– Αυτό που είναι άμεσα ορατό, ακόμη και με το βλέμμα ενός απλού διερχόμενου ξένου επισκέπτη είναι πως το βουνό έχει σχεδόν ολοκληρωτικά αφεθεί στην τύχη του από την κεντρική εξουσία. Το χωμάτινο οδικό δίκτυο του έχει σχεδόν πλήρως απαξιωθεί αφού αν και όταν συντηρείται αυτό γίνεται μόνον σποραδικά, εδώ κι εκεί, δίχως κάποιο συγκεκριμένο πρόγραμμα και μέθοδο.

Το ασφάλτινο τμήμα των διαδρομών διατηρείται ακόμα σε μια σχετικά καλή κατάσταση αλλά υπόκειται κι αυτό σε εποχιακές πιέσεις και φθορές από τις κατακρημνίσεις και καθιζήσεις των πρανών. Στο μέτρο που ο Γράμμος είναι βουνό με μεγάλα υψόμετρα και ακραίες θερμοκρασίες, δεν αποτελεί οικοσύστημα που συγχωρεί αμέλειες και παραλείψεις.

Απαιτεί διαρκή επιτήρηση και συνεχείς επιδιορθωτικές επεμβάσεις. Διαφορετικά όλες εκείνες οι μικρές φθορές που αρχικά συμβαίνουν γρήγορα επεκτείνονται και γιγαντώνονται κατόπιν απαιτούν εκτεταμένα προγράμματα, χρονοβόρες μελέτες και μεγάλα κόστη χρηματοδοτήσεων.

Τα δυο παραδοσιακά πυροφυλάκια του συμπλέγματος εκείνα του Πύργου και της Αλεβίτσας εδώ και χρόνια παραμένουν αστελέχωτα.

Η πολιτική προστασία εξαντλεί τους όποιους σχεδιασμούς της σε ευχολόγια. Δεν προβλέπει κονδύλια στελέχωσης τέτοιων πόστων. Δεν προβλέπει καν κονδύλια εναέριας επιτήρησης με drones ή επίγειας τοποθέτησης καμερών και ανιχνευτών καπνού και θερμοκρασιακών μεταβολών.

Οι δήθεν προστατευμένες περιοχές ΝΑTURA τα πάρκα αναπαραγωγής άγριας πανίδας, το παρθένο δάσος Μπαρούγκα, οι περιοχές εξαιρετικού φυσικού κάλους, οι αλπικές λίμνες και οι λειμώνες τελούν εκτός κάθε ελέγχου. Δεν υπάρχει καμία υπηρεσία που να νοιαζεται πραγματικά για αυτές κι αν υπάρχει, δεν διαθέτει ούτε τα μέσα, ούτε τους πόρους, ούτε το ανθρώπινο δυναμικό για να κάνει σωστά την δουλειά της.

Οι Αλβανοί λαθροϋλοτόμοι αλωνίζουν. Μπαίνουν κάθε πρωινό με τα υποζύγια και τα εργαλεία τους μέσα στην ελληνική επικράτεια (στην όλη περιοχή ο όρος ‘κρατικά σύνορα’ έχει θεωρητική και μόνον αξία) κόβουν τα μεγαλύτερα και παχύτερα δέντρα και τα μεταφέρουν πίσω στην χώρα τους. Δίχως την παραμικρή όχληση.

Αφού κατά κανόνα δεν υπάρχει ούτε αστυνομία ούτε στρατός εκεί για να τους αναχαιτίσουν. Τα δυο στρατιωτικά φυλάκια που υπάρχουν απλώς ‘είναι για να είναι’.

Και να δούμε πότε θα τα αποτραβήξουν σαν πλεονασματικά και αυτά…. Οι προσχεδιασμένες ενέδρες των συνοριοφυλάκων μας -ΟΤΑΝ πραγματοποιούνται- πάντοτε αποδίδουν. Ελα όμως που σπανιότατα γίνονται…

. «Ο μέσος όρος ηλικίας ενός αστυνομικού» μου είπε σε ανύποπτο χρόνο ένα όργανο «είναι τα 45 έτη.

Ο μέσος όρος ενός λαθρο-εισβολέα Αλβανού είναι τα 25 έτη. Ετσι κι αρχίσουμε εμείς να τους καταδιώκουμε κι αυτοί να τρέχουν σε ανώμαλο έδαφος, ποιος νομίζεις ότι θα κουραστεί και θα τα παρατήσει πρώτος?» ‘Και γιατί δεν τους ρίχνετε? ‘ Είχα την αφέλεια να ρωτήσω.

‘Γιατί δεν θέλουμε να πάμε φυλακή’ μου απάντησε με κάθε ειλικρίνεια. Και μπορεί μεν αυτός να είχε όλα τα δίκια του κόσμου αλλά έτσι δουλειά δεν γίνεται. Επίσης δουλειά δεν γίνεται δίχως επικοινωνίες. Και αποτελεί κοινό μυστικό πως τα τηλέφωνα αποτελούν άχρηστο αξεσουάρ στο μεγαλύτερο μέρος του συμπλέγματος. Μπορεί η Οtenet να έστησε μια κεραία πρόσφατα πάνω από την Γράμμουστα αλλά αυτή από μόνη της δεν φτάνει. Και ούτε την μιμήθηκαν οι άλλες εταιρίες Οπότε δεν υπάρχει σήμα μέσα στις κοιλάδες στις λόχμες και στα ρουμάνια.

Ετσι και θελήσουν τα διάφορα επεμβατικά σχήματα να συνεννοηθούν αναμεταξύ τους σε μια τυχόν κοινή επιχείρηση δεν υπάρχει βάσιμος τρόπος να καταφέρουν κάτι τέτοιο.

Στην πλέον πρόσφατη περιοδεία που πραγματοποίησα μέσα στην οροσειρά διαπίστωσα πως ο Γράμμος έχει πλέον αρχίσει στα σοβαρά να απο-ανθρωπίζεται.

Τα λιγοστά του χωριά ερημώνουν και οι ελάχιστοι αιωνόβιοι που ζουν ακόμη εκεί σε λίγο θα χαθούν κι αυτοί.

Τα σπίτια, οι στάνες και τα μαντριά θα ερημώσουν.

Το βουνό θα επανέλθη στην προτεραία του μορφή και θα επανενδυθεί την αρχέγονη του κατάσταση.

Το οικοσύστημα ήδη έχει αρχίσει να αγριεύει κι αν κάτι δεν αλλάξει, τότε σε 2 δεκαετίες από σήμερα ο Γράμμος θα γίνει ζούγκλα και θα γεμίσει από μεγάλους θηρευτές. Ίσως και να ξανα- αρχίσει που λέει ο λόγος να φιλοξενεί μέχρι και κείνες τις αρχαίες φυλές λεόντων που κυνηγούσαν οι αρχαίοι Ορέστες.