Αναστασία – Βασιλική Γκολέμη

α περιστατικά βίας μεταξύ εφήβων έχουν αυξηθεί ανησυχητικά, με πολλά από αυτά να καταγράφονται και να διακινούνται στα social media, προκαλώντας ανησυχία και προβληματισμό στους γονείς και ανασφάλεια στους εφήβους. Το ερώτημα που προκύπτει είναι: Γιατί οι αυτόπτες μάρτυρες παραμένουν αδρανείς και δεν προσπαθούν να βοηθήσουν τα θύματα;

Την Τρίτη, 24 Σεπτεμβρίου, δύο βίντεο που απεικονίζουν βίαιες επιθέσεις μεταξύ ανήλικων κοριτσιών ήρθαν στο φως της δημοσιότητας. Το πρώτο καταγράφει τον ξυλοδαρμό μιας 14χρονης στη Γλυφάδα από τρεις συνομήλικές της, ενώ γύρω από το περιστατικό παρακολουθούσαν πάνω από 20 άτομα χωρίς να παρέμβουν. Στο δεύτερο βίντεο, δύο μαθήτριες έξω από Γυμνάσιο στην Κρήτη πιάστηκαν στα χέρια, με πολλούς συμμαθητές τους να παρακολουθούν γελώντας, ενώ άλλοι τραβούσαν βίντεο με τα κινητά τους.

Αυτό που συγκλονίζει, πέρα από τη βιαιότητα των περιστατικών, είναι η αδράνεια των παρευρισκομένων. Ενώ βρισκόμαστε αντιμέτωποι με το γεγονός ότι τέτοιου είδους βία συμβαίνει πλέον και στη χώρα μας, η συμπεριφορά των μαρτύρων στα βίντεο αναδεικνύει μια ανησυχητική τάση. Πολλοί από αυτούς είτε παρακολουθούν αδιάφοροι, είτε γελούν, είτε καταγράφουν το συμβάν για να το αναρτήσουν αργότερα στα κοινωνικά δίκτυα. Το ερώτημα που τίθεται είναι γιατί δεν επεμβαίνει κανείς για να βοηθήσει το θύμα;

Μια προφανής ίσως όμως απλοϊκή απάντηση θα μπορούσε να είναι ότι φοβούνται την αντίδραση των επιτιθέμενων. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις οι παρευρισκόμενοι φαίνεται να παραμένουν αδρανείς χωρίς να καλούν βοήθεια ή να αναζητούν κάποιον υπεύθυνο. Η εξάπλωση των social media και η ανάγκη των εφήβων να δημοσιοποιήσουν τέτοια περιστατικά ενδέχεται να ενισχύει αυτήν την τάση παθητικότητας.

Η επιρροή των κοινωνικών δικτύων στη συμπεριφορά των εφήβων

Η ψυχολόγος και παιδοψυχολόγος Αλεξάνδρα Καππάτου, μιλώντας στο Newsbomb.gr, ανέφερε ότι τα κοινωνικά δίκτυα φαίνεται ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της συμπεριφοράς των εφήβων. «Καθημερινά βομβαρδιζόμαστε από πολλές πληροφορίες για περιστατικά βίαιων συγκρούσεων και συμπλοκών μεταξύ εφήβων που όλους μας ανησυχούν. Φαίνεται ότι τα social χρησιμοποιούνται από τους εφήβους που εμπλέκονται σε αυτά είτε ως νταήδες είτε ως παρατηρητές ως μέσο δημοσιοποίησης αυτών των περιστατικών με την ανάρτηση σχετικών βίντεο κυνηγώντας τα like και την αναγνώριση από τους συνομηλίκους.

Οι μελέτες μας δείχνουν ότι η συστηματική χρήση των social media μπορεί να εμπνεύσει κάποιους νέους , κυρίως ευάλωτους , να θαυμάσουν και να μιμηθούν βίαιες συμπεριφορές που παρακολουθούν σε βίντεο από τις κοινωνικές τους επαφές και όχι μόνο».

Η κοινωνική πίεση και ο ανταγωνισμός για προβολή

Η Αλεξάνδρα Καππάτου επισημαίνει ότι τα social media αποτελούν επίσης έναν χώρο ανταγωνισμού για απήχηση. Οι έφηβοι συχνά επιδιώκουν να προβάλλουν εντυπωσιακά στιγμιότυπα για να κερδίσουν likes και σχόλια προκειμένου να γίνουν δημοφιλείς. Αυτό μπορεί να ενθαρρύνει κάποιους εφήβους να καταγράφουν περιστατικά βίας, αντί να παρέμβουν για να βοηθήσουν. Η πίεση για κοινωνική επιβεβαίωση μέσω των κοινωνικών δικτύων κάνει την επιδεικτική και βίαιη συμπεριφορά να φαίνεται αποδεκτή αλλά και επιθυμητή .

«Κάποιοι έφηβοι μπορεί να ακολουθήσουν αλλά και να υιοθετήσουν επιθετικές ή και παραβατικές συμπεριφορές που τους έχουν εντυπωσιάσει όπως ακριβώς τα είδωλα που παρακολουθούν ή και ακολουθούν στα social. Τα αγόρια εντυπωσιάζονται και έλκονται περισσότερο από τις βίαιες εικόνες σε σχέση με τα κορίτσια δήλωσε η Αλεξάνδρα Καππάτου.

«Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που χρησιμοποιούν τα Social Media οι νέοι εκτός από μέσον επικοινωνίας με τους φίλους τους , συνήθως κάνουν και ανταγωνισμό για την απήχηση , την αποδοχή, την δημοφιλία. Ακόμη και τα παιδιά που είναι εσωστρεφή και δεν έχουν ιδιαίτερες κοινωνικές επαφές μπορούν μέσα από τα social να ακολουθήσουν συνομηλίκους τους που μπορεί να είναι πιο κοινωνικοί. Θα ήταν αφέλεια να θεωρούμε ότι ευθύνονται τα social media για όλη αυτή την κατάσταση, όμως πολλές φορές εκεί μεταφέρονται και ενισχύονται προβλήματα που προϋπάρχουν σε ένα παιδί», ανέφερε η Αλεξάνδρα Καππάτου.

«Το ζήτημα της βίας μεταξύ των εφήβων δεν είναι απλώς θέμα ατομικής συμπεριφοράς, αλλά αντικατοπτρίζει τις σοβαρές αλλαγές που επηρεάζουν τις ζωές των νέων σε κοινωνικό ή και οικογενειακό επίπεδο. Αντί η κοινωνία να παραμένει αδρανής, πρέπει να γίνουν συντονισμένες προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου και συνεργασία τόσο από τους γονείς όσο και από το σχολείο. Η συστηματική ενημέρωση των εφήβων από νωρίς για τη σωστή χρήση της τεχνολογίας και η υποστηρικτική σχέση με τους γονείς τους φαίνεται ότι μετριάζουν τις επιρροές.. Οι γονείς καλούνται μεταξύ άλλων να συζητούν με τα παιδιά τους , ενώ το σχολείο χρειάζεται να ενθαρρύνει με διάφορες δράσεις την κουλτούρα της συνεργασίας , της ομαδικότητας ,της αλληλεγγύης, της συμπεριληπτικότητας, της επίλυσης συγκρούσεων με ειρηνικό τρόπο μεταξύ των μαθητών», πρόσθεσε.

«Δυστυχώς δεν ζούμε σε ένα τέλειο κόσμο, οι έφηβοί μας αισθάνονται μόνοι, αβοήθητοι, θυμωμένοι εμβρόντητοι θεατές αρνητικών συμβάντων γύρω μας που δεν έχουμε τη δύναμη απαραίτητα να αλλάξουμε. Μόνο στη μικρή μας κυψέλη την οικογένειά μας έχουμε τη δύναμή να κάνουμε αλλαγές, να δημιουργήσουμε κίνητρα και να βάλουμε νέους στόχους δημιουργώντας στενή και ουσιαστική επαφή με τα παιδιά μας», κατέληξε.

https://www.newsbomb.gr/ellada/story/1586781/eidikos-eksigei-gia-tin-afksanomeni-via-metaksy-efivon-ta-social-media-sto-epikentro-tis-syzitisis