Πολύ κοντά στην πόλη της Καστοριάς βρίσκεται ο Νεολιθικός λιμναίος οικισμός του Δισπηλιού.

Ο προϊστορικός οικισμός του Δισπηλιού είναι ένας από τους αρχαιότερους λιμναίους οικισμούς που ανακαλύφθηκαν στην Ευρώπη και μας δίνει μια πλήρη εικόνα ενός πρώιμου πολιτισμού με θαυμαστά επιτεύγματα. Η πρώιμη φάση του χρονολογείται γύρω στο 5500π.Χ.

Η ανακάλυψη του χώρου έγινε τυχαία το 1932, από τον καθηγητή πανεπιστημίου Α. Κεραμόπουλο, ενώ οι συστηματικές ανασκαφές ξεκίνησαν το 1992 από τον καθηγητή Προϊστορικής Αρχαιολογίας Γ.Χουρμουζιάδη.

Η πινακίδα του οικισμού Δισπιλιου

Πάνω στην πινακίδα, φωτογραφίες της οποίας μπορεί να δει ο επισκέπτης στο οικομουσείο του Δισπηλιού, παρατηρούνται οργανωμένα χαράγματα σε κάθετες και οριζόντιες γραμμές, τα οποία επαναλαμβάνονται και σε αρκετά άλλα ευρήματα κυρίως κεραμικά αγγεία. Τα γραμμικά σύμβολα, όπως αναφέρει στο βιβλίο του «Δισπηλιό 7.500 χρόνια μετά» ο κ. Χουρμουζιάδης «είναι μια προσπάθεια επικοινωνίας του νεολιθικού ανθρώπου που ελπίζουμε κάποτε να μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε».

Μια πρώιμη μορφή επικοινωνίας, με σύμβολα γραφής, χιλιάδες χρόνια πριν από την Γραμμική Α (που δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί) την Γραμμική Β και την σφηνοειδή Σουμεριακή γραφή της 3ης π.Χ. χιλιετίας, την πρώτη γενικά αποδεκτή καταγεγραμμένη γραφή.