Η σύνδεση μεταξύ λοιμώξεων και καρκίνου είναι ένα πολύ σημαντικό πεδίο έρευνας και έχει αποδειχθεί ότι ορισμένοι τύποι λοιμώξεων μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης συγκεκριμένων καρκίνων.
Ωστόσο, δεν είναι όλες οι λοιμώξεις εξίσου συνδεδεμένες με τον καρκίνο και η σχέση αυτή είναι συχνά πολύπλοκη και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες.
Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του στομάχου προκαλούνται από βακτηρίδια. Η πλειονότητα των καρκίνων του τραχήλου της μήτρας, καθώς και ορισμένοι καρκίνοι των γεννητικών οργάνων και του στόματος, προκαλούνται από ιό. Και ορισμένες χρόνιες ιογενείς λοιμώξεις μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του ήπατος.
Λοιμώξεις όπως αυτές που αναφέρονται παραπάνω ευθύνονται για το 13% περίπου όλων των περιπτώσεων καρκίνου παγκοσμίως, σύμφωνα με έκθεση της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα του Καρκίνου. Αλλά γνωρίζοντας ποιες λοιμώξεις μπορούν να οδηγήσουν σε καρκίνο, οι επιστήμονες γνωρίζουν επίσης σε μεγάλο βαθμό πώς να αποτρέψουν μια αρνητική εξέλιξη: υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια και φάρμακα για την πρόληψη και τη θεραπεία αυτών των λοιμώξεων και μπορούν να ανιχνευθούν εγκαίρως μέσω εξετάσεων.
Ιός ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV)
Υπάρχουν περισσότεροι από 200 τύποι του ιού HPV, συμπεριλαμβανομένων δώδεκα που αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, των γεννητικών οργάνων και του στόματος. Oι περισσότεροι άνθρωποι που μολύνονται από τον ιό HPV καθαρίζουν μόνοι τους. Αλλά ένα 10% περίπου των γυναικών με λοίμωξη από τον ιό HPV στον τράχηλο της μήτρας θα αναπτύξουν επίμονη λοίμωξη με έναν τύπο υψηλού κινδύνου. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ταχεία αντιγραφή των κυττάρων και αδρανοποίηση πρωτεϊνών που καταστέλλουν τους όγκους, τονίζει στους New York Times η Denise Galloway, επιστημονική διευθύντρια του Ολοκληρωμένου Ερευνητικού Κέντρου Παθογόνων Κακοηθειών στο Κέντρο Καρκίνου Fred Hutch στην Ουάσιγκτον.
Οι περισσότεροι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι θα μολυνθούν με τον ιό των ανθρώπινων θηλωμάτων τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους. Η χρήση προφυλακτικού μπορεί να προστατεύσει από τη μόλυνση με τον HPV, αλλά όχι απόλυτα. Την ισχυρότερη προστασία την προσφέρει ο εμβολιασμός για τον HPV, που, σύμφωνα με τους ειδικούς, εκμηδενίζει τον κίνδυνο.
Οι γιατροί μπορούν να ανιχνεύσουν τυχόν λοίμωξη από HPV με κολπικό ή τραχηλικό επίχρισμα. Πολλοί άνθρωποι εξετάζονται για HPV ταυτόχρονα με το τεστ Παπανικολάου (τεστ ΠΑΠ).
Ηπατίτιδα Β και C
Αυτοί οι ιοί οδηγούν συνήθως σε καρκίνο προκαλώντας φλεγμονή στα ηπατικά κύτταρα, τονίζει ο Δρ Sunyoung Lee, ογκολόγος – γαστρεντερολόγος στο Κέντρο Καρκίνου MD Anderson στο Τέξας. Η χρόνια φλεγμονή οδηγεί στη δημιουργία ουλώδους ιστού στο ήπαρ, που ονομάζεται κίρρωση, η οποία αποτελεί ισχυρό παράγοντα κινδύνου για καρκίνο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ηπατίτιδα Β μπορεί επίσης να προκαλέσει άμεσα καρκίνο, αλλοιώνοντας τα υγιή ηπατικά κύτταρα.
Η ηπατίτιδα Β και η ηπατίτιδα C μπορούν αμφότερες να μεταδοθούν μέσω της επαφής με αίμα, σπέρμα ή άλλα σωματικά υγρά.
Η ηπατίτιδα Β μπορεί να μεταδοθεί επίσης και από τη μητέρα στο μωρό κατά την κύηση.
Οι γιατροί μπορούν να ανιχνεύσουν και τις δύο λοιμώξεις με εξετάσεις αίματος.
Υπάρχει ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β και από το 1991 συνιστάται ο εμβολιασμός και των βρεφών κατά του ιού. Οι ενήλικες μέχρι την ηλικία των 60 ετών και όσοι από οποιαδήποτε ηλικία έχουν ορισμένους παράγοντες κινδύνου θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο και να εμβολιάζονται εάν δεν το έχουν ήδη κάνει.
Για την ηπατίτιδα C δεν υπάρχει εμβόλιο, υπάρχουν όμως φάρμακα. Η παρατεταμένη έκθεση στον ιό μπορεί να οδηγήσει σε ηπατική βλάβη και να θέσει τους ασθενείς σε πολύ υψηλότερο κίνδυνο καρκίνου του ήπατος.
Η λοίμωξη από ηπατίτιδα Β μπορεί να είναι οξεία, ήπια έως χρόνια. Αυτές οι επίμονες λοιμώξεις απαιτούν θεραπεία, μεταξύ άλλων με αντιικά φάρμακα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, με ιντερφερόνη, μια πρωτεΐνη που βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να καταπολεμήσει τις λοιμώξεις.
Επειδή η ηπατίτιδα Β μεταδίδεται συνήθως από τη μητέρα στο παιδί, οι έγκυες γυναίκες θα πρέπει να υποβάλλονται σε εξετάσεις.
Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (H. pylori)
Οι λοιμώξεις από το H. pylori είναι πολύ συχνές: περίπου ο μισός πληθυσμός του πλανήτη φέρει το βακτήριο. Αλλά μόνο το 1 με 3% αυτών θα αναπτύξει καρκίνο. Οι επιστήμονες δεν είναι απολύτως σίγουροι γιατί συμβαίνει αυτό ή πώς το βακτήριο προκαλεί στην πραγματικότητα καρκίνο, λέει η Nina Salama, ανώτερη αντιπρόεδρος εκπαίδευσης στο Κέντρο Καρκίνου Fred Hutch, η οποία έχει μελετήσει το H. pylori.
Τα βακτήρια βρίσκονται στο σάλιο, την πλάκα στα δόντια και τα κόπρανα. Οι λοιμώξεις συμβαίνουν συνήθως στην παιδική ηλικία μέσω της στενής οικογενειακής επαφής ή σε περιορισμένους χώρους διαβίωσης, λέει η Δρ Salama. Οι περισσότεροι άνθρωποι είναι ασυμπτωματικοί.
Η λοίμωξη προκαλεί χρόνια φλεγμονή στο βλεννογόνο του στομάχου, η οποία προάγει τον καρκίνο.Τα βακτήρια μεταφέρουν επίσης τοξικές πρωτεΐνες στα κύτταρα που μπορούν να προκαλέσουν μεταλλάξεις. Το στέλεχος των βακτηρίων και τα γονίδια του ατόμου μπορεί επίσης να διαδραματίσουν ρόλο.
Ο καλύτερος τρόπος για την πρόληψη της εξάπλωσης του H. pylori εντός της οικογένειας είναι να αποφεύγεται η κοινή χρήση σκευών φαγητού, ποτηριών και οδοντόβουρτσας όταν είναι δυνατόν. Το καλό πλύσιμο των χεριών με σαπούνι και νερό για τουλάχιστον 20 δευτερόλεπτα πριν από την προετοιμασία του φαγητού ή το φαγητό, καθώς και μετά τη χρήση της τουαλέτας, σκοτώνει το ελικοβακτηρίδιο.
Οι άνθρωποι με έλκος στομάχου, πόνο στο στομάχι ή κόπρανα με αίμα πρέπει να εξετάζονται για το βακτήριο.
Οι γιατροί αντιμετωπίζουν τις λοιμώξεις από H. pylori με αντιβιοτικά και επίσης συχνά συνταγογραφούν φάρμακα που μειώνουν τα οξέα και δρουν προστατευτικά για το στομάχι.
Μην ξεχνάτε ότι η πρόληψη είναι πάντα ο καλύτερος τρόπος για να προστατευτείτε από τον καρκίνο. Ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής, εμβολιαζόμενοι και πραγματοποιώντας τακτικούς ελέγχους, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.