• Τα Χριστούγεννα είναι μια πολύ ιδιαίτερη πλανητικής κλίμακας θρησκευτική εορτή. Μέσα στην καρδιά του χειμώνα δημιουργούν το δικό τους κοινωνικό και ψυχολογικό μικροκλίμα.
• Ακόμη και σήμερα, τόσους αιώνες μετά την γέννηση του Ιησού, εξακολουθούν να θεωρούνται από την πλειονότητα των ανθρώπων της Δύσης ως η πιο δημοφιλής θρησκευτική γιορτή. Γεγονός που αποτυπώνεται σε μια πολυδάπανη αστική φωταγώγηση και διακόσμηση, σε έναν εσωτερικό στολισμό δένδρων αλλά και εξωτερικό των προσόψεων του κάθε σπιτιού. Σε μια αυξημένη καταναλωτική διάθεση και σε αγορά άφθονων δώρων που έρχονται να επισφραγίσουν, σαν υλική απόδειξη, την αγάπη και το ενδιαφέρον που τρέφουμε προς τα οικεία μας πρόσωπα.
• Τα Χριστούγεννα συνιστούν μια προσωρινή στάση του τραίνου της ζωής. Μια ανάπαυλα από την μουντή μας καθημερινότητα, ένα διάλειμμα, μια περιήγηση για λίγες μέρες σε αυτό που λέγεται ‘ελεύθερος χρόνος’ και σε όλα τα συμπαρομαρτούντα του.
• Το περιεχόμενο και η δομή των Χριστουγέννων κτίζονται πολύ νωρίς στην ηλικία των ανθρώπων.
• Τα μικρά παιδιά, από τα σπάργανα τους, διδάσκονται τον μύθο ενός χοντρούλη καλοσυνάτου αγίου ο οποίος πετάει με ένα έλκηθρο από σπίτι σε σπίτι, μοιράζοντας δώρα μόνο στα «καλά παιδιά». Μαθαίνουν να αφήνουν ελεύθερα τα συναισθήματα τους και να προβάλουν προς τα έξω την καλή πλευρά του εαυτού τους, να δείχνουν αγάπη, ενδιαφέρον, στοργή προς τους άλλους, προς συγγενείς, αγαπημένους, προς φίλους και γνωστούς, ακόμα και προς αγνώστους μέσω φιλανθρωπιών.
• Χριστούγεννα σημαίνουν συνάρμοση του πλήρους σχήματος του πιο βασικού κοινωνικού κυττάρου, της οικογένειας, του σογιού της φάρας, με τον ερχομό και το αντάμωμα ακόμα και προσώπων που βρίσκονται διεσπαρμένα πολύ μακριά τον υπόλοιπο χρόνο.
• Χριστούγεννα σημαίνουν στολισμένα γιορτινά τραπέζια, με υψηλής ποιότητας εδέσματα και έξτρα γλυκά, σε ποιότητες και ποσότητες που δεν είναι διαθέσιμες τον υπόλοιπο χρόνο.
• Σημαίνουν πολύ ελεύθερο χρόνο και διακοπές, συχνές εξόδους για διασκέδαση, ακόμη και αποδράσεις και μεγάλα ταξίδια.
• Χριστούγεννα σημαίνουν χιόνι, αθώο χιόνι -όχι από εκείνο το άλλο που δημιουργεί προβλήματα- αλλά από εκείνο το ‘ζεστό’, το καλό, που φέρνει μαζί του ευκαιρίες για διασκέδαση και ξαναμμένα παιχνίδια, με κατασκευή χιονάνθρωπων, με πατινάζ και χιονοπόλεμο και με τσούλισμα ελκήθρων.
• Αυτές τις εικόνες που κουβαλά μαζί του ο μέσος άνθρωπος γεμίζουν το μυαλό του τις παραμονές κάθε επετείου και τον κάνουν ανυπόμονο να ζήσει όλη αυτή την εποχή.
• Ο καθένας από εμάς κουβαλά μέσα του κάτι από τον παλιό μύθο των Χριστουγέννων και είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα περιμένει να δει την μαγεία του σε δράση. Αναμένει εκείνο το κάτι άλλο, το κάτι διαφορετικό, που θα τον γεμίσει ευωχία, ευτυχία και αισιοδοξία. Γι αυτό και ο ρομαντισμός αυξάνεται την εποχή των Χριστουγέννων, η ροπή και η ενδοτικότητα σε σχέσεις, οι τάσεις ενασχόλησης με τυχερά παιχνίδια και η ανάληψη ρίσκων. Όλοι περιμένουμε εκείνο το κάτι άλλο να συμβεί, τον νέο άνθρωπο που θα μπει και θα σιάξει όλα τα κακώς κείμενα της ζωής μας, τα χρήματα που θα μας απαλλάξουν από όλες τις σκοτούρες και θα μας δώσουν την ευκαιρία για μια πιο άνετη και ξέγνοιαστη ζωή.
• Αλλά ακριβώς επάνω σε όλες αυτές τις προσδοκίες και την τελική αδυναμία υλοποίησης τους είναι που χτίζεται και η άλλη πλευρά των Χριστουγέννων.
• Εκείνη που ερωτοτροπεί νε την απογοήτευση, την μοναξιά, το ξέκομμα, τον αποκλεισμό, την αδυναμία και τελικά την κατάθλιψη.
• Πολλές έρευνες έχουν δείξει ότι τα Χριστούγεννα δεν μεταφέρουν ένα θετικό πρόσημο στις ζωές όλων των ανθρώπων. Αρκετοί ανάμεσα μας βιώνουν αυτό που το 1981 ο αμερικανός ψυχίατρος James Hillard περιέγραψε σαν ‘Christmas effect’ ή ‘φαινόμενο των Χριστουγέννων. Το οποίο δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένα ψυχωσικό σύνδρομο που μεταφέρει έντονο άγχος, βαθιά κατάθλιψη, αισθήματα δυστυχίας και ενοχής.
• Ευτυχώς είναι κάτι που βιώνεται μόνον από έναν πολύ περιορισμένο αριθμό ανθρώπων αυτή την περίοδο του έτους.
• Οι υπόλοιποι πιστεύουν ακόμη στην μαγεία της γιορτής.
• Και η πίστη τους αυτή είναι ακριβώς που κάνει την μαγεία αληθινή. Αντί τα Χριστούγεννα να κάνουν τους ανθρώπους ευτυχισμένους, η ίδια η προσπάθεια των ανθρώπων να γίνουν ευτυχισμένοι είναι αυτή που τελικά δίνει πνοή στον μύθο και καθιστά το όλο περίγραμμα των Χριστουγέννων πραγματικό.

(Του Λεωνίδα Εκιντζόγλου )