ΕΡΜΑΙΟ ΤΟΥ ΚΑΙΡΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΤΟ ΞΕΝΙΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ
Τον πύργο της Βαβέλ θυμίζει το ιστορικό ξενοδοχείο “Ξενία”, ένα κτίριο που ήταν το στολίδι της πόλης μας και τώρα έχει καταλήξει εστία μόλυνσης και έρμαιο του καιρού και των ανθρώπων. Κι όμως, το εγκαταλελειμμένο αυτό κτίριο, γνώρισε μέρες δόξας, αφού εκεί χτυπούσε η καρδιά της κοινωνικής και πνευματικής ζωής του τόπου μας για περισσότερα από είκοσι χρόνια.
Όσες προσπάθειες και να επιχείρησαν οι τοπικοί άρχοντες για τη τύχη του “Ξενία”, ώστε να διασωθεί και να παραδοθεί με την όποια χρήση στην τοπική κοινωνία, προσκρούουν στις αγκυλώσεις της γραφειοκρατίας και ενός αδιάφορου κράτους.
Επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο η κακή εικόνα του κτιρίου
Γεφύρι της Άρτας θυμίζει τo Ξενία της Καστοριάς, καθώς πολλοί ήταν οι τοπικοί μας άρχοντες που επιδίωξαν να το ανακαινίσουν και να του δώσουν την παλιά του αίγλη, ωστόσο με τον ένα ή τον άλλο τρόπο η υπόθεση στράβωνε και φτάσαμε στη σημερινή κατάσταση, να ρημάζει εγκαταλελειμμένο και το κουφάρι του κτίσματος να αποτελεί δυσφήμιση για τον τουρισμό της πόλης μας.
Ξετυλίγοντας το ιστορικό της υπόθεσης του Ξενία βλέπουμε ότι για πρώτη φορά τέθηκε θέμα παραχώρησης του Ξενία στο Δήμο Καστοριάς το έτος 2003 με διαμεσολάβηση του τότε υπουργού Φίλιππου Πετσάλνικου προς την αρμόδια υπουργό Ανάπτυξης Βάσω Παπανδρέου. Το τίμημα που κλήθηκε να καταβάλει τότε ο Δήμος Καστοριάς ανέρχονταν στο ποσό των 264.123 ευρώ για σαράντα χρόνια.
Ακολούθησε ένας κύκλος διαβουλεύσεων με το Δήμο Καστοριάς και με τον τότε δήμαρχο Δημήτρη Παπουλίδη, ο οποίος προέβαλε την αξίωση να παραχωρηθεί δωρεάν το Ξενία. Μετά το ναυάγιο των διαπραγματεύσεων ακολούθησε μια μακρά περίοδος σιωπής, όπου επιδεινώθηκε ακόμα περισσότερο η κακή εικόνα του κτιρίου.
Το θέμα περιέπλεξε ακόμα περισσότερο η απόφαση της ΕΤΑ το καλοκαίρι του 2007 με κυβέρνηση πλέον της Ν.Δ., να πάρει την προηγούμενη απόφαση της για την παραχώρηση του Ξενία στο Δήμο Καστοριάς, ανοίγοντας παράλληλα το δρόμο και για την απόκτηση του από ιδιώτες. Για την εξέλιξη αυτή, η Εταιρεία Τουριστικών Ακινήτων επιρρίπτει ευθύνες στην τότε Δημοτική Αρχή, λέγοντας ότι: “Η παραχώρηση αυτή δεν ολοκληρώθηκε, διότι ο Δήμος δεν εκπλήρωσε την υποχρέωση καταβολής του συμφωνηθέντος ανταλλάγματος, κρατώντας όλο αυτό το διάστημα, το Ξενία Καστοριάς, δεσμευμένο και σε αχρηστία, με συνέπεια το ακίνητο να βρίσκεται σήμερα σε κακή κατάσταση και η ΕΤΑΑ.Ε. να υφίσταται οχλήσεις και κατηγορίες από φορείς και πολίτες ως διαχειριστής του ακινήτου”.
Ορφανός από πολιτιστικό κτίριο μένει ο νομός Καστοριάς
«Βαρίδι» για το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού και την κυβέρνηση αποτελούν σήμερα τα πάλαι ποτέ διάσημα ξενοδοχεία «Ξενία», τα περισσότερα από τα οποία είτε βρίσκονται εγκαταλελειμμένα και υπό κατάρρευση είτε αντιμετωπίζουν ποικίλα νομικά και άλλα προβλήματα. Η δημιουργία των Ξενία συνδέεται με την περίοδο 1950-1975, που αποτελεί εποχή της πρώτης μεγάλης ανάπτυξης του ελληνικού τουρισμού. Το πρόγραμμα των τεχνικών υπηρεσιών του ΕΟΤ για τη μελέτη και ανέγερση των Ξενία, είχε ως αποτέλεσμα να χτιστεί ένα δίκτυο δημοσίων κτηρίων μεταπολεμικά σχεδιασμένων υπό μια συνολική αρχιτεκτονική θεώρηση. Βρίσκονται στις πιο τουριστικές περιοχές της χώρας και φέρουν την υπογραφή κορυφαίων αρχιτεκτόνων, όπως ο Άρης Κωνσταντινίδης, ο Δημήτρης Πικιώνης, ο Κώστας Κιτσίκης, ο Φίλιππος Βώκος και ο Χαράλαμπος Σφαέλλος.
Θετικές εξελίξεις για την παραχώρηση
Μετά από μια αδράνεια πολλών χρόνων φάνηκε επιτέλους φως στο τούνελ για την αξιοποίηση του.
Θετικές είναι πλέον οι εξελίξεις για για την παραχώρηση του «Ξενία Καστοριάς» , καθώς στις 24 Μαρτίου ομόφωνα εγκρίθηκε από το Δ Σ της ETAΔ η παραχώρηση του ακινήτου “ΞENIA KAΣTOPIAΣ”στο υπουργείο πολιτισμού και αθλητισμού για 40 έτη, με σκοπό τη χρήση τους ως μουσειακής υποδομής , κατόπιν αποκατάστασης των κτιριακών εγκαταστάσεων και σύνδεσης τους με τα παρακείμενο βυζαντινό μουσείο
Μαρία Αντωνίου Επικεφαλής Γραφείου Μακεδονίας Πρωθυπουργού
Πράσινο φως από την ΕΤΑΔ Α.Ε. για την παραχώρηση
του «Ξενία Καστοριάς» στο Υπουργείο Πολιτισμού
Το πράσινο φως για την παραχώρηση του Ξενία Καστοριάς στο Υπουργείο Πολιτισμού προσέδωσε η συνεδρίαση της ερχόμενης Τετάρτης 24/03/2021 στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΑΔ Α.Ε.
Μία εξέλιξη, όπως δήλωσε η Επικεφαλής του Γραφείου Μακεδονίας του Πρωθυπουργού που μας χαροποιεί ιδιαίτερα, καθώς σε τάχιστο χρόνο η Διοίκηση της ΕΤΑΔ έκανε δεκτό το αίτημά μας για την αξιοποίηση του ιστορικού Ξενία, μέσω της παραχώρησης και διασύνδεσής του με το Βυζαντινό Μουσείο της πόλης.
(Όλο το προηγούμενο διάστημα ήμουν σε συνεχή επικοινωνία με την Υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, με τον Πρόεδρο της ΕΤΑΔ Α.Ε. Αντώνη Μπέζα και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΤΑΔ Α.Ε. Στέφανο Βλαστό προκειμένου να τρέξουν άμεσα οι διαδικασίες.
Τηρώντας τις δεσμεύσεις μας και σε απόλυτο συντονισμό με τους εμπλεκόμενους φορείς καταφέραμε τα επιθυμητά αποτελέσματα).
Το χρονικό που οδήγησε στην αξιοποίηση του Ξενία Καστοριάς
Η κ. Αντωνίου ξεδιπλώνοντας το ιστορικό της υπόθεσης ενημέρωσε πως το Νοέμβριο του 2018, ο σημερινός Πρωθυπουργός της χώρας μας κ. Κυριάκος Μητσοτάκης είχε επισκεφθεί την Καστοριά, ως Πρόεδρος τότε της Νέας Δημοκρατίας, για να παραστεί στις εορταστικές εκδηλώσεις για την επέτειο απελευθέρωσης της πόλης. Στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Βυζαντινό Μουσείο της πόλης, έμεινε έκπληκτος από τον πλούτο των εκθεμάτων.
«Ως Βουλευτής τότε της περιοχής, του εξέφρασα την ανάγκη επέκτασης του Μουσείου, προτείνοντας την αξιοποίηση του εγκαταλελειμμένου Ξενία, ως τη βέλτιστη λύση και τη δημιουργία ενός πολιτιστικού πάρκου, που θα αναδεικνύει το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής.Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αγκάλιασε αμέσως την πρόταση και δεσμεύτηκε για την αξιοποίηση του Ξενία.»
Τον Οκτώβρη του 2020, όπως ενημερ Επικεφαλής Γραφείου Μακεδονίας Πρωθυπουργού η επίσκεψη της Υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη στο Βυζαντινό Μουσείο Καστοριάς, ήταν ο προάγγελος της σημερινής ευχάριστης εξέλιξης.
«Αφού διαπίστωσε και η ίδια ότι τα εκθέματα είναι πολλά και στριμωγμένα και ότι υπάρχει ένας τεράστιος θησαυρός που δεν δύναται να εκτεθεί στα περιορισμένα τετραγωνικά, παρότρυνε όλους τους τοπικούς φορείς να καταθέσουν αίτημα παραχώρησης και αξιοποίησης του Ξενία.Ως Γραφείο Πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη, τηρώντας και τη δέσμευση του ίδιου του Πρωθυπουργού, τρέξαμε γρήγορα τις διαδικασίες σε στενή συνεργασία με το Υπουργείο Πολιτισμού, που κατέθεσε και σχετικό αίτημα στη Διοίκηση της ΕΤΑΔ Α.Ε.
Πιο συγκεκριμένα, ζήτησε την παραχώρηση του κτιρίου εκ μέρους της ΕΤΑΔ, προκειμένου να το αποκαταστήσει και να το συνδέσει με το Βυζαντινό Μουσείο.
Τα επόμενα βήματα
Επόμενο βήμα να ξεκινήσει από το Υπουργείο Πολιτισμού η εκπόνηση των αναγκαίων μελετών για την αποκατάσταση και προσαρμογή του κτιρίου σε χώρους μουσειακών υποδομών.
Με την κίνηση αυτή θέλουμε πρωτίστως να αναδειχθεί ο πλούτος των εκθεμάτων της βυζαντινής αρχόντισσας Καστοριάς και να δημιουργήσουμε έναν πόλο έλξης πολιτισμού και τουρισμού στο ιστορικό κέντρο της πόλης , που θα δώσει προστιθέμενη αξία στον τόπο.
Την Τετάρτη 24 Μαρτίου θα σημάνει ένα νέο ξεκίνημα για τον πολιτισμό της Καστοριάς.Δρομολογείται η παραχώρηση του < Ξενία > στο Υπουργείο Πολιτισμού προκειμένου να συμπληρώσει τον ρόλο που επιτελεί το παρακείμενο λαμπρό Βυζαντινό Μουσείο. Τα < Ξενία> φτιάχνονταν στην καλύτερη τοποθεσία κάθε περιοχής.Της Καστοριάς είχε αφήσει ανεξίτηλη σφραγίδα στα κοινωνικά δρώμενα του τόπου μας από το 1955 έως τέλη δεκαετίας’70.
Μετά εγκαταλείφθηκε περνώντας από τον ΕΟΤ στα ΕΤΑ και τελευταία στο ΕΤΑΔ.Έχοντας 3 τετραετίες διαδρομή στο Δημοτικό Συμβούλιο Καστοριάς γνωρίζω τις άκαρπες προσπάθειες που καταβλήθηκαν για να αξιοποιηθεί από τον Δήμο.Στην προηγούμενη κοινοβουλευτική μου θητεία το 2011 ως Βουλευτής της Αντιπολίτευσης έκανα απεγνωσμένη προσπάθεια παραχώρησής του αλλά δεν ευοδώθηκε. Σήμερα έχουμε ευχάριστα νέα.
Ζήσης Τζηκαλάγιας ο πνεύμονας πρασίνου της < Δεξαμενής> Καστοριάς να μετατραπεί και σε μια γόνιμη κυψέλη πολιτισμού.
Την ικανοποίηση του εξέφρασα για την θετική έκβαση της υπόθεσης ο βουλευτής της Ν.Δ. Καστοριάς κ. Ζήσης Τζηκαλάγιας « Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας με Πρωθυπουργό τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη και Υπουργό Πολιτισμού την κ.Λίνα Μενδώνη κάνουν ένα μεγάλο άλμα μπροστά στον πολιτισμό.Θέλω να συγχαρώ όλους όσους μέχρι τώρα συνέβαλαν σε αυτή την προσπάθεια που στέφεται με επιτυχία.Κυρίως όμως επιθυμώ να καλέσω όλους σε συστράτευση προκειμένου ο πνεύμονας πρασίνου της < Δεξαμενής> Καστοριάς να μετατραπεί και σε μια γόνιμη κυψέλη πολιτισμού».
Πάντως όπως διευκρίνισε ο. κ Τζηκαλάγιας , στην προηγούμενη κοινοβουλευτική μου θητεία το 2011 ως Βουλευτής της Αντιπολίτευσης έκανε απεγνωσμένη προσπάθεια παραχώρησής του αλλά δεν ευοδώθηκε. Σήμερα έχουμε ευχάριστα νέα.
Τέλος, τα πολιτιστικά δρώμενα της πόλης μας αυτή τη στιγμή, βρίσκουν στέγη είτε στην αίθουσα του δημοτικού συμβουλίου, είτε στην αίθουσα του επιμελητήριου, αφήνοντας το Μπαϊρακτάριο μουσικό ωδείο, ένα πολιτιστικό στολίδι για τον τόπο μας αναξιοποίητο, διότι εκείνο που διαπιστώνουμε είναι ότι λείπει ο πολιτισμός από τη βυζαντινή αρχόντισσα, ενώ δίπλα μας στο δήμο Άργους Ορεστικού υπάρχει και πολιτιστικό κέντρο, αλλά και πνευματικό που στεγάζουν τις διάφορες πολιτιστικές και πολιτισμικές τους δράσεις.
Ο πρόεδρος της ΕΤΑΔ ΑΕ Αντώνης Μπέζας για την παραχώρηση του ΞΕΝΙΑ
Για την παραχώρηση του Ξενία της Καστοριάς αναφέρθηκε και ο πρόεδρος της ΕΤΑΔ ΑΕ κ. Αντώνης Μπέζας όπως είπε « Πρόκειται για ένα εμβληματικό κτίριο στη θέση «Δεξαμενή» ή «Κουλέ» εντός της πόλης της Καστοριάς, συνολικής επιφάνειας 1.665 τ.μ., που δυστυχώς είναι εγκαταλειμμένο μετά από πολλές προσπάθειες στο παρελθόν για αξιοποίηση
Μακροχρόνια παραχώρηση από την ΕΤΑΔ ΑΕ του Ξενία Καστοριάς στο Υπουργείο Πολιτισμού!
Στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΤΑΔ εγκρίναμε ομόφωνα, μετά από αίτημά του, την απευθείας παραχώρηση του «Ξενία Καστοριάς» στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, για σαράντα (40) χρόνια, προκειμένου να μετατραπεί -μετά από εργασίες αποκατάστασης- σε σύγχρονη μουσειακή υποδομή και να συνδεθεί με το παρακείμενο Βυζαντινό Μουσείο.
Πρόκειται για ένα εμβληματικό κτίριο στη θέση «Δεξαμενή» ή «Κουλέ» εντός της πόλης της Καστοριάς, συνολικής επιφάνειας 1.665 τ.μ., που δυστυχώς είναι εγκαταλειμμένο μετά από πολλές προσπάθειες στο παρελθόν για αξιοποίηση. Σχεδιάστηκε το 1951 από τους αρχιτέκτονες ΕΜΠ Χαράλαμπο Σφαέλλο (Δ/ντη Τεχνικών Υπηρεσιών ΕΟΤ) και Μαρίκα Ζαγορησίου, δημοπρατήθηκε το 1954 και εγκαινιάσθηκε στο τέλος του επόμενου έτους, επί Κυβερνήσεως Αλ. Παπάγου, από τον Γ. Ράλλη τότε υπουργό Προεδρίας της Κυβερνήσεως (στον οποίο υπάγονταν ο ΕΟΤ).
Η ΕΤΑΔ στο πλαίσιο της διαφύλαξης της πολιτιστικής- αρχιτεκτονικής μας κληρονομιάς και της συνεργασίας της με το Υπουργείο Πολιτισμού και τις τοπικές κοινωνίες, προσπάθησε να διασφαλίσει τη βέλτιστη για την Καστοριά χρήση του.
