Πριν από εκατόχρόνια, μια τέτοια ευχή δεν αποτελούσε απλά έναν “ευσεβή” εθνικό πόθο ούτε φάνταζε απίθανη, καθώς η Κων/πολη
Πριν από εκατόχρόνια, μια τέτοια ευχή δεν αποτελούσε απλά έναν “ευσεβή” εθνικό πόθο ούτε φάνταζε απίθανη, καθώς η Κων/πολη ήταν η μόνη περιοχή σε ευρωπαϊκό έδαφος που διατηρούσε η Τουρκία με βάση τη Συνθήκη των Σεβρών, καθεστώς που, όμως, μπορούσε να μεταβληθεί υπέρ της Ελλάδας, σε περίπτωση μη εφαρμογής των όρων της συνθήκης, από πλευράς των Τούρκων.
Την πρόβλεψη αυτή είχε προωθήσει συστηματικά ο Βενιζέλος, o oποίος, αφού έγκαιρα (από το 1917) είχε προσδέσει την Ελλάδα στο άρμα των μελλοντικών νικητών, με αλλεπάλληλα ταξίδια σε ευρωπαϊκές χώρες, είχε προωθήσει σθεναρά τα συμφέροντα της Ελλάδας.
Η εφημερίδα «Καστορία», στις 2 Μαρτίου 1920, στη στήλη “Αθηναϊκή Ηχώ”, σημειώνει: «..το βενιζελικόν κόμμα, διά του αρχηγού του μεγαλοενεργεί και μεγαλουργεί, αλλά και κρατεί με τα δύο του χέρια το εθνικό δισκοπότηρο, διά να είνε εις θέσιν να καλέση μετ` ολίγον το έθνος ολόκληρον, βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς, αλυτρώτους και ελευθέρους Έλληνας να μεταλάβωσιν εξ αυτού, να εξακολουθήσουν την μετά την Άλωσιν διακοπείσαν λειτουργίαν της Αγίας Σοφίας.»
Ήδη, μετά τη συνθηκολόγηση της Τουρκίας, τον αφοπλισμό των Τούρκων, την αποστρατικοποίηση των Στενών και την ελεύθερη διακίνηση των πλοίων σ` αυτά(ανακωχή του Μούδρου, 17/30 Οκτωβρίου 1918), τμήμα του ελληνικού στρατού και στόλου (με το θωρηκτό «Αβέρωφ»)είχε εισέλθει πανηγυρικάστην Κων/πολη, μαζί με τους αγγλογάλλους που την κατέλαβαν.
Η συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου 1920 /10 Αυγούστου, με το νέο ημερολόγιο), σηματοδοτεί τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και την απώλεια των 4/5 των εδαφών της (μεταξύ άλλων, προβλεπόταν και η ανεξαρτητοποίηση της Αρμενίας και ηαυτονόμηση του Κουρδιστάν). Υπογράφθηκε στο ομώνυμο προάστιο του Παρισιού (Sèvres), από τους εκπροσώπους του ΣουλτάνουΜωάμεθ ΣΤ΄(1918-1922) και τους συμμάχους της Αντάντ (Εγκάρδιας Συνεννόησης). Επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο Βενιζέλος.
Αποτέλεσε τη μεγαλύτερη διπλωματική επιτυχία όλων των εποχών για την Ελλάδα, καθώς σ` αυτήνπαραχωρούνταν η Ανατολική Θράκη μέχρι τα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης, τανησιά Ίμβρος και Τένεδος και -ουσιαστικά- η επικυριαρχία στην ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης, η οποία,αρχικά, είχε τεθεί υπό ελληνική διοίκηση (μετά την απόβαση ελληνικού στρατού, το Μάιο του 1919), με τη δυνατότητα να περιέλθει στην Ελλάδα με δημοψήφισμα,μετά από μία πενταετία.
Το 1919 επίσης, είχε αποσπαστεί από τη Βουλγαρία και είχε ενσωματωθεί στην Ελλάδα η Δυτική Θράκη, με τη Συνθήκη του Νεϊγύ (προάστιο του Παρισιού).
Με μυστικό ιταλοελληνικό Σύμφωνο (στο οποίο όμως υπαναχώρησε αργότερα η Ιταλία), θα παραχωρούνταν η Β. Ήπειρος και τα Δωδεκάνησα, (εκτός από τη Ρόδο και το Καστελόριζο, για τα οποία αργότερα θα διεξαγόταν δημοψήφισμα, ταυτόχρονα με την παραχώρηση της Κύπρου από την Αγγλία).
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Καστορία» 26 Ιουλίου 1920 Εύθυμος στήλη«Η Τουρκική ειρήνη εσκόνταψε. Και είνε αιτία οι Ιταλοί οι οποίοι καλά και σώνει θέλουν τα νησιά, επειδή, λέγουν, τους χρειάζεται η Ρόδος. Αλλά προκειμένου περί Ρ ό δ ο ν, τα πράγματα δεν είνε ρ ό δ ι ν α για τους Ιταλούς. Διότι ο κ. Βενιζέλος, κρατών στρατιωτικώς την Μικράν Ασίαν, είπεν εις τους Ιταλούς: Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα, υπονοών ότι εκ Μικράς Ασίας δύναται να πηδήση εις Ρόδον». 
Η Συνθήκη των Σεβρών αποτέλεσε την ταφόπλακα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, επισφραγίζοντας την ήττα της στο βαλκανικό μέτωπο του «Μεγάλου» (Α΄ παγκοσμίου), πολέμου, ο οποίος είχε κηρυχθεί από την Αυστροουγγαρία εναντίον της Σερβίας έξι χρόνια πριν, στις 28 Ιουλίου 1914.
Έτσι, το δόγμα του Βενιζέλου, περί Ελλάδας των «δύο ηπείρων και των πέντε Θαλασσών» φάνηκε, προς στιγμήν, να γίνεται πραγματικότητα, που όμως αποδείχθηκε «πιο βραχύβια και από τις πορσελάνες των Σεβρών», όπως ειπώθηκε τότε, καθώς, μεταξύ άλλων η επαναφορά στο θρόνο, του Κων/νου Α΄ -που θεωρούνταν γερμανόφιλος- έδωσε το πρόσχημα για τη μη επικύρωση της Συνθήκης από τα συμμαχικά κοινοβούλια.
Στο φύλλο της 20ης Σεπτεμβρίου 1920, η «Καστορία» γράφει στο κύριο άρθρο της ότι η προσπάθεια της Γαλλίας και Ιταλίας «όπως βοηθήσουν την Τουρκίαν προς εκτέλεσιν της Συνθήκης των Σεβρών και ματαίωσιν ούτω της εξώσεως αυτής εκ Κωνσταντινουπόλεως, εν τη πράξει θα αποτύχη, διότι οι περί τον Κεμάλ, ίσως ορθώς, φρονούσιν ότι η Τουρκία διά να ζήση ως μικρόν αλλά υγιές και ανεξάρτητον κράτος πρέπει να εγκαταλείψη την μάγον βασιλίδα των Πόλεων και να αποσυρθή εις το Εσωτερικόν της Μικράς Ασίας…»
Και παρακάτω, αναφέρεται σε άρθρο της εφημερίδας DailyTelegraph, η οποία «εντόνως καταδικάζει την απόπειραν συμφιλιώσεως του Κεμάλ μετά των εν Κωνσταντινουπόλει [Σουλτάνο]. Η απόπειρα αύτη, δεν φαίνεται να έχη άλλον σκοπόν παρά την μεταβολήν ή ακύρωσιν ωρισμένων όρων της Συνθήκης των Σεβρών, καθιστώντων δυνατήν την ανάπτυξιν του Αγγλικού γοήτρου εν Τουρκία και την π ε ρ α ι τ έ ρ ω ε π έ κ τ α σ ι ν τ η ς Ε λ λ ά δ ο ς ε ν π ε ρ ι π τ ώ σ ε ι μ ή α κ ρ ι β ο ύ ς ε κ τ ε λ έ σ ε ω ς τ η ς Σ υ ν θ ή κ η ς».
Ο Σουλτάνος αναγκάστηκε να αποδεχθεί τα τετελεσμένα,προκειμένου να επιβιώσει πολιτικά έναντι των Νεότουρκων. Ο επικεφαλής όμως των Τούρκων εθνικιστών, Κεμάλ, εκμεταλλευόμενος τις εσωτερικές αντιθέσεις και τη ρευστότητα συμφερόντων των συμμάχων,δεν αποδέχθηκε τους όρους που αφορούσαν την Ελλάδα.Θεώρησε ατιμωτική για τους Τούρκους τη συνθήκη και άκυρη την υπογραφή του Σουλτάνου.
Αλλά και η ελληνική αντιπολίτευση θεώρησε τη Συνθήκη αποτυχία, μέσα σε ένα κλίμα έντονα διχαστικό, που κορυφώθηκε, από τη μια με την απόπειρα δολοφονίας και τον τραυματισμό του Βενιζέλου στο σιδηροδρομικό σταθμό του Παρισιού, από δύο απότακτους φιλοβασιλικούς αξιωματικούς, δύο μέρες μετά την υπογραφή της Συνθήκης και,από την άλλη, ως αντίποινα, τη δολοφονία από τους Βενιζελικούς, του Ίωνα Δραγούμη.
Έτσι, ηΣυνθήκη των Σεβρών, αποτέλεσε μία προσωπική επιτυχία του Βενιζέλου, δεν κατάφερε, όμως, να διασφαλίσει τη νίκη του κόμματος των Φιλελευθέρων, του οποίου ηγούνταν, έναντι της Ηνωμένης Αντιπολίτευσης, στις εκλογές που προκήρυξε για την 1η Νοεμβρίου. Λόγω και του εκλογικού συστήματος, παρότι έλαβε το 50,31% των ψήφων, ο ανακηρυγμένος από τη Βουλή μερικές εβδομάδες νωρίτερα, ως “άξιος της Ελλάδος ευεργέτης και σωτήρ της πατρίδος“, δεν εκλέχθηκε ούτε βουλευτής.
Ακολούθησε δύο χρόνια μετά, η μικρασιατική καταστροφή, που οδήγησε στην ισχύουσα-ευνοϊκότερη για τους Τούρκους- Συνθήκη της Λωζάνης (24 Ιουλίου 1923), την οποία, ωστόσο, επιθυμεί διακαώς να αναθεωρήσει ο Ερντογάν, φιλοδοξώντας, εν όψει της εκατονταετίας από την ίδρυση του τουρκικού κράτους (αλλά και των χιλίων ετών από την επικράτηση των Σελτζούκων Τούρκων στο Ματζικέρτ της Μ. Ασίας, το 1071),να καταλάβει μια επίζηλη θέση στη συνείδηση των συμπατριωτών του, δίπλα στον Μωάμεθ Β΄τον Πορθητή, συναγωνιζόμενος ακόμα και τον ίδιο τον «Πατέρα των Τούρκων», τον Κεμάλ, τα «λάθη» του οποίου επιχειρεί να διορθώσει, αρχής γενομένης από τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Ερντογάν αναφερόμενος σε τηλεοπτική του συνέντευξη, στο μνημόνιο ΤουρκολΙβυκής συνεργασίας για τις θαλάσσιες ζώνες, ισχυρίστηκε ότι συνιστά «αντιστροφή» της Συνθήκης των Σεβρών, υπονοώντας ότι με αυτό το Σύμφωνο, ως άλλος Κεμάλ Ατατούρκ, «κομμάτιασε» την,κατά τον ίδιο, αντίστοιχη Συμφωνία της Σεβίλλης (μεταξύ Κύπρου, Ισραήλ, Αιγύπτου και Ελλάδας) και γκρέμισε το τείχος που προσπάθησαν να χτίσουν απέναντί της, αγνοώντας τα «δικαιώματά της» στην ανατολική Μεσόγειο.
Παρά τη μη εφαρμογή της, η Συνθήκη των Σεβρών άφησε ένα ανεπούλωτο τραύμα στο συλλογικό υποσυνείδητο των γειτόνων, οι επόμενες γενιές των οποίων, εξακολουθούν να θεωρούν τις ευρωπαϊκές δυνάμεις -και την Ελλάδα- υπαίτιες του διαμελισμού και της συρρίκνωσης,της πάλαι ποτέ κραταιάς αυτοκρατορίας.
14 Σεπτεμβρίου 1920. Εορτασμός στο Παναθηναϊκό Στάδιο, τα επινίκια για τη Συνθήκη των Σεβρών. Διακρίνεται ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην πρώτη σειρά. (Φωτ. Πουλίδης Πέτρος Ε.Λ.Ι.Α)