παράγεται από τα επινεφρίδια, τα οποία βρίσκονται στην κορυφή κάθε νεφρού, και σας βοηθάει να ανταποκρίνεστε στο στρες.

Η κορτιζόλη είναι μια από τις ορμόνες μας «μάχης ή φυγής». Είναι ο βασικός μηχανισμός για το πώς επιβίωσαν οι αρχαίοι άνθρωποι. Αν βλέπανε κάτι επικίνδυνο να έρχεται, έπρεπε είτε να το πολεμήσουν είτε να τρέξουν για να επιβιώσουν. Και η κορτιζόλη είναι μια από τις βασικές ορμόνες που απελευθερώνεται σε περιόδους ανάγκης και στρες.

Μπορείτε λοιπόν να φανταστείτε γιατί η κορτιζόλη παίζει βασικό ρόλο στην αύξηση και τη διατήρηση της αρτηριακής πίεσης, τη διατήρηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα και τη διατήρηση της χημικής ισορροπίας στο αίμα. Εκτός από τη ρύθμιση του στρες, ωστόσο, η κορτιζόλη επηρεάζει πολλές λειτουργίες ζωτικής σημασίας για την ευημερία σας, όπως:

• Μεταβολισμός
• Επίπεδα σακχάρου στο αίμα
• Πίεση αίματος
• Παλμός καρδιάς
• Κιρκάδιος ρυθμός (κύκλος ύπνου-αφύπνισης)

Πώς ρυθμίζει το σώμα σας τα επίπεδα κορτιζόλης

Έχουμε τρεις αδένες που ελέγχουν την απελευθέρωση κορτιζόλης στο σώμα και είναι ένα πολύ μεγάλο σύστημα που έχει πολλαπλές επιρροές για να διατηρεί ρυθμισμένη την κορτιζόλη.

Αυτοί οι αδένες είναι τα επινεφρίδια, ο υποθάλαμος και η υπόφυση, εκ των οποίων οι δύο τελευταίοι βρίσκονται στον εγκέφαλο. Κάθε αδένας διεγείρει τον άλλο χρησιμοποιώντας διαφορετικά ορμονικά σήματα για τη ρύθμιση της κορτιζόλης στο αίμα.

Τι μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα κορτιζόλης σας

Η κορτιζόλη μπορεί επηρεαστεί από το άγχος της καθημερινότητας και εκεί είναι που τα πράγματα αρχίζουν μπερδεύονται. Ο ύπνος είναι σίγουρα γνωστό ότι επηρεάζει τα επίπεδα κορτιζόλης. Γνωρίζουμε ότι εάν δεν κοιμάστε καλά, η κορτιζόλη σας θα αυξηθεί και μπορεί να έχετε συμπτώματα ως αποτέλεσμα αυτού.

Όπως αναφέρθηκε, η κορτιζόλη παίζει βασικό ρόλο στον κιρκάδιο ρυθμό – το «εσωτερικό ρολόι» του σώματός σας που ακολουθεί έναν 24ωρο κύκλο για να εκτελεί βασικές λειτουργίες. Η κορτιζόλη αυξάνεται το πρωί και μειώνεται το βράδυ.

Η κορτιζόλη, μαζί με κάποιες άλλες ορμόνες, είναι αυτές που σας βοηθούν να ξυπνήσετε και να προετοιμαστείτε για να ξεκινήσει η μέρα. Όταν αυτό το μοτίβο διαταράσσεται, επηρεάζεται και η κορτιζόλη.

Το άγχος , η αϋπνία, η αποφρακτική άπνοια ύπνου, οι νυχτερινές βάρδιες και ακόμη και το άγχος της ζωής μπορούν όλα να επηρεάσουν τον ύπνο και, επομένως, την κορτιζόλη. Αλλά αυτού του είδους οι διαταραχές στον κιρκάδιο ρυθμό μπορεί να είναι δύσκολο να μετρηθούν και να αποδειχθούν. Είναι συνήθως σύντομες, ως απόκριση στο άμεσο στρες και είναι πολύ διαφορετικές από μια ιατρική κατάσταση όπου η κορτιζόλη υπερπαράγεται και κυκλοφορεί σε υψηλά επίπεδα όλη την ώρα.

Είναι αλήθεια ότι αυτή η ορμόνη παίζει ρόλο στο χρόνιο στρες, την έλλειψη ύπνου και το άγχος — μερικοί μπορεί ακόμη και να μοιράζονται συμπτώματα που σχετίζονται με την υψηλή κορτιζόλη ως πάθηση. Αλλά είναι απίθανο να είναι η υποκείμενη αιτία αυτών των καταστάσεων.

Ποια είναι τα συμπτώματα της χρόνιας υψηλής κορτιζόλης;

Όταν το σώμα σας εκτίθεται χρόνια σε υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης – από φαρμακευτική αγωγή ή από μια διαδικασία ασθένειας – είναι πιθανό να εμφανίσετε σύνδρομο Cushing, μια σπάνια κατάσταση κατά την οποία το σώμα σας έχει υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης που κυκλοφορεί σε μακροπρόθεσμη βάση.

Τα κοινά σημεία και συμπτώματα του συνδρόμου Cushing περιλαμβάνουν:

• Αύξηση βάρους : Το σύνδρομο Cushing έχει ένα πολύ συγκεκριμένο μοτίβο αύξησης βάρους που επικεντρώνεται στο πρόσωπο, το πίσω μέρος του λαιμού και τους ώμους και γύρω από την κοιλιά.
• Λεπτό δέρμα και ραγάδες : Η υψηλή κορτιζόλη μπορεί επίσης να προκαλέσει διάσπαση των πρωτεϊνών του δέρματος, με αποτέλεσμα λεπτό δέρμα.
• Μυϊκή απώλεια και αδυναμία : Η κορτιζόλη διασπά την πρωτεΐνη, επομένως τα υψηλά επίπεδά της μπορεί να προκαλέσουν απώλεια μυών και αδυναμία, ειδικά στα χέρια και τα πόδια.
• Υψηλή αρτηριακή πίεση : Το σύνδρομο Cushing μπορεί να προκαλέσει κατακράτηση υγρών, αυξάνοντας έτσι την αρτηριακή πίεση και προκαλώντας υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση).
• Υψηλό σάκχαρο αίματος : Η κορτιζόλη ρυθμίζει επίσης το σάκχαρο στο αίμα, επομένως η υπερβολική ποσότητα κορτιζόλης μπορεί να προκαλέσει χρόνια υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα ή ακόμα και διαβήτη σε ασθενείς με σύνδρομο Cushing.

Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο μόλυνσης, αυξημένους μώλωπες, ακμή, τρίχες στο γυναικείο πρόσωπο, ακανόνιστες εμμηνορροϊκές περιόδους, ακόμη και πιθανή βλάβη της εγκεφαλικής λειτουργίας.

Όταν οι ασθενείς έχουν υπερβολική κορτιζόλη, μία από τις πιο αξιοσημείωτες σωματικές διαφορές συνήθως είναι η αύξηση του σωματικού βάρους και σε πολύ συγκεκριμένη κατανομή. Συνήθως συγκεντρώνεται στο πρόσωπο και τα μάγουλα, γνωστό ως «πρόσωπο φεγγαριού».

Πότε πρέπει να ανησυχείτε για τα επίπεδα κορτιζόλης σας

Το σύνδρομο Cushing απαιτεί ιατρική θεραπεία. Εάν ανησυχείτε ότι μπορεί να έχετε ανισορροπία κορτιζόλης λόγω των συσχετιζόμενων συμπτωμάτων, είναι σημαντικό να μιλήσετε με τον γιατρό σας σχετικά με τα συμπτώματα για τα οποία ανησυχείτε.

Το Cushing και άλλες παθήσεις που σχετίζονται με την κορτιζόλη έχουν πολύ συγκεκριμένα συμπτώματα και διαγνώσεις. Αλλά, ευτυχώς, δεν συμβαίνουν πολύ συχνά. Υπολογίζεται ότι μόνο 40 έως 70 άτομα ανά εκατομμύριο έχουν σύνδρομο Cushing.