Ένας θεσμός που συμβάλει στη γνώση του παρελθόντος στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς

Δώρα Κωτσοπούλου

Eνα τέτοιο   θησαυροφυλάκιο  του παρελθόντος  λειτουργεί και  στην  βυζαντινή  αρχόντισσα με την φροντίδα  και τη διαχείριση του προοδευτικού συλλόγου  κυριών Καστοριάς, μετά από την παραχώρηση του από τον δήμο Καστοριάς στις 5  Απριλίου του 1994. Πρόκειται για το μουσείο της Καστοριανής γυναίκας, το οποίο στεγάζεται σε ένα θαυμάσιο αρχοντικό, δείγμα παραδοσιακής αρχιτεκτονικής του 1750, το Δεληνάνειο Λαογραφικό Μουσείο ,  που πήρε το όνομα του  από τον  δωρητή του Αναστάσιου Δεληνάνο  και  βρίσκεται  στο  Ντολτσό.

Ένα Μουσείο που καλύπτει τον επισκέπτη σε όλα τα ενδιαφέροντα του καθώς έχει λαογραφικά , ενδυματολογικά και παραδοσιακά στοιχεία το καθένα με την ιστορία του, και όλα μαζί συνθέτουν μια ολοκληρωμένη εικόνα της καθημερινής αλλά και γιορτινής ζωής των κατοίκων της αρχόντισσας του Βορρά, της Καστοριάς..

Αντικείμενα σύμβολα, των χρόνων που πέρασαν και στοιχεία λαογραφίας για τα χρόνια που θα έρθουν όπως Υφαντά, πλεκτά, ρούχα, , φωτογραφίες παλιά έπιπλα , αντίκες, υφαντά ρούχα, εσώρουχα γυναικεία ρούχα, φορέματα ,  στολές κλπ ,  είναι μόνο κάποια από τα εκθέματα του μουσείου. Τα μέλη του συλλόγου φρόντισαν να βρουν πολλά από αυτά που ήταν κομμάτια της καθημερινής ζωής των Καστοριανών, τις περασμένες δεκαετίες ή και σε κάποιες περιπτώσεις των περασμένων αιώνων.

Βλέποντας τις γυναικείες  φορεσιές αλλά και κοσμήματα που τις συνόδευαν μπορεί κάποιος να γνωρίσει τα κοινωνικά στρώματα των περασμένων αιώνων και να διαπιστώσει επιρροές από την Ευρωπαϊκή μόδα άλλα και τις ενδυματολογικές συνήθειες άλλων περιοχών που επισκέπτονταν λόγω, του εμπορίου της γούνας. « Έχουμε  συγκεντρώσει  μια  σημαντική συλλογή από παραδοσιακές καστοριανές φορεσιές  υφαντά γυναικεία εσώρουχα  αλλά και πλήθος χειροποίητων πλεκτών,  πληροφόρησε η πρόεδρος του συλλόγου κ. Νίνα Μπουρλή ,σημειώνοντας, ότι η πολιτιστική παράδοση είναι η αλυσίδα που ενώνει τις γενιές μεταξύ τους. Με την παράδοση χάσμα δεν υπάρχει. Η  γενιά μας συνδέεται με τις προηγούμενες αλλά και με εκείνες που θα έρθουν. Συνάμα αποτελεί και προϋπόθεση για την ύπαρξη πολιτισμού.  Γιατί ποτέ ο πολιτισμός μιας γενιάς δε δημιουργείται από το μηδέν. Ριζώνεται στο πολιτισμό των γενιών που πέρασαν». υποστήριξε η  πρόεδρος.

  Πόλος έλξης  τα χειροποίητα  πλεκτά και  καστοριανές ενδυμασίες

  Ο πλούσιος διάκοσμος του  μουσείου , τα ζεστά φιλόξενα δωμάτια, οι παλιές φωτογραφίες, ο καλός οντάς, το μαγαζάκι όπου ράβονταν τα αποκόμματα γούνας με το βελόνι, μεταφέρουν τον επισκέπτη νοερά στο παρελθόν, προσφέροντας πλήθος στοιχείων για τον πολιτισμό και την ευημερία  των κατοίκων της Καστοριάς.

Ξεχωριστή εντύπωση προκαλεί η   μπάντα   που κοσμεί εσωτερικά το κτίριο, με θέμα ένα νοσταλγικό τοπίο της Κωνσταντινούπολης. Από τα εκθέματα ξεχωρίζουν ο  νεοαποκτηθείς παραδοσιακός αργαλειός καθώς και οι  μηχανές  γουναρικής.

  Τι  να πρωτοθαυμάσει  ο επισκέπτης που θα διαβεί το κατώφλι του μουσείου με τα πολλά δωμάτια και την ξύλινη σκάλα που τα συνδέουν,  τις προσθήκες που έχει κάνει ο σύλλογος με τα ωραία υφαντά με την λεπτεπίλεπτη δουλειά ,το  μοναδικό φωτογραφικό υλικό και τα «στρωσίδια» της παλιάς καστοριανής.  κλ Ολα  μαζί  συνθέτουν ένα πολύ όμορφο σκηνικό..

Και μέσα  σε όλα αυτά η  ιδιοκτήτρια  του αρχοντικού στη μέση της αίθουσας  η αείμνηστη Αναστασία  Δεληνάνου  σε  θέση περιωπής  στον επάνω  όροφο να επιβλέπει με αγέρωχο   βλέμμα όλη την κίνηση  και  να δίνει το μήνυμα  πως όλα  τα  αξιόλογα αυτά  κειμήλια έχουν δημιουργήσει οι γυναίκες της Καστοριάς, και παράλληλα  μόνο  μέσα από το καντράν να  δίνει  εντολή τις κυρίες του συλλόγου να προσφέρουν  στους επισκέπτες ,το παραδοσιακό γλυκό της  πόλης  μας το Σάλιαρο , εμπλουτισμένο με την αμέριστη φιλοξενία των κατοίκων της .

Για  υπερηφάνεια και  προνομιότητα   που έχουν να φροντίζουν ένα τέτοιο μουσείο  έκαναν λόγω  μιλώντας στη ΝΕΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑ οι κυρίες  του συλλόγου
 «Εδώ είναι το σπίτι  μας το σπίτι του συλλόγου και  νιώθουμε  χαρά  και υπερηφάνεια που το φροντίζουμε»,  κατέληξαν  όλες  μαζί με  μια φωνή, ενώ δεν παρέλειψαν να αναγνωρίσουν και τα  αξιόλογα υφαντά που δημιούργησαν οι παλιές γυναίκες της Καστοριάς που  πραγματικά ε αξίζει τον κόπο  να τα δούμε όχι μόνο οι συμπολίτες  μας αλλά και όλοι οι Έλληνες.

Λίγα λόγια για τον δωρητή  του μουσείου

Το  συγκεκριμένο   αρχοντικό  ανήκε στον  Χριστόδουλο Δελληνάνου όπου ο γιος του ήταν ο Αναστάσιος,  ο οποίος ήταν ο μοναδικός που έζησε από τα 9 παιδιά που  είχε η οικογένεια του, γεννήθηκε το 1893 και πέθανε 1984 στο Οχάιο  της  Αμερικής. Παντρεύτηκε το 1929 τη Ζωή τη Δόϊκου από την Θεσσαλονίκη που  ειχε ι ρίζες από την  Καστοριά , εκτός από το σπίτι που  άφησε ο Δελληνάνος έδωσε λεφτά για να το χτιστεί  το 1957 .τον Αη Θανάση πάνω στο βουνό   Ακόμα ο  Αναστάσιος Δελληνάνος υπήρξε δωρητής βιβλίων στο ορφανοτροφείο , μουσικών οργάνων,  έχει δωρίσει μια εικόνα των τριών ιεραρχών στο πρώτο γυμνάσιο.  Επιπλέον  η κόρη του Αλεξάνδρα Δελληνάνου  που είναι η τελευταία κληρονόμος  και είναι παντρεμένη στην Αμερική, όταν έρχεται στην Ελλάδα , επισκέπτεται αρκετά συχνά  το μουσείο αλλά και παράλληλα το  στηρίζει οικονομικά .

Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι από το  1997 που έλαβαν χωρά τα εγκαίνια , η πρώτη ξεναγός,   στο μουσείο ήταν  αξιαγάπητη και μοναδική   κ. Μαρίτσα  Τρύφου,  γνώστης των αντικειμένων  και ενήμερη  για όλα τα εκθέματα που φιλοξενούνται στο μουσείο.

Το μουσείο λειτουργεί το Σαββατοκύριακο 11 με 2  πληροφορίες στο τηλέφωνο  6980179306