– Άμα καθίσει να αναδιφήσει κανείς την ιστορία την εξέλιξη και την κατάληξη των μεγάλων πειραμάτων εργατικού συνασπισμού και επιχειρηματικότητας που συνέβησαν ποτέ στην περιοχή μας θα καταλήξει οπωσδήποτε σε ένα συνοπτικό συμπέρασμα: Ένα βήμα μπρός-δυο βήματα πίσω! Όχι, δεν πρόκειται για τον τίτλο του γνωστού βιβλίου του Βλαντίμιρ Ίλιτς.
Πρόκειται για την μαύρη, αναντίρρητη, πραγματικότητα, η οποία εδώ και καιρό έχει δείξει (και αποδείξει) προς πάντα εχέφρονα καστοριανό ότι οι κολεκτίβες σε αυτόν τον τόπο δεν περπατάνε. Θα θυμάστε βέβαια με πόσες ελπίδες είχε στηθεί ξεκινήσει (και περιστασιακά ακμάσει) η γουνεμπορευτική ΕΔΗΚΑ. Εκθετήριο (και ποτέ δημοπρατήριο) που, όταν είδε μια κάποια επιτυχία, πολεμήθηκε αδυσώπητα από τους ίδιους τους μετόχους της, μέχρι που λύγισε και υπέκυψε
. Θα θυμάστε την περιβόητη ΔΕΡΑΣΕΝ του Νεστορίου, που υποτίθεται ότι θα έραβε στολές για τον ελληνικό στρατό, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να ταΐσει έναν διευθυντή και να συσσωρεύσει χρέη που ταλανίζουνε τον Δήμο έως σήμερα… Θα θυμάστε εκείνον, τον επί χάρτου σχεδιασμένο, συνεταιρισμό κάστανου του 1998, που κατάφερε να φτάσει μέχρι του σημείου να αναγείρει ένα ‘εργοστάσιο’ στο Καστανόφυτο –εργοστάσιο εντός του οποίου δεν είχε καν προβλεφθεί τρόπος να μπούνε τα μηχανήματα- και ο οποίος είχε στηθεί επάνω σε ένα καταστατικό που έμπαζε από παντού… Μπορεί ακόμη να θυμάστε και μια απόπειρα που είχε γίνει εκεί, κατά επιμελητήριο μεριά, προκειμένου να εξευρεθούν κεφάλαια για να στηθεί μια τοπική Συνεταιριστική τράπεζα, τότε που ήταν πολύ της μοδός αυτά τα εγχειρήματα και τότε που ακόμη δένανε τα σκυλιά με λουκάνικα στην Καστοριά.
Πήγε κι αυτή άπατη και αύτανδρη, σαν όνειρο στο πρώτο ενάντιο φύσημα του ανέμου…
Θα θυμάστε επίσης και κείνη την φερέλπιδα ‘Ένωση αγροτικών συνεταιρισμών’ η οποία από ένα σημείο και μετά το γύρισε καθαρά στην μπακαλική κι έστησε ένα-δύο σουπερ μάρκετ που στο τέλος τα έφαγαν οι καταχρήσεις, η κακοδιοίκηση και η μαρμάγκα… Θα βλέπετε σίγουρα με πόσο χωλό βηματισμό κινείται ακόμη και σήμερα η ΓΕΟΚ, ο μόνος εν ζωή ακόμη υπαρκτός συνεταιρισμός της περιοχής, που προσπαθεί να προσαρμοστεί και να ακολουθήσει τα κελεύσματα των καιρών και όχι με μεγάλη επιτυχία ομολογουμένως.
Οι συνεταιρισμοί της Καστοριάς, όπως μπορούμε πλέον με την σιγουριά μιας αποστασιοποιημένης εξέτασης να πούμε, έπασχαν εξαρχής από οργάνωση, από σαφήνεια στόχων, από μεθοδολογία παραγωγής, από management αλλά, πάνω απ όλα, έπασχαν από μεθόδους προώθησης του προϊόντος τους.
Στηριζόταν σε μια απίστευτη πολιτική φλυαρία, σε κάποια εύκολα, αρχικά, τραπεζικά δάνεια και σε κρατικές επιδοτήσεις καθώς και σε μια χαλαρή αισιοδοξία του τύπου ‘έλα μωρέ ας το σπρώξουμε σήμερα και γι αύριο έχει ο θεός’….
Η επιχειρηματικότητα των σύγχρονων καιρών όμως, δεν είναι καθόλου καλή αρένα για όλους εκείνους που κατεβαίνουν απροπόνητοι.