Ο Άγιος Ελευθέριος γεννήθηκε τον 2o αιώνα μ. Χ. στην Ελλάδα, ενώ κάποιοι πιστεύουν στην Ρώμη. Η οικογένειά του ήταν εύπορη, όμως σε μικρή ηλικία έμεινε ορφανός από πατέρα.

Την ανατροφή του ανέλαβε η ευσεβέστατη και φιλάνθρωπη μητέρα του, Ανθία, η οποία έγινε Χριστιανή ακούγοντας το κήρυγμα από μαθητές του Απ. Παύλου.

Έντονη επιθυμία της Ανθίας ήταν να επισκεφτεί τη Ρώμη, εκεί όπου μαρτύρησαν ο Απόστολος Πέτρος και Παύλος, παίρνοντας μαζί της το νεαρό τότε γιο της, Ελευθέριο.

Ο επίσκοπος Ρώμης Ανίκητος, όταν είδε τον Ελευθέριο τον πήρε υπό την προστασία του, καθώς εκτίμησε την νοημοσύνη του, τη θερμή πίστη και το αγνό ήθος του.

Στη νεαρή ηλικία των 15 ετών, ο Επίσκοπος Ρώμης Ανίκητος, αποφάσισε να τον χειροτονήσει Διάκονο και τρία χρόνια αργότερα Ιερέα.

Πέντε χρόνια αργότερα, σε ηλικία είκοσι ετών, με κοινή ψήφο κλήρου και λαού, έγινε επίσκοπος Ιλλυρικού, δηλαδή της σημερινής Αλβανίας, με έδρα την Αυλώνα.

Η αρετή, η σοφία και η γλυκύτητα του λόγου του, ήταν οι λόγοι που πολλοί ειδωλολάτρες ασπάστηκαν την χριστιανική πίστη. Ταυτόχρονα, ο Άγιος Ελευθέριος κατάφερε να πραγματοποιήσει πολλά θαύματα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η φήμη της αρετής του Αγίου Ελευθερίου ήταν τόσο μεγάλη που έφτασε μέχρι τη Βρετανία. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο βασιλιάς Λούκιος, έγραψε επιστολή στον Άγιο Ελευθέριο, όπου του δήλωνε ότι ο ίδιος και ο λαός του επιθυμούσαν να γίνουν Χριστιανοί.

Ο Ελευθέριος έστειλε δύο άνδρες που γνώριζαν την πίστη, να κατηχήσουν και να βαπτίσουν Χριστιανούς τον Λούκιο και τον λαό του.

Σύντομα, ο Σεπτίμιος Σεβήρος πληροφορήθηκε την χριστιανική δράση του Ελευθερίου και διέταξε την σύλληψή του. Έπειτα από πολλά βασανιστήρια ο Άγιος Ελευθέριος μαρτύρησε διά αποκεφαλισμού.

Ο Άγιος Ελευθέριος θεωρείται βοηθός των εγκύων γυναικών! Πολλές γυναίκες επικαλούνται τη βοήθειά του, ακουμπώντας το εικονισματάκι του αγίου πάνω τους.

Η αντίληψη αυτή αναφέρεται σε ένα στίχο της εορτής: «Τῶν ἐπιτόκων γυναίων Πάτερ κηδόμενος, ἐλευθερίαν δίδως, τῷ Ναῷ σου φοιτώσαις….», δηλαδή, Φροντίζεις Πάτερ τις έγκυες γυναίκες που καταφεύγουν στο ναό σου δίνοντας τους ελευθερία.