Το σημαντικότερο ίσως τοπικό γεγονός της εβδομάδας που πέρασε ήταν η αμαύρωση του Εβραϊκού μνημείου, στο άλσος του Αγίου Αθανασίου, στο παλιό κέντρο της πόλης. Μνημείο που είχε τοποθετηθεί εκεί το 1996, λίγο παρακάτω από την λεγόμενη ‘οικία Βαλαλά’ που παλαιότερα αποτελούσε ένα από τα δυο δίδυμα κονάκια του Καζήμ Μπέη και στο οποίο, τον Μάρτιο του 44, συγκεντρώθηκε από τους Γερμανούς κατακτητές ολόκληρος ο πληθυσμός της Καστοριανής Εβραικής κοινότητας. 763 Καστοριανοί Εβραίοι συν κάποιους Γιουγκοσλαυικής καταγωγής, κάπου 1000 άτομα συνολικά ξεκίνησαν από εκείνο το σημείο ένα ταξίδι δίχως γυρισμό στα κρεματόρια του Νταχάου.
Μόνον μια χούφτα από αυτούς, 35 μόλις άτομα κατάφεραν να επιστρέψουν, μα και αυτοί διασκορπίστηκαν μετά ανά την οικουμένη. Μία και μοναδική οικογένεια παρέμεινε στην Καστοριά… Οι Εβραίοι μπορεί να ήταν αλλόθρησκοι μα δεν λογίστηκαν ποτέ από κανέναν λιγότερο Καστοριανοί απ’ τους χριστιανούς Καστοριανούς.
Ησαν από τις παλαιότερες κοινότητες της πόλης. Ο πληθυσμός τους δημιουργήθηκε με δυο βασικές μετακινήσεις. Η πρώτη συνέβη στα μέσα του 10ου αιώνα από ελληνόφωνους ‘Ρομανιώτες’ εβραίους της Μακεδονίας και η δεύτερη στα τέλη του 15ου αιώνα από ισπανόφωνους ‘Σεφαραντίμ’ όταν εκδιώχθηκαν από την Ιβηρική και καλωσορίστηκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία από τον ίδιο τον Βαγιαζήτ.
Αυτοί που βάψανε την αναθηματική στήλη είναι άνθρωποι ρηχοί. Αντισιωνιστές ως το κόκκαλο, άνθρωποι των εύκολων συνθημάτων και του φυλετικού μίσους. Δεν ξέρουν πολλά από την ιστορία του τόπου τους και δεν ενδιαφέρονται να μάθουν. Ανήκουν σε εκείνους που -για αδιευκρίνιστους λόγους- μισούν κάθε τι εβραϊκό, επειδή έτσι έμαθαν, επειδή έτσι τους είπαν.
Δεν τους ενδιαφέρει η ιστορία της Εβραικής Καστοριανής κοινότητας, δεν τους στεναχωρεί ο χαμός της, δεν νοιώθουν καμιά συμπάθεια για τον πόνο των οικογενειών που αφανίστηκαν.
Οι άνθρωποι αυτοί έβαψαν μαύρο το μάρμαρο με το ίδιο το μελάνι της ψυχής τους. Και δεν είναι το πρώτο μάρμαρο που καταστρέφουν. Τα ίδια έχουν κάνει και στον ανδριάντα του ποιητή Χριστόπουλου απέναντι, τα ίδια και στα χέρια του βασιλιά στους Μανιάκους, τα ίδια και στην κεφαλή του Βαν Φλητ.
Είναι οι άνθρωποι που απεχθάνονται την τοπική μας ιστορία, που την ξαπλώνουνε στην κλίνη του Προκρούστη προκειμένου να την φέρουνε στα μέτρα τους.
Είτε πετσοκόβοντας την, είτε μπογιατίζοντας την, είτε συνθλίβοντας την. Αυτές είναι οι δυνατότητες τους και αυτά είναι τα μόνα έργα για τα οποία στέκονται ικανοί. Μπορεί η Γ.Γ. ανθρωπίνων δικαιωμάτων Γιαννακάκη να παρήγγειλε στην Εισαγγελία Καστοριάς να διενεργήσει μια έκτακτη ανάκριση αλλά ελάχιστες ελπίδες υπάρχουν φυσικά να εντοπιστούν τα ίχνη των σκοταδιστών δραστών.
Όμως ακόμη κι αν δεν συλληφθούν οι ένοχοι, μικρό το κακό. Το σημαντικότερο είναι ότι στο ατόπημα αυτό αντέδρασαν σύσσωμοι οι νέοι Καστοριανοί. Οι υγιώς σκεπτόμενοι πολίτες οι οποίοι με δική τους πρωτοβουλία, έσπευσαν να καθαρίσουν και να επαναφέρουν την λάμψη του μνημείου.
Καταφέρνοντας έτσι να ακυρώσουν στην πράξη μια πολιτιστική αμαύρωση που έχει αντίκτυπο επάνω σε όλους μας. Καταφέρνοντας να ξανακάνουν το μαύρο άσπρο!