Καστοριά, μια πόλη με Βυζαντινή Ιστορία και πλούσιο φυσικό κάλλος. Μια πόλη μαγευτική, που περνώντας μέσα από τα χρόνια τίποτα δεν μπορεί να αλλοιώσει όλα αυτά που εκπέμπει, μια αρχοντιά ζηλευτή. Πολλά χρωστούν οι Καστοριανοί και στην γκριζογάλανη πανέμορφη λίμνη. Γιατί εκτός της ομορφιάς του υγρού στοιχείου που δίνει μια λάμψη στην πόλη κάνοντάς την ξεχωριστή, είναι συνυφασμένη και με την αλιεία. Όμως, πλην αυτής της δουλειάς, που πρόσφερε τα προς το ζην στους ανθρώπους που ασχολούνταν με αυτό το επάγγελμα, η λίμνη ήταν πάντα συνδεδεμένη και με την ψυχαγωγία των Καστοριανών, καθώς με τις βέργες τους, απολάμβαναν και απολαμβάνουν ώρες ξεκούρασης και ηρεμίας στις όχθες της.
Γι’ αυτό και πρέπει να την προσέξουμε σαν “κόρη οφθαλμού”, γιατί είναι -αν μη τι άλλο- το στολίδι μας, κι έχουμε υποχρέωση όπως την κληρονομήσαμε από τις προηγούμενες γενεές, να την παραδώσουμε κι εμείς στις επόμενες, καθαρότερη και υγιή για να μπορούν και αυτοί να τη χαίρονται και να την καμαρώνουν όπως κι εμείς.
Αφορμή, ωστόσο, για την αναφορά μου στη λίμνη στάθηκαν οι δηλώσεις του Βουλευτή Καστοριάς κ. Ζήση Τζηκαλάγια, ότι βρέθηκαν μικροκυστίνες σε χαμηλές συγκεντρώσεις σε περιοχές της λίμνης της Καστοριάς.
Παρακολουθώντας τις συζητήσεις για τη σωτηρία της λίμνης, που γίνονται κατά κόρον τα τελευταία χρόνια, σκέφτηκα να κάνω μία αναδρομή στο παρελθόν, ξεφυλλίζοντας τις εφημερίδες μιας άλλης εποχής για να δω τα προβλήματα του “τότε” και να τα συγκρίνω με τα σημερινά. Στην ερώτηση, τί άλλαξε τελικά; Η απάντηση έρχεται μέσα από το ενδιαφέρον δημοσίευμα του Τύπου της εποχής, (Δεκέμβριος 1950), όταν η λίμνη ήταν και πάλι στο προσκήνιο, με τους ιθύνοντες να αναζητούν λύση.
“Τί πρότεινε ο καθηγητής κ. Αθανασόπουλος για να σωθεί η λίμνη μας“
Τον Δεκέμβριο του 1950, ο δήμος Καστοριάς, είχε καλέσει τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Ιχθυολόγο κ. Αθανασόπουλο για να δει και να εξετάσει τα νερά της λίμνης που παρουσίαζαν πρόβλημα. Έτσι, παίρνοντας δείγμα από τα ψάρια και το νερό της, τα πήγε για εξέταση στα εργαστήρια της Θεσσαλονίκης και κατόπιν ανάλογα με το αποτέλεσμα θα έκανε και τις προτάσεις του για τη σωτηρία της. Στη μακροσκελή έκθεσή του, ανέφερε τα εξής:
“Δεν βρήκα καμία αρρώστια, ούτε στα ψάρια, ούτε στα νερά της λίμνης, ούτε τίποτα βλαβερό για το ένα ή το άλλο, βρήκα πως οι πόρτες της λίμνης δεν λειτουργούσαν καλά, δηλαδή έφευγε πολύ νερό και από αυτό κυρίως προήλθε η περσινή ανεξήγητη αρρώστια που είχε σαν αποτέλεσμα να ψοφήσουν χιλιάδες μεγάλα ψάρια λόγω ασφυξίας“.
Αναφέρει, επίσης, πως λιγόστεψε η παραγωγή διότι άλλαξαν οι τρόποι ψαρέματος, επειδή χαλάστηκαν τα πελαΐσια και δουλεύουν περισσότερο γρίποι, διότι έχει η λίμνη τούρνες και πρικιά που τρώνε το σπόρο του γριβαδιού, γιατί λιγόστεψαν τα καλάμια και διότι με το κανάλι χαμήλωσαν τα νερά και με το χαμήλωμα λιγόστεψε η βλάστηση της λίμνης.
Τα μέτρα που πρότεινε ο κ. Αθανασόπουλος στον δήμο ήταν τα εξής:
– Να λειτουργούν κανονικά οι πόρτες της λίμνης.
– Να ρίχνονται συχνά καινούργια ψάρια.
– Να μην κόβονται καλάμια στο εξής.
– Να ξαναμπούν 300-500 πελαΐσια.
– Να περιοριστούν οι γρίποι – τράτες.
– Να περιοριστούν τα σουργκιά.
– Να ψαρεύονται τούρνες, γουλιανοί και πρικιά όλο το χρόνο.
– Να απαγορεύεται το γριβάδι – τσουκάνι ένα μήνα το χρόνο.
– Να μην ψαρεύουν ποτέ με δυναμίτη
– Να θερίζονται τα χόρτα της λίμνης, όταν είναι πολλά.
– Να ξεχωριστεί και να φραχθεί καμιά εκατοστή στρέμματα λίμνης για την προστασία του γριβαδιού και να γίνεται εκεί περιορισμένο ψάρεμα.
– Να ιδρυθεί σταθμός αναπαραγωγής ψαριών.
Αυτές ήταν οι τότε προτάσεις του καθηγητή κ. Αθανασόπουλου, προτάσεις οι οποίες, έμειναν στο αρχείο και επί 71 χρόνια συζητάμε για να δώσουμε λύση για τη σωτηρία της λίμνης και λύση δε δόθηκε ποτέ.
Η λίμνη πρέπει να αξιοποιηθεί σωστά. Όπως αξιοποίηση των μηχανοκίνητων πλοιαρίων με τακτικά συγκεκριμένα δρομολόγια και ερευνητικές διαδρομές. Να δημιουργηθεί σημείο πρόσβασης (επιβίβασης – απόβασης), με στόχο την τουριστική αξιοποίηση της λίμνης. Θα μπορούσε επίσης, να γίνει διεξαγωγή αθλητικού αγώνα αλιείας. Πολλά θα μπορούσαν να γίνουν σε πολλούς τομείς, αυτό όμως απαιτεί πολιτική γενναιότητα, απομάκρυνση από τις κομματικές και άλλες αντιπαραθέσεις, συμφωνία εντέλει ότι η πόλη είναι πάνω από όλα.
Ελένη Κωστοπούλου